Winndere men e hitaande 2011

0
1728

 

2011 maayii, hoto mo yahdi heen. Eɗen nduttoo (ciftina) e huunde e kewuuji maantinɗi kewnooɗi e mayre.

Estoni, 01/01/11 : leydi mbiyeteendi Estoni naatnoondi e Dental Orop e hitaande 2004, naati kadi wertallo Oroo, woni leydi mum 17ɓiiri. Kayri woni leydi jeyanoondi e DentaSowiyet ngadiindi jeyeede e ngadental.

Ostoraali, 02/01/11, toɓooli doolnuɗi njani e fuɗnaange-rewo leydi ndii, mbonni gese e oogirɗe. Ko famɗi fof 35 neɗɗo maayii heen.

Niiseer, ñalnde 07/01/11 : dahngo tuubakooɓe Farayse ɗiɗo e nder restoraa Ñaamee. Konu Farayse e sanndarmeeɓe Niiseer, ngabbii dahɓe ɓee, ɓe njaggondiri e maɓɓe e nder leydi Mali, yimɓe 9 maayi heen : dahanooɓe ɗiɗo ɓee e sanndarmeeɓe tato e dahooɓe nayo. 16 saawiyee AKaydaa e Magreb (AQMI) innitii golle ɗee.

Beresil, darorɗe saawiyee  : Toɓooli kulɓiniiɗi, gontuɗi ilam keewɗam e waraango ɓakke ndegginii koɗorɗe e jawdi e diiwaan hirnaange Rio de Janeiro : fotde 1 000 neɗɗo kalkiima heen. Oo woni musiiba gadano mo hooreejo leydi ndii, hono Dilma Rusef hawri e laamu mum.

Tuunus, 14/01/11, persidaa Ben Aali dogi mooloyii to Sawuud.

Sudaan, tuggi 9 haa 15/01/11, 98,8% e wootnooɓe e woote diisnorɗe juɓɓinanooɗe to Sudaan worgo, ɗaɓɓi jeytaare diiwaan oo. Ɗum haɗaani hare jokkude. Ñalnde 9 sulyee, Rippoobilik Sudaan worgo wonti leydi 193ɓiri Fedde Ngenndiije Dentuɗe.

Farayse, 15/01/11, Marin le Pen lomtii baaba mum e gardagoparti biyeteeɗo Front National, parti ganndiraaɗo añamnguraagu.

Hayiti : 16/01/2011 : GartaJean Claude Duvalier caggaduuɓi 25 daayo to leydi Farayse ɗo o mooloyinoo ngam ruppaade murtere ɓesngu. Ñalnde 19/01/11, ñaawoore leydi ndii  o nanngi mo, ngam ñaawde mo sabu njeenaari, porlugojawdi  buur e jokkondirae waɗooɓe bone, tuggi 1971 haa 1986.

Misra, 25/01/11, seppooji puɗɗii to boowaTahriir. Nanngondire muusɗe mbaɗi hakkunde doole kisae seppooɓe ɓee e nder yoga e gure leydi ndii, ngam ɗaɓɓude yo Mubaarak woppu laamu.

Yemen, 27/01/11, ujunnaaje keewɗe seppooɓe nootii e noddaango luulndo ngam ɗaɓɓude yo Aali Abdullah Saleh, laamiiɗo ko ina ɓura 32 hitaande, yo woppu laamu. Ñalnde 3 suwee, kanko e jagge guwarnama makko keewɗe, ɓe ngaañii e bommbugojumaa galle laamu oo. O nawaa to Sawuud ngam safreede.

Niiseer, 31 sawiyee : Muhammadu Yusufu, ɓooyɗo e luulndo dañi fotde 36% e daaɗe wootooɓe e daawagadanatoɗɗe hooreleydaagu. Ñalnde 12 marsa o heɓi 58%. Ɗee woote mbaɗiranoo ko artirde laamu siwien caggande konu folli laamu Mammadu Tañnjaa e feebariyee 2010.

Senegaal, 6 haa 11/02/11, Batu Renndo Adunankeewu 11ɓu jooɗii to Ndakaaru. Ngu jooɗii ko e yonta maantinirɗo iiñcuru tippudi hoorejawdi. Hade ɗuum ko heege mawnge yannoo e miliyoŋaaji miliyoŋaaji neɗɗo e nder winndere ndee. Batu nguu hawri ko e fitinaaji ɓesnguuji aarabeeɓe, ngu joofiri ko ɗamaawu nduu henndu maa yuumtu e aduna ɓurɗo nuunɗude e heewde njurum.

Misra, 11/02/11, Hosni Mubaarak woppii laamu, caggabalɗe 18 seppooji.

