samedi, octobre 18, 2025
Google search engine
AccueilƊemɗe21 colte, Ñalawma Ɗemngal Nehniwal

21 colte, Ñalawma Ɗemngal Nehniwal

Hono no nganndir-ɗen, ooɗoo ñalawama 21 colte (feebariyee) ko ñalawma baɗiraaɗo famminde yimɓe nafoore wonnde e janngirgol ɗemngal neeniwal (ɗemngal ngal cukalel idii jotondirde e nguurndam mum, ɗemngal ngal o ɓuri waawde). Hikka noon, ñalawma oo teeŋtinta ko janngirgol ɗemɗe keewɗe nder ekkol, tawa noon cukalel kala fuɗɗorii tawo ko ɗemngal mum neeniwal walla ngal ɓuri waawde. Woni ko Unesco inniri « Janngirgol ɗemɗe keewɗe ine jojji ngam moƴƴingol jaŋde »: Ɗum firti kala cukalel yo fuɗɗoro ɗemngal mum neeniwal, caggal ɗuum ekkiniree seeɗa-seeɗa ɗemɗe goɗɗe haa teeŋti e ɗemɗe mawɗe, ko wayi no Arab, Farayse, Engele ekn… Addani Unesco wasiyaade ɗum gila 1955 ko « humpitooji e wiɗtooji baɗaaɗi e nder winndere ndee, paatuɗi e ekkitaare rewrude e ɗemngal neeniwal, kam en fof ko ɗuum kolliti : wonde sukaaɓe ɓurata feɗɗitaade e jaŋde ko he nder ɗemɗe mum en neeniije. »

Enen ne eɗen njogii heen humpito yuumtungo janngirgol ɗemɗe men neeniije pulaar, sooninke e wolof, ngo Duɗal Ɗemɗe Ngenndiije waɗnoo he Muritani hakkunde 1979 e 1999, ngo ɓeto ummoriingo boowal (Breda-Unesco) e ɓeto ndernderiiwo (Jaagordu jaŋde leydi ndii), ceedtii juumtugol mum, mbasiyii kam en fof kuuɓtodingol jaŋde ɗemɗe ngenndiije nder ekkol. FƁPM ine mawnina ñalawma oo kala nde arti, sibu ine addana en siftinde nafoore ɗemngal neeniwal he nder jaŋde, nafoore ɗemngal wonande kala leñol, e hakke mo kala ɓiɗɗo leydi jogii e ƴellitaneede ɗemngal mum e pinal mum. Ko  ngam semmbinnde kuutoragol ɗemɗe ngenndiije nder ekkol, semmbinde keewal ɗemɗe e pine, e tiiɗtinde ngootaagu ngenndi.

FƁPM e ine daranii jannginde Pulaar gila 1974, ine daranii, kam e pelle pinal ɗiɗi keddiiɗe ɗee, yo ɗemɗe ngenndiije pulaar, sooninke e wolof  yo laawɗine, njanngiree e duɗe laamu. Ɗuum addunoo Cosgol Duŋal Ɗemŋe Ngenndiije e hitaande 1979. Ko ɗuum kadi addani ɗe, e hitaande 2008, winndude dallinannde ngam laawɗingol ɗemɗe pulaar, sooninke e wolof e naattingol mum en nder duɗe laamu, ɗe ndarii, ɗe cari ɗum, haa duɗal kesal ngal (IPELAN) sosaa jooni, (Duɗal ngal Ƴellitaare e Janngirol Ɗemɗe Ngenndiije). Ñalawma oo ko fartaŋŋe hollitde laamu nguu hujjaaji men to oon bannge.

Bookara Aamadu Bah

RELATED ARTICLES

LAISSER UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

- Advertisment -
Google search engine

Most Popular

Recent Comments