Ngonka ɗemngal Tamasig to Maruk

0
2811

E lewru ut 2011, Maruk waɗtii ɗemngal Tamasig e ɗemɗe laawɗinaaɗe e leydi hee, ɗum woni ɗemɗe gollorɗe e njuɓɓudi laamu, ɗemɗe janngeteeɗe, janngirteeɗe. Maruk woni leydi Magreb ngadiindi ƴettude ngal kuulal. Tamasig, woni ɗemngal Berbeer en (FƁ tŋ 91, oktoobar 2011). Jannguɓe maɓɓe ɓooyii haɓanaade keɓtingol pinal mum en to Alaseri, Maruk ekn … Ɗemngal ngal ina jogii alkule mum keeriiɗe, ɓooyɗe huutoreede….

E lewru ut 2011, Maruk waɗtii ɗemngal Tamasig e ɗemɗe laawɗinaaɗe e leydi hee, ɗum woni ɗemɗe gollorɗe e njuɓɓudi laamu, ɗemɗe janngeteeɗe, janngirteeɗe. Maruk woni leydi Magreb ngadiindi ƴettude ngal kuulal. Tamasig, woni ɗemngal Berbeer en (FƁ tŋ 91, oktoobar 2011). Jannguɓe maɓɓe ɓooyii haɓanaade keɓtingol pinal mum en to Alaseri, Maruk ekn … Ɗemngal ngal ina jogii alkule mum keeriiɗe, ɓooyɗe huutoreede….

Kono, ina wayi no ko Maruk fof ɓe ɓuri dañde poolgu mawngu. Laamɗo Maruk arditiima heediiɓe mum fof. Ɗemngal Amasig waɗtaama toon ɗemngal gollorgal e denndaangal fannuuji nguurndam (langue officielle), ngal heɓtinanaama ɗuum noon e nder doosɗe leydi, ɗe ɓesngu Maruk ɓennini ñalnde 1 sulyee 2011.

Hare Amasig en noon fuɗɗii ko e leydi Alaseri duuɓi capanɗe jooni, e nder kaaƴe Kabili, tee ƴiiƴam rufii heen haa heewi, maayɓe kadi keewii, waɗii kadi sokaaɓe e daayɓe. Kono ɗuum ñifaani hare ndee, hay so tawii, e nder Alaseri, Amasig jaggiraa tan haa hannde ko no ɗemngal ngenndiwal nii. (tesko men : hono no Pulaar, Sooninke e Wolof njaggiraa e Muritani nii.)

Haalooɗe ngal tolniima e 45 miliyoŋ fittaandu e tuugnaade e wiɗtooji cakkitiiɗi waɗeede.  Bebeer en ina nganndiraa wonde leñol koosngal, cuusngol joote, tinngol hoore mum, ngol heewaani ko weldi e laamuuji. Ko ngol leñol ɓooyngol e nokku hirnaange Afrik oo (duuɓi 3 500 ko famɗi fof), ko ɓe muñɓe, udditinaniiɓe pine e diineeji. Ɓe keewi hoɗde ko e nokkuuji kaaƴe, nokkuuji joñiiɗi. Ɓe tolniima e 40% to Alaseri e Maruk, hedde 10% to Mali, Niiseer e Libi e Muritani. Aɓe tawee to Burkinaa, haa to Caad. E nder Magreb ɓe kaalata ko Arab, e nder Saahal ɗemɗe ɓurɗe dowlude e ɗeen leyɗe ɗo ɓe tawetee ɗoo

Ittaa ko e winndannde Chawki Amari

Firo : Bookara Aamadu Bah