NuweSelannde, 22/02/11, leydi yerɓii to wuro ɗiɗmo leydi ndii, wiyeteengo Christchurch. 75 neɗɗo maayii heen, 300 majji. 100 000 huɓeere njani. Ko e ngoo wuro kawgeadunankeeweRugby fotnoo yuɓɓineede e settaambar e oktoobar 2011.

Yaabaan, 11/03/11, yerɓo leydi doolnungo wondude e Tsunami moolanaaɗo njani e Yaabaan, mbonni huunde e Nokkuuji Nikleyeer. Boomaare mawnde : 9 487 maayɗo, 15 617 neɗɗo majjuɗo, ɓe njiyataaka. Ɗii musibbaaji tawtondirɗi mbonnii ko ina wona 200 miliyaar Oroo.

Benin, 13/03/11, sappo e nayo neɗɗo ina ngonnoo kanndidaaji e woote hooreleydaagu. Njiiɓru mawndu waɗi, caggande yimɓe Yayi Boni, gardinooɗo leydi ndii, mbayyini wonde o heɓii 55%, o gañiima e daawagadanal. Luulngo ngoo wiyi wonde ko ko wujjaa ; kono Diiso Doosɗe jaalɗini poolugu Yayi Boni, 53%.

Libi, 17/03/11, Diiso kisaFedde ngenndiije dentuɗe yamiri yo libi bommbe, e nder hawraande mum 1976 ɓere, yamirnde tiwaande dow Libi, yamirnde yo « denndaangapeeje katojinaaɗe kuutore ngam reende siwien ». Balɗe ɗiɗi caggaɗuum, maalde leyɗe hirnaange, e gardagoFarayse, wondude e ballateeŋtungaAmerik, udditi jaynge e konu Kaddaafi ; nguu njangu woni ɗiɗmu to bannge doole, caggawolde liɓnoonde laamɗo jartodinɗo biyeteeɗo Saddaam Huseyn to Irak.

Siiri, 18/03/11, seppooji ɗi meeɗaa yiyeede, luulndiiɗi laamu Basaar eAsad, gonɗo e laamu gila 2000, puɗɗii.

Misra, 19/03/11, 77% e wootooɓe Misranaaɓe ɗaɓɓi yo Doosɗe leydi ɗee mbayle.

Hayiti, 5/04/11, jimoowo biyeteeɗo MicheMartelly toɗɗaama Hoore leydi.

Portigaal, 06/04/2011, sabu caɗeele faggudu e kaalis, laamu Lisbon ɗaɓɓirii DentaOrop ballal.

Koddiwaar, 11/04/11, caggalebbi nay hare e pooɗondiral, Loraa Bagboo nanngaa e nder galle laamu.

Yaabaan, 12/04/11, aksidaa Santaraanikleyeer Fukusima hiisaama e bonnande ɓurnde mawnude, kuloɓeydaniima yaabaannaaɓe.

Dentaleyɗe Amerik, 14/05/11, Dominique Strauss Kahn (DSK) takkaama njangu e dow Nafisatu Jallo. Ñalnde 19 o demisoni e gardagoFMI.

Niiseriyaa, 16/04/11, seppooji e nanngondire caggande njeñtudi toɗɗe Hooreleydaagu mbayyinaa, wiyaa wonde Janathan Goodluck (57%) hawii Muhammadu Buhari (37%) : fotde 800 maayɗo.

Maruk, 28/04/11, njangu warhooreewu to Marakesh. 16 maayɗo : maruknaaɓe 3, faraysenaaɓe 8, Biritaannaajo gooto, Kanadanaajo gooto, Holandee gooto, Purtugee gooto e Siwis gooto, yantude e 21 gaañiiɗo.

Laamaandi ndenndundi (Angalteer), 29/04/11 dewgahakkunde Kate Middelton e garme biyeteeɗo William.

Farayse, 2/05/11, Ñaawoore wullitaande Dominique de Villepin, kaɓdiiɗo Nikolaa Sarkosi, sabu mum takkeede fewjande oon e kitaale 2000. E ndeeɗoo ñaawoore kadi, o laaɓɓinaa e ɗiin sikkeeji.

Pakistaan, 02/05/11, Ameriknaaɓe mbarii Ben Laaden cuuɗinooɗo to wuro Attobaad, rewu Islamabad.

Leyɗe Palestiin, 04/05/11, Fataa e Hamas mbelditii. Ko Mahmuud Nejaah, hooreejo Palestiin, gardiiɗo Fataa, e Khaled Mechaal, hooreejo Biro politik Hamaas ciifondiri nanondirangal. Foti rewde heen ko compugoguwarnama ngootaagu ngenndi kam e juɓɓingowoote sarɗiyeeje e hooreleydaagu to Gasaa e Sisjordaani, ɗoon e hitaande.

