Daartol : Hol gonɗo Aamadu Hampaate Bah

Aamadu Hampaate Bah jibinaa ko hedde hitaande 1900 – 1901 to Bañnjagara, e nder nokku meeɗnooɗo wonde laamorgo laamu Tekruur nder Maasina. Baaba makko wiyetee ko Hampaate Bah, yumma makko Kadiija Paate Pullo Jallo. O mawni ko juuɗe kaaw makko Tijjaani Aamadu Aali Caam, ɓamtunooɗo yumma makko caggal sankaare baaba makko. O idii naatde jaŋde Quraana ko e duɗal Ceerno Bookara mo tuubakooɓe ƴettunoo ina janngina o ekkol Bañnjagara caggal ɗum to Jenne. E hitaande 1915 o dogi, o tawtoyi yumma makko to Kati, ɗo o jokki jaŋde makko.

Wasiyaaji cellal

E tonngooɗe men ɓennuɗe, en keɓii yaltinde binndanɗe ɗo kollitten wonde won e ñawbuuli ina cafroree ñaamdu, ko wayi no nguɗu ekn. Eɗen njokka kadi e ɗiiɗoo ngonkaaji tati ɗo ñaamdu waawi wallitde neɗɗo heɓtude cellal walla kam coftal.

Tampere : So a tinii tampere e ɓalndu maa, hoto yaaw dogande suukara, alaa. Fasnu walla sah ɓooɗe pataas (faataata), muuɗaa. 

Võ Nguyên Giáp : Seneraal mawɗo solɓitiima

Biyeteeɗo Seneraal Jiyap sankiima ñalnde aljumaa 4 oktoobar 2013, ina yahra e 102 hitaande.
Denndaangal waɗtunooɓe hakkille walla waɗɓe sahaa mum en e kitaale 70, ina nganndi, walla kam meeɗii nande haala seneraal Jiyap (Giap). Ndee innde nde sowtaa kala, yimɓe ciftorta ko koyeera koloñaal Farayse to leydi Wiyetnaam e hitaande 1954, to wuro ina wiyee “Jen Ben Fu” ... 

Ceerno Maamuudu Baylaa Kan ruttiima, Likseyba suniima

Ñalnde talaata 8 oktoobar 2013, ko sunaare e bojji to Likseyba e juulɓe kala, sabu duttagol e joom mum, e aksidaa oto, Ceerno Maamuudu Baylaa Kan mo Likseyba ; oo katante coftuɗo guurnooɗo, wuurni enɗam kosam e enɗam Lislaam, baawɗo ngondiigu, ñootoowo hakkunde yimɓe, jiɗɗo dental, nuunɗuɗo, kuuɓnunooɗo aadi. So tawii won jimoowo wiynoo « won ujunere gorko mbayi ko no gorko gooto nii », won « gorko gooto wayi no ujunere gorko nii », sibu ceerno Maamuudu darinoo ko darnde ujunere gorko fotnoo daraade, hakke coftal makko e katantaagal makko.

Ciftoren : Toɓooli Nuwaasoot

Fotnoo wiyeede ciftoren boom, ko huunde ɓennunde, nde ɓarakke mum alaa ɗo keddii so wonaa e miijo. Kono, so goonga, so artii e toɓooli Nuwaasoot, foti wiyeede ko : « haa hannde ko e toɓo min ngoni ». Waɗi noon ko beeli ndunngu haa hannde koraani sibu hay e kawle hee toɓii e wuro haa heewi, ñalnde aset 2/11/2013 wonnoo. 

Tomaa Sankara, Burkina haa Baabaaɓe

Aamadu Abdullaay Jallo dowlirɗo Tomaa Sankara Tokosel yuɓɓinii balɗe ɗiɗi pattamlame e nder wuro Baabaaɓe Looti, laamorgo Laaw hanki e nder diiwaan Baraknaa. Ñalɗi ɗii mbaɗi ko ñalnde 19 e ñalnde 20 

Laaciire (hoodere-laaci)

Ina waɗa sahaa, ndoogu feññina koode ɗe laaceeje juutɗe. Ko ɗe poti wonde ? Hoodere laaciire, ko ɓooɗde ndiyam penndiɗam e punndi weeyo, rewata ko laawol mum keeringol, ngol jiida e laabi koode e tagopeeje, sabu ina waɗa sahaa ɓadoo naange tigirigi, sahaa goɗɗo woɗɗitoo nge haa wafoya.

