“Ngootaagu ngenndi, ngooroondi ɓamtaare huuɓtodinnde, duumiinde”

Hikka, ko Nuwaadibu suɓaa ngam wonde Laamorgo leydi ndii, ñalnde 28 Noofaambar 2015. Ene hawri e maanditaare Leydi men, woni 55 nde Muritani heɓi hoyre mum. Ko heewi yuɓɓinaama toon. Ene heen lammbaaji, magooji, daɗndo pucci e gelooɗi, e fannuuji coftal ɓalli goɗɗi.

Hikka, ko Nuwaadibu suɓaa ngam wonde Laamorgo leydi ndii, ñalnde 28 Noofaambar 2015. Ene hawri e maanditaare Leydi men, woni 55 nde Muritani heɓi hoyre mum. Ko heewi yuɓɓinaama toon. Ene heen lammbaaji, magooji, daɗndo pucci e gelooɗi, e fannuuji coftal ɓalli goɗɗi.

Kono yeewtere faayodinnde waɗaama toon, tawi yuɓɓini ɗum ko Dental Sukaaɓe Ngam Demokaraasii, ngootaagu e Nuunɗal e gardagol biyateeɗo Sal Aadama. Hay sinno feeñaani e innde hee, hay sinno ngal dental wiyata ko jaambureewal, feeñii ngal ɓaggii ko e Lannda mawɗo Leydi ndii jeyaa kaa.

Tiitoonde yeewtere ndee wonnoo ko «Ngootaagu Leydi, ndaɗɗudi ɓamtaare huuɓtidinnde, duumiinde». Yeewtatnooɓe ɓee ko AYSATA TAAL SAL gummiiɗo Senegaal, e MALAL SAMBA GISE mo Muritani. Ko heewi haalaama heen, kadi yeewtantenoobɓe ɓee ngaddii heen ballal mum en. Ngaddiri ɗum naamne e ɓeydi.

So en tonngii toɓɓe ɓurɗe feeñde heen ko Ngootaagu naamnii ko kawral ɓerɗe e miijooji. Ɓiɓɓe leydi fof njogoo fayndaare wootere. Hay so golle maɓɓe ene ceerta ne, yoo ɗe ngon timmotirooje. Kadi paamen, hay sinno hay gooto e men nanndaani e goɗɗo tagoodi, alaa e men baawɗo yahde yahdaani e mo hoɗdi e nokku gooto, jiydi e mum to bannge diine e pinal.

Ko ɗuum waɗi, gooto fof ene foti yiɗde hoyre mum, yiɗa golle mum, kono woto añ goɗɗo, woto añan ɗum, sabu e gondigal, mo woni fof, ko waɗata koo ene nafa goɗɗo.  So tawii en kaɓii e pittaali men, en njogiima pelllital, goot fof waasii jaggirde goɗɗo oo no gaño mum, gooto fof waɗii fotde mum, heɓii hakke mum haa timmi, maa ngootaagu nguu tabit. E ngaan sahnga noon, ene waawi naworen heen hoɗdiiɓe men ɓee, woni Senegaal e Mali, enen fof ngonen gootum. Reɓa haa ngootaagu Afrik tabitngu dañee, waasa haaɗde tan e haala e binndi.

Ngam ɗuum fof tabita, won wasiyaaji dokkaaɗi. Ene e ɗiin, darnde mawɓe e wallude sukaaɓe ɓee haa njiɗondira, kormondira, nanngondira. Ene heen kadi ustude bojji, huccana golle. «So en ndeentaaki jooɗaade tan eɗen ngoya sabu en piyanooma, en cokanooma, en ɓooyat jooɗaade ɗo gootel tawa ɓe takku-ɗen piyii en ɓee, ɓennii haa ndaɗii en. Waɗde won ko mbaɗete-ɗaa, woto yejjit nii, kono woto haɗe gollaade haa ko aduna ene daɗ maa. Woto wontane uure ɓernde haa ko aɗa waɗta yimɓe fof añɓe maa».