Duunde Laaraf

0
2279

 

Eɗen puɗɗoo yaltinde ɗoo deftere musiɗɗo Sileymaani Haaruuna Soh (Yo Alla yurmo mo, yaafoo mo) wallifinoo, tiitoriinde “Duunde Laaraaf”.

– Kummba, sukaaɓe ɓee kirtiima ne ?
– Mi anndaa nii, ko galle taaniiɓe ɓe kiiroynoo, ɓe ngartu tan, ɓe ɗaanii.
– Hiraande ina woodi walla woodaani ?
– Iih, gosi tan woni ɗoo, kosam alaa, etee suukara ko ko gasi.
– Alla dey anndi ko mbaɗ+ɗen ɗum

– Sammba woto neɗɗo waas aduna, kadi waasa laakara. Ceerno Jibi dey wiyi : “Alla kala ko waɗi jiyaaɓe mum, ina waɗi sabaabu. Enen ne ko kaɗa ɗen e Aduna koo, ina waawa keɓen ɗum janngo.

– Ceerno Jibi dey haɗaaka aduna, etee njoorto mum e laakara ina mawni

– Sammba, hoto waɗ, seernaaɓe mbiyetaake nii

– Yo Alla yaafo mi, addan am gosi am mi ƴeewa.

– Alaa kosam dey.

– No waɗetee noon, lonngere wayri taƴde goddol am ngol ko gila subaka, etee alaa fof ɗo keddu mi haande. Ɗo ngar-mi fof, ko “liigey alaa”. Ko Duudu Faal gooto, yo Alla e mum barke, woni mo sooynaani jikke. O wiyi yo mi ar janngo, o walla mi e golle.

– Yar noon, hade gosi oo ɓuuɓde. Hol mbo woni Duudu Faal kadi?

– Aan ne, sehil am masoŋ oo!

– Hol golle ɗe o wallat maa?

– O wallata mi ko e miineebaraagal

– Sammba, ɗeen golle muusaani? Anndu dey a arii e mawnude, etee yanti heen a haaraani cellal

– Ko goonga maa, Kummba am, kono baasɗo alaa fof ko foti muusde ɗum e golle, sabu alaa ko ɓuri ñallude noon e waalde noon, kono eɗen ñalla noon eɗen mbaala noon. Cellal wonaa e terɗe tan, hay ɓernde ina foti sellude, mbele terɗe ina cella.

– Sammba, joom galle oo arii ɗoo hannde naamnaade luwaas mum, etee o ari hannde ko omo finni, o ɓooyii ɗoo kay fadde ma, o wiyi so a arii, yo mi haalane, maa en njoɓii walla o yaltina en, janngo ma o artu ɗoo.

– Ndaw ko haawnii, wonaa ko ina ñaamee, wonaa ɗo ina hoɗee.

– Alla uddataa, jooka. Maa wood no Alla waɗani en.

– Iih leelii dey ! Nganndu-mi so Alla wiyii ko yo jiyaaɗo mum yiylo, walla yo o ñaago o rokka ɗum, alaa heen fof ko mi waɗaani, kono ma a taw ko mi …

– Alla ko itta waɗta

– Janngo woto fad haa gertooɗe njogga nii, findin am law ko mi kuudotooɗo. Jom galle mo mbiy-ɗaa oo so tawii kam ɗoo, omo waawi haɗde mi dawde, kadi to ndawat-mi too ina woɗɗi no feewi, maa njolaa, etee miin, mi alaa hay …

– Ɗum noon ceŋlon seeɗa ina keddii ɗoo, mi defan maa ɗum jooni, so a finii kam meeɗaa ɗum hade maa dawde.

– Woppu ɗoon haa weeta, ndefanaa sukaaɓe ɓee kacitoo, njahaa to Siidi mbele ina ñamla en kilo maaro, mbaɗaa gosi ngotto-ɗon. Hiraande ne ko Alla jogii. So mi dawii ma mi ƴeew mbele maa wood ko ɓe ngardini mi e kaalis.

Sammba fadaani haa findinee sabu ñakki e feluuji ɗaccaani Sammba ɗaanaade. Miijo hiraande e bne luwaas kadi ngonaani heen sara. Nde gertooɗe njoggata tawi Sammba wiyii gid nanngii bolol feewde liggeey mum en.

– Sammba, aan koy a weetii dey, jiɗɗo liggey wonaa nii fuɗɗortoo ;

– Iih seydi Faal am, koɗ-mi ko ɗo woɗɗi. Ko kebbe mim koɗi.

– Yah to ɓeya ndokku maa peel e buruyet. Heño noon, naange ñawlii !

– Njaafo-ɗaa miɗo yiɗi anndude no lewru …

– Eey ina moƴƴi mi faamnu maa liggey amen seeɗa. Ɗoo, liggotooɓe ɓee ko pecce tati peccii : aparanteeɓe ɓeen ko janngooɓe mecce tan hay dara njoɓetaake, so mbaawii mahde min ndokka ɗum en seedantaagal; miineebaraaɓe, ɓeen ɓurɓe heen heewde mbayi ko no maa nii, ko joom galleeji en. Ɓeen liggoto tan ine njoɓee; ko goonga oɗon ceerti seeɗa, sibu aan aɗa janngi, etee a meeɗii liggaade e laamu. Ɓeeɗoo noon hay heen gooto janngaani. Masoŋeeɓe, ɓeen ko jom mecce en. Ɓeen ina njogii njoɓdi mum en. Jooni kam a faamii.

– No foti miineebaraaɓe njoɓetee ?

– Heen sahaaji eɓe keɓa ujunnaaje tati; haa nay, so liggey ina heewi.

– Miin noon seydi Faal, ko mi jom galle etee miɗo ɓesni, etee miɗo…

– Liggey anndaa jom galle walla surge, maa walla jaŋde tawii ko liggey amen o okay; naamnii tan ko baawal. Aan noon ko jooni ngar-ɗaa, a suwaa tawo hay memde liggorgal aɗa naamnoo…

– Jooni kay njiɗ-mi tan ko wooda ko ngardin-ɗaa mi sibu mi woppaani hay dara galle am.

– Huccu e golle, ma mi ƴeew so tawii ina wona walla wonataa.

Sammba hawri e peel e guruwet ina daasa, ina heñoo, ina ñaagoo Allay o o wallu ɗum daña ko nawti galle mum. Sammba dawi ko hacitaaki, ñalli kadi wottaaki. Nde takkusaan yonata tawi o nattii yiyde sabu heege. Ombo daasa guruwet, haa o wiyi e leydi tat, o woni e fettaade. Liggotooɓe ndiiri payi e makko, ɓee ina mbiya ko o maayɗo, ɓee ina mbiya o faɗɗi tan kono o maayaani.

– Noddoyee patroŋ men ara, keno-ɗee! Ɗo ɓe kaalata ɗoo, haa o darii sara maɓɓe. Onon ko on feñaaji, haala alaa ko nafata e mon. Ɗo njiya-ɗon fof ko oɗon kaala, maa oɗon njooɗii. So on njiɗaa liggaade tan mi adda woɗɓe, ko ndari-ɗon, kaalee ?

– Min mbiyatno maa ko yo a ar ƴeewaa won mbo sellaani ɗoo, amin cikki ko o …

Ina jokki