Sahaa mbo laaciire roondi naage oo, diƴƴe punndi e gaasuuji ngonata ko e eggude nde, 

Ñalawma Jeeriyel Tummbere

Ñalawma mawningol duunde daartiyankeere wiyeteende Jeeriyel Tummbere yuɓɓinaama ñalnde 25 lewru siilto (septembre) 2013 e nder wuro Jiinge Jeeri, tunndo Ligisayba e ballal Jaagorde Pinal, Cukaaku e Coftal Ɓalli. Jeeriyel Tummbere, wonande ɓe nganndaa nokku oo, ko duunde haawniinde sabu ko hettere jeeri lommbiinde e nder waalo, laral leydi mum walla mbiyen sifaa mum leydi mum e puɗi mum fof ko geɗe gaadoraaɗe jeeri seeno.

Teen Yuusuf Gey : “02/09/1988, hoodere ñifii to Waalata”

« Guurɗo fof ko maayoowo, kono maayɗeele potaani ». Maayde Teen Yuusuf Gey, ko e ɗeen maayɗeele mawɗe, tedduɗe jeyaa, sibu golle o ɗacci. Teen Yuusuf Gey ruttinoo e joom mum ko ñalnde 2 settaambar 1988, nder kasoo laamu Maawiyya añamngureewu. Luttuɗo balɗe, duttagol maa woɗɗondiraani e duttagol ɓeen woɗɓe tedduɓe, hono Tafsiiru Jiggo (ñalnde 28 settaambar 1988) kam e woɗɓe ɓe en njejjitaani. Yuusuf Gey, baɗnooɗo nguurndam mum fof e anndinde en koye men, e mawninde pinal men, e wasiyaade kaaldigal.

Teen Yuusuf Gey jibinaa ko e hitaande 1928 to Kayhayɗi. 

Facebook e Tamasig : Fulɓe muuɗii punndi !

 

Jaaynde Lemag habrii ñalnde 14 settaambar 2013 wonde « laatiima tigi, ɗemngal Tamasig (ɗemngal berbeer en) waɗtaama e ɗemɗe kuutorteeɗe e lowre renndiire Facebook ». Ngaal ɗemngal noon huutortoo ko alkule biyeteeɗe Tifinag

Woote 2009 : “ɗereeji ñenngaaɗi ?”

Ko artiri haala woote 2009 ? Artiri haala woote hooreleydaagu 2009 ko kabaaru caaktaaɗo ñalnde 23 oktoobar, tawi saakti ɗum ko njuɓɓudi mbiyeteendi « Serious Fraud Office », woni nokku kalfinaaɗo ko fayti e nguykaaji mawɗi mettuɗi faamde e yettinde joomum en ñaawoore. Jaaynde mawnde kadi wiyeteende Times ƴettitii kabaaru oo. Ɗum firti tan, ko nattii gaajaate.

Diine : hajjoore

Hijjoore hono no Alla wiyiri : “galle mo yimɓe ngadii waɗaneede e Makka barkinorɗo ngam deeƴre wonan de winndere (96) e nder kaawisaaji peeñninaaɗi e nokku Ibraahiim, oon mo naati heen ina hoolii, ina woodani yimɓe hijjoore to suudu too, oon mo hattani laawol feewde e mum (97), oon mo yeddi ɗum Alla kañum ko galo wonande winndere (97); wiy, eehey mon joom defte en, kaawisaaji Alla ɗi njeddaton ɗii, Alla ina seedii ko golloto-ɗon koo.” Simoore Aali Imraan: kaawise (96_98)