Maamuudu Gey e “sifaa haŋki, pinal hannde”

0
2017

Maamuudu Malal Gey ɓurɗo lollirde Dooro Gey jeyaa ko to wuro Sahre Ndoogu. Ko ɗoon o naati jaŋde e duɗe laamu. O waɗi jaŋde makko hakkundeere ko ko Ɓoggee e Nuwaadibu. Ko e hitaande 2001 o heɓi BAC (C) to Liisee Ɓoggee. Caggal ɗuum o naati e ɗuɗe jaaɓe haaɗtirde to Nuwaasoot (Nokku Ganndal e karalaagal) haa o heɓi seedantaagal (maîtrise en Physique). Rewi heen o janngii to Burkina Faso.

Maamuudu Malal Gey ɓurɗo lollirde Dooro Gey jeyaa ko to wuro Sahre Ndoogu. Ko ɗoon o naati jaŋde e duɗe laamu. O waɗi jaŋde makko hakkundeere ko ko Ɓoggee e Nuwaadibu. Ko e hitaande 2001 o heɓi BAC (C) to Liisee Ɓoggee. Caggal ɗuum o naati e ɗuɗe jaaɓe haaɗtirde to Nuwaasoot (Nokku Ganndal e karalaagal) haa o heɓi seedantaagal (maîtrise en Physique). Rewi heen o janngii to Burkina Faso.

O fayti caggal ɗum Duɗal Keblorgal jannginooɓe Toowngal (ENS) ngam wonde jannginoowo hiisa (Matematik). Dooro Gey ko jannginoowo kono wonaa ɗum tan hannde o gollata sibu so tawii en ndeerɗii waɗde winndannde e makko won ko saabii ɗuum. Ko idii fof Dooro ko wiɗtiyanke sibu o yettiima yoga e gure men Fuuta ngam humpitaade e annduɓe daari e taarikaaji e coñce e ñeeñal (seede mum ko njillu makko Liksayba e poofte rawane), ko o naalaŋke mawɗo sibu waɗde mo njilluuji keewɗi e gure Fuuta wonndude e yoga e naalaŋkooɓe men mawɓe hannde, hono Maamuudu Njaar e Hammadu Gaydel e Salli Jaw to Waalalde e Haaruuna Joop to Mbaañ. Ko o yimiyaŋke sibu en njiyii jime ɗe o winndi, o yimi. Ko o winndiyaŋke sibu e ooɗoo sahaa omo winndi deftere ko fayti e laamu Deeniyaŋkooɓe. Ko o jaayndiyaŋke, yeewtiyaŋke sibu omo jirwina yeewtere to rajo FM Nuwaadibu, aljumaa kala w10ɓo e 30 hojom haa w12ɓo jamma, yeewtere wiyeteende « Sifaa Haŋki, -Pinal Hannde ». Ko wonde mo jaayndiyaŋke nde addani en waɗde ndeeɗoo winndannde ko fayti e makko kaŋko Maamuudu Malal Gey.

 

Fooyre Ɓamtaare (FƁ) :Hol hitaande mbaɗtu-ɗaa yuɓɓinde jeewte e rajo Fm Nuwaadibu?

Dooro Gey (DG) : Ko e lewru deesaamburu hitaande 2005 sibu ko ndeen hooreejo rajo ngo, hono Addaahi udditani ɗemɗe men ɗe damal. Ko ndeen fof ngadii-mi yuɓɓinde jeewte, kono e ɗemngal Farayse, ndeen yeewtere wiyetee ko « répère du Nord ». Njuɓɓidatnoo-mi nde ko e musiɗɗo am hono Aamadu Tijjaani Mbaay, ɓurɗo lollirde Kaasum Mbaay, ko jannginoowo ne ɗemngal Farayse .

 

F.Ɓ.  : Ko ndeen yeewtere tan njuɓɓintaa?

Dooro G. : Alaa. E oon sahaa mboɗo yuɓɓina jeewte ɗiɗi goɗɗe e ɗemngal Pulaar : yeewtere « yeewti fuuta » e « lowre ganndal » tawii njuɓɓidatnoo-mi ɗum ko e musiɗɓe am ɗiɗo, tedduɓe, hono Aamadu Bukkari Jah e Daawuuda Sammba Ndonngo.

 

F.Ɓ.  : E ooɗoo sahaa aɗa lutti yuɓɓinde jeewte tati ɗee kala?

Dooro G : Alaa. Yeewtere e ɗemngal Farayse, mi woppii, sibu waasde joganaade ɗum jot, e yiyde heen caɗeele ɗe mi yiɗaa naatde heen ɗo. So tawii ko jeewte Pulaar ɗe, hannde njuɓɓinat-mi tan ko yeewtere « Sifaa haŋki, pinal hannde » wiyetenoonde « yeewti Fuuta ».

 

F.Ɓ.  : Holi ko addan maa waylude « yeewti Fuuta » innitir-ɗaa ɗum « Sifaa hanki pinal hannde »?

Dooro G : Mi miiji tigi-tigi taw-mi wonde « yeewti Fuuta » noddi tan ko leñol Fulɓe kadi yahdaani e ngonka hannde. So tawii noon wiyaama « sifaa haŋki -pinal hannde » mo woni kala ene waawi yiytaade heen hoyre mum, kadi, kala ko cifi-ɗen haŋki, maa wood ko tinndin-ɗen hannde, ko ɗum addanta heɗiyaŋkooɓe weltaade e jeewte ɗe, ɓeydoo heen no feewi sanne.