Espaañ, 15/05/11, puɗɗagoseppooji «mettinɓe» (indigados) to Espaañ, dillere sukaaɓe woytotooɓe ronkude golle, caggakiris naatɗo faggudu leyɗe hirnaange.

Koddiwaar, 21/05/11, Alasan Watara fiilaama Hooreejo leydi to Yamusokoro e tawtoregoNikolaa Sarkosi e Ban-Ki-Moon, Koolaaɗo KuuɓaFedde Ngenndiije Dentuɗe.

Serbi, 26/05/11, nanngaRatko Mladic caggaduuɓi 16 palee-palee. O neldaa to Ñaawirde Kuuge Winndere, to wuro La Haye. Omo tuuma warhoore neɗɗaagu e mumtugoe warngo 8 000 sagata gorko to Srebrenica e hitaande 1995.

Yemen, 03/06/11, Aali Abdalla Saaleh, gaañii caggande galle laamu bommbaa. O nawaa to Sawuud ngam safraade.

Peru, 05/06/11, Ollanta Humala toɗɗaama hooreejo leydi. O wootondirtunoo ko e debbo biyeteeɗo Keiko Fujimori. Omo anniyii tiimtaade e gonnooɗo hooreejo Beresiil, hono Luulaa e Hugo Sawes mo Wenuselaa.

Maruk, 17/06/11, Muhammed VI waɗii diskuur mawɗo, habri wonde ina yiɗi yuɓɓinde huunde e mbayliigaaji Doosɗe leydi. Arditaade gila heɓtaaka.

Tuunus, 20/06/11, Ben Aali e jom suudu mum Leylaa Taraabelsi ñawaama kasoo 35 hitaande gooto e mum en kala. Ɓe njooɓtoraa ko porlugojawdi buur. E oon sahaa noon ɓe moolinoo ko Sawuud.

Farayse, 21/06/11, Yvan Colonna ñaawaama tataɓokasoo kaaɗdi nguurndam, sabu warngo perfee biyeteeɗo Claude Erignac to Ajaccio (Duunde Kors to Farayse).

Afganistaan, 22/06/11, persidaa Barak Obama habrii gartirgokonu Amerik ngonnoongu Afganistaan ɗoo e ceeɗu 2012.

DentaLeyɗe Amerik, 28/06/11, Christine Lagarde lomtiima DSK e gardagoFMI.

Farayse, 29/06/11, Goppitgojaaynooɓe ɗiɗo Faraysenaaɓe, Hervé Ghesquière kam e Stéphane Taponier, dahanooɓe ñalnde 30 desammbar 2009 to Afganistaan, kamɓe e nantinoowo maɓɓe hono Reza Din.

b, Robeer Burgi, aamwokaa faraysenaajo, libinaajo, gooto e ɓalliiɓe Sarkoosi, goongɗinii haala mum, so wiyde wonde Kariimu Wad noddiino ɗum jamma 27 suwee nde seppooji bonɗi mbaɗata Ndakaaru ndee, ngam ɗaɓɓude yo konu Farayse faabo ɗum en.

Sili, 19/07/11, tawaama wonde persidaa Salwadoor Alenndee ko bartinooɗo, caggakuudetaa 11 settaambar 1973, gaddunooɗo e laamu koninkooɓe ɓe laamu hoorameewu. Ɓe ubbit mo ngam anndude so tawii ko koninkooɓe ɓee mbarnoo mo walla.

Gine, 19/07/11, Hoɗorde Alfaa Konnde, hooreejo leydi Gine, bommbaa. Alfaa wiyi wonde felluɓe ɓee njiylotonoo ko warde ɗum.

Somaali, 19/07/11, aduna wullaama wonde musiiba  heege bonnge ina jogori yande e « allaadu Afrik », worgo Somaali.

Serbi, 20/07/11, Nanngabarhoore biyeteeɗo Goran Hadzic, mo Ñaawirde Kuuge Winndere yiylotonoo sabu tuumeede warngooji to Yugoslawi.

Geres, 21/07/11, ardiiɓe wertallo Oroo pellitii wallude leydi Geres fotde 158 miliyaar Oroo.

Norwees, 22/07/11, jannguuji ɗiɗi, ƴiiƴiiji mbaɗii to Osloo kam e duungeUtoya. Fotde 92 neɗɗo maayi heen. Tuumaa warngo ngoo ko gorko jahroowo e duuɓi 32.

Israayiil, 01/08/11, teemedde joy ujunere neɗɗo ceppii to TeAwiiw ngam ɗaɓɓude « potander renndo ». Ɓe poŋti tillisaaji maɓɓe e dingire.

Siiri, 03/08/11, Diiso KisaFedde ngenndiije ñiŋii piggalaamu Siri fiyata ɓesngu mum ngal.

