Firtaare to Gine Bisaaw

0
1581

E nder lebbi tati, gardinooɗo taamasoor, meeɗnooɗo wonde jaagorgal konu, e kanndidaa e woote gardagol leydi, mbaraama. Neɗɗo goɗɗo, meeɗnooɗo wonde gardiiɗo jaagorɗe, ko majjuɗo, anndaaka ɗo heedi. Goɗɗo kadi ina wiyee waraama. Gine Bisaaw naattii e nder neergre e warngooji, lebbi tati caggal warngo persidaa Nino Wieraa. Ɗum fof sabu bone laamu. Hare laamu hakkunde goomuuji PAIGC, parti gardiiɗo laamu o, e pelle leƴƴi.

E ko haalaa, huunde e nanngaaɓe hannde ɓe, njooɓtoraa ko enndude kuudetaa ngam yandinde laamu e mudda ngu. Ko laaɓi heen tan, kamɓe fof ko ɓe luulndiiɓe hooreejo hilifaaɓe hannde o, hono Karlos Gomes (Carlos Gomez) kam e gardiiɗo konu ngu, hono Zamora Induta.

Yimɓe ina ceedtii wonde e ɗiiɗoo lebbi ɗiɗi, luulndiiɓe ina tampinaa toon. Balɗe jawtuɗe ɗee tan, gardiiɗo parti luulndo ɓurɗo mawnude o, hono Kummaba Yala, woytiima wonde ina hulani kisal mum. Carlos Gomez, gardiiɗo hilifaaɓe o, gonɗo e ɗanngal to Lisbonne, jaɓaani haalde hay dara, tee anniyaaka hootde ko adii 12 suwee 2009.

Huunde e hoohooɓe politik mbagginii dirtingol woote potɗe waɗde ñalnde 28 suwee ɗe, mbele yimɓe ɓe ina mbaawa yeewtude e caɗeele leydi ndi, mbele kala ko waawi waɗoyeede fof tawa tuugii ko ɗo selli.

Kono ina anndaa saabii ɗee bone fof ko danndu woote ngu. Wonii jooni lebbi, to Gine Bisaaw, alaa kajo, alaa keytotooɗo, ko ‘welmaa mbaɗaa’ walla mbiyen ‘ko waawi wara’, wonaa hay ‘waawi fiya’. Ina hulaa hoto ɗum jibinde wolde hakkunde ɓesngu leydi ndi.

Kampaañ woote ɗe ko hannde foti fuɗɗaade, tee alaa fof feere ƴettaa tawo ngam deeƴnude ngonka ka. Doosɗe woote leydi ndi noon na mbiya wonde so tawii woodii e kanndidaaji ɗi baraaɗo, woote ina poti dirtineede.

Aduna o fuɗɗiima faayde. Ban Ki Moon hollii sunaare mum, Dental Orop ñiŋii ɗee golle warhoore, Portugal hollitii faayre mum mawnde, fedde daraniinde jojjanɗe aadee wiyeteende Raddho ina huli hoto leydi ndi waytude no Somaali nii, e nder leydi he, hoohooɓe renndo ngo kollitii wonde ‘nattii hoolaade laamu ngardiingu ngu’. Yo Alla danndu Gine Bisaaw e bone julankooɓe dorog !