 

F.Ɓ.  : Hol ko addan-maa wonde jaayndiyanke maa wonde yeewtiyanke e rajo FM Nuwaadibu?

Dooro G : Ɗuum arani mi ko e sahaa kampaañ woote meeriiji e nder diiwaan Ɓoggee hitaande 2001, kala nde lannda UFP ena jogii pottital (meeting), yiylee ɗowowoo golle pottital ngal roŋkee. Caggal ɗum pellit-mi wonde hakkunde yimɓe ɓe ngam ɗowde geɗe pottitte ɗe. Ɗum yahri no haanirtanii. Tuggi ñalnde pottital gadanal kala ɗo UFP ena jogii dente, ko miin woni haaliyanke. Tuggi ndeen ndeerɗu-mi e wonde haaliyanke e wonde jaayndiyanke. Ko ɗum addani mi, caggal nde Addaahi, hooreejo rajo FM Nuwaadibu, udditani leƴƴi men ɗi damal, njah-mi ñaagoyii-mi toon jeewte.

 

F.Ɓ.  : Holi caɗeele njiy-ɗaa e wonde jaaynduyanke ?

Dooro Gey :Ena waɗi caɗeele no feewi sanne : idii fof ko to bannge joganaade ɗum jot, sibu miin ko mi jaayndiyanke kono mi wuuraani e rajo ngo. So tawii huunde wuurnaani ma, ɓurataa toppitaade ko ko wuurnu maa ko. Rewi heen ko so tawii a yiɗii yuɓɓinde yeewtere maa mbaɗaa wiɗto, sibu wiɗto ena noddi ko heewi sibu alaa e sago ngoppaa won e haajuuji maa, alaa e sago ndaro-ɗaa. Ko alaa e sago ngummo-ɗaa e nokku, payaa e nokku goɗɗo, ɗum noddii yaltinde ngalu no waawi fotde fof. Yanti heen, to bannge caɗeele haa hannde, won e jeewte ina ɗaɓɓi humpitiiɓe, tee ɗuum ina ŋakka wonande won ɗiin fannuuji njiɗataa yeewtude. Refti heen ko caɗeele ŋakkeende gollorɗe. Heen sahaaji maa njiloyo-ɗaa walla coodaa won ɗeen kaɓirɗe ngam yuɓɓinde jeewte baɗɗe ngartam.

 

F.Ɓ.  : Holi ngartam jaayndiyankaagal ngal addan-maa?

Dooro G : Mi dañii heen fartaŋŋe mawɗo no feewi sanne gila e janngude e jokkondirde e yimɓe ekn. .. caggal ɗum mi waɗii heblo ko fayti e jaayndiyankaagal to Nuwaasot tuggi 18 suwee haa 22 juwee 2007 tawii hebli mi ko George Kazolias Karallo jaayndiyankaagal (ko zum o jannginta) to Iniwersitee Amerik gonzo e leydi Farayse. Nde heblo ngo gasi, keɓ-mi seedantaagal. E nder ɗuum mi jokkondirii toon e jaaydiyaŋkooɓe rajo Muritani, mi dañii e maɓɓe ballal mawngal no feewi sanne.

 

F.Ɓ.  : Aɗa huutoroo Pulaar tigi-tigi ? Holi ngenndiyaŋkooɓe tottuɓe ma juŋngo haa tolni-ɗaa e won tolno e Pulaar? 

Dooro G : Mboɗo yetta Allah e Nulaaɗo mum Mohammau (jkn) mboɗo yetta ɓeeɗoo mawniraaɓe no feewi sanne, sibu ko kamɓe mballi mi haa tolnii-mi e won tolno e ɗemngal Pulaar ɓeen ngoni : Aamadu Malal Gey (mawni-am to Ndakaaru) e Bookara Aamadu Bah (gooto e mawɓe F.Ɓ.  ko jannginoowo Matematik) e Kajjata Maalik Jallo (ko jannginoowo ganndal tago) e Jibeeru Usmaan Mbooc (saŋkiima, yo Allah yurmo mo, yaafoo mo kanko e maayɓe juulɓe fof (aamiin)).

 

F.Ɓ.  : Holi wasiyaaji ɗi njogi-ɗaa fayde e banndiraaɓe janngiyaŋkooɓe Fooyre Ɓamtaare?

Dooro G :Ko eeraango fayde e pelle pine maa pelle gure nde ngummotoo e fiilde leppi tinndinooje ɗi njogoraani yaltude e rajooji maa e teleeji hay so tawii ɗe pellitii fiilde leppi yoo ummo e fiilde leppi jogiiɗi tiitooɗe ko wayi no giɗli en, dewgal waawnere ekn… ɓura abbaade e fiilde leppi tinndi e daari e taarikaaji, yeru ko wayi no golwole. Refti heen mboɗo wiya hediyaŋkooɓe jeewte ɗe yo njokkondirat e yeewtiyaŋkooɓe ɓe ngam haa mbaawa wallitde jeewte ɗe no jahriri yeeso, hoto hay gooto fad haa noddee, kala ko neɗɗo waawi jogaade ena waawi addude, gila e lefol haa heɓi deftere mum ekn…

 

F.Ɓ.  : Dooro Gey, Allah jaaraama a jaaraama ; yo Allah sellin doole juutna balɗe, hebbina barke (aamiin).

 

Kala jiɗɗo jokkondirde e makko ena waawi noddude e noddirkon makko:655 38 33 e 2443833