Misra, 03/08/11, Mubaarak addaama ñaawoore ina lelnaa e leeso ñawɗo, ina uddaa e suudu giriyaas.

Angalteer, 07/08/11, fitinaaji keewɗi mbaɗii e wuro London ; sukaaɓe nanngondiri e halfinaaɓe kisacaggande polis wari toon suka. Fitinaaji ɗii mbaɗii maayɓe njoyo.

Dental Amerik, 23/08/11, Ñaawoore kuuge Amerik woppii tuumamuya mum e DSK.

Libi, 23/08/11, murto heɓtii Tiripoli. Ɓe naatii galle Kaddaafi biyeteeɗo Bab al-azizia.

Niiseriyaa, 26/08/11, joɗnde Fedde Ngenndiije Dentuɗe yanaama to Abujaa, Niiseriyaa. Ina wiyee ko ownooɓe wiyeteeɓe Bokko Haram mbaɗi bonannde ndee.

Dentaleyɗe Amerik, 29/08/11, henndu buutufamermbiliima tufnde fuɗnaange DentaAmerik ; 14 neɗɗo maayii heen. Bonannde ndee millaama e miliyaaruuji 7 dolaar.

Dental Amerik, 11/09/11, mawningohitaande sappoɓere njangu 11 settaambar 2001.

Farayse, 14/09/11, ñaawoore wullitaango laɓɓinii Dominique de Villepin.

DentaAmerik, 17/09/11, 1 700 neɗɗo tawtoraama «Diiño WalStreet», suurtoowo gardagohoorejawdaagu.

Palestiin, 23/09/11, Palestiin yettinii ɗaɓɓaande mum yiɗde jeyeede e Fedde Ngenndiije Dentuɗe. Amerik e Israayiimbelaaka ɗum.

Farayse, 25/09/11, Partiiji nan-nani kooniima e woote senaa, poolgu ngu ɓe mbayri dañde ko ina wona duuɓi 50 jooni.

Farayse, 16/10/11, François Hollande toɗɗaama yo won kanndidaa parti sosiyaalist e woote hooreleydaagu 2012.

Palestiin, 18/10/2011, Gilaad Shalit, soldaat israayiimo palestiinnaaɓe mooftunoo ko ɓooyi, woppaama. O wostondiraa ko e 1 027 palestiinnaaɓe dummbanooɓe. Heen 477 ko e makko ngoppidaa, heddiiɓe ɓee, 550 neɗɗo, maa ngoppite yeeso.

Libi, 20/10/11, Muammaar Kaddaafi waraama to Sirte. O daasaa e mbeddaaji …

Tuunus, 23/10/11, Parti islaamiste en biyeteeɗo Ennahda, foolii e woote Asaambele carɗinoowo ɗe 23 oktoobar.  Ɓe keɓii 90 siis e nder siisuuji 217 ɗii.

Palestiin, 31/10/11, UNESCO jaɓii naatgoPalestiin e fedde hee. Amerik yowii piye mum e fedde hee, sabu mum mettinde ɗuum.

Geres, 11/11/11, Papanderewu woppii kam ne laamu, sabu mum ronkude yaltinde leydi mum caɗeele faggudu. Lomtii mo ko biyeteeɗo Lucas Papademos.

Siiri, 12/11/11, Kaɓɓere leyɗe Aarabeeɓe yowii Siiri e golle mum, sabu piggafiyata ɓesngu mum ngal, caabingawarngo ko ina tolnoo e 3 500 neɗɗo.

Itaali, 12/11/11, Silvio Berlusconi woppii laamu. O yahdi e ƴattooje e kuɗdi haa heewi. O yaltiri galle laamu oo, ko damecuuɗingel, ngam ruppaade jaaynooɓe e hulde fiyeede. Lomtii mo janngo mum ko ganndo mawɗo ko faati e faggudu biyeteeɗo Mario Monti.

Farayse, 22/11/11, sankaare Danielle Mitterand, cuddiiɗo François Mitterand, meeɗnooɗo wonde  hooreejo leydi Farayse. O sankorii ko duuɓi 87.

Koddiwaar, 06/12/11, Looraa Bagboo addaama yeeso ñaawooɓe to Ñaawirde kuuge winndere, sabu mum tuumeede warhoore neɗɗaagu.

Koddiwaar, 11/12/11, woote depiteeji to Koddiwaar. Parti Alasan Watara heɓii keeweendi. Parti Bagboo jaɓaano tawtoreede woote ɗee ngam hollitde mettere mum e ko mawɗo maɓɓe nawaa Ñawirde kuuge koo.

Yemen, 24/11/11 persidaa Saaleh jaɓii siifde nanondiragoppinoowaɗum laamu, hay so tawii seppooɓe ɓee njaɓaani nanondirangal.

Ƴoogaa ko e RFI