To Senegaal
Pulaar ene wiya « ko haaldude addi nanondirde. Te ko ittondirde kumpa jibinta golle moƴƴe gaddooje ɓamtaare ». Ellee laamu e huunde e luulndo Senegaal paamii ɗum. Ko ɗum addani ɓe jooɗodaade ɓe njeewtidi. Ɓe ngostondiri peeje e muujooji haa ɓe kawri e « yoo suɓngo hoyreejo leydi waɗe ñalnde 24 lewru marse 2024 ». Sikke alaa noon, ene wiyee « kala ko kewi, woodat weltiiɓe, waasataa kadi tawa won mettinɓe ». Woɓe e Lannda mbiyeteeka PDS ka Abbdullaay Waddu ardii kaa ene njeyaa e ɓe meltaaki e toɗɗagol nguu ñalngu. Ko ɗum waɗi ɓe mbaɗiino wullitaango to goomu fiiloowo laamɗo nguu, ngam ɗaɓɓude « yoo ko fuɗɗaa waɗeede koo fof firte haa laaɓe, cokki ɗii ɓamtee gila e fuɗɗoode »
Tawde noon wonaa ko neɗɗo yiɗi fof daña, so woodii ko tottaa tan yoo jaggu fanndina, jebbiloo, tawde ko ɓuraaɗo doole. Ko ɗum waɗi PDS jebbilii, felliti woppude tan suɓngooji ɗii mbaɗee e ñalngu 24 marse toɗɗaangu nguu. Heddii noon, « mi nanii en e wiyaa en » ene kaala hay ko naamnaaka te nii laaɓaaka. So wiyde « Lannda hoyreejo leydi kaa e ka PDS kaa ceeraani e yeewtidde ngam waawde liggodoyaade, so Alla waɗii Aamadu Bah yawtii yolnde fayaande ndee ».
Bannge goɗɗo kadi, « mi nanii en e wiyaa en » nana tan kaala ko yowitii e goppitgol Usmaan Sonko e jahdiiɗo mum Basiiru Jomay Fay. Haalooɓe ko laaɓaaka en mbiyiino « Sonko ko baɗduɗo maalde e Makki Sal mbele yaltina ɗum e dummbirdu wonnoo nduu ». Ko Usmaan Sonko yalti koo, o hollitii gostondiral miijooji waɗii hakkunde maɓɓe e rewrude e nelaaɓe, kono tan o fawaani heen goɗɗum. Cikku mi tan ko kala jiɗɗo jam, foti tan ko weltaade e deeƴal weeyo ngoo, sabu ene kumpaaka « bone ficcat laaci ». « Te maa jam waɗi, nde jamaa juulaa ». Yoo Alla waɗan en nanondiral e paamondiral. Wona ko haaliyanke oo heewnoo wiyde koo « jam duumoo toon, jam duumoo gaa, jam laatoo kadi duumoo ɗo hakkunde ɗoo »
To leydi Nijeer
To Nijeer, ko welnoo ko ko mettiti. Laamiiɓe hannde Nijeer ɓee, caggal nde mbyi « koninkooɓe farayse wonnooɓe Nijeer yoo koot », jooni ɓe ngummanii ko ɓe Amerik ɓee. Ɓeen ngardunoo Nijeer ko ngam haɓde e waɗboniiɓe. Kono tan Laamiiɓe hannde Nijeer ɓee kollitii « nanondiral baɗanoongal hakkunde leyɗeele ɗiɗi ɗee rewaani laawol ». Ko alaa sokke, kaa ngonka mettataa leydi Riisii, nde tawnoo Riisii e leyɗeele keeɗɗe hirnaange ɗee (Farayse, Amerik, Angalteer) e yahdiiɓe mumen mbaawaa itodaade e duɗal gootal.
To Leydi Burkinaa Fasoo
Ibiraahiima Taraawoore, jooɗiiɗo hannde e jappeere laamu Burkinaa oo nana jokki bakkoraade « ko diiwtoowo baasal, ko kaɓoowo e waɗboniiɓe, te ko kaɗtoowo mbuuñaari e golle laamu nguu ». To bannge mbuuñaari too, o bayyinii haalannde wiynde « kala ceediiɗo golle mbuuñaari haalti, ene jogii njeenaari ». Mi ñaawaani ngal gollal, kono so ɗum tabitii, ene moƴƴi. Sabu ene jeyaa hannde, e ko haɗi leyɗeele men Afrik ɓamtaade, heedi heeda gonɗo e gollorɗe laamuuji men ɗii, kanum e won e liggotooɓe salaade waɗde fotdeeji mumen so wonaa mbuuñee. Kono tan dee, to bannge haɓde e waɗboniiɓe too, ellee ko jooni ɓeen ɓuri waawde warde ɓe mbiyaani mbaɗaani. Ɗoo ne kadi, enen fof ɓamden mbiyen « yoo jam artu e diiwaan men oo”. Mawɓe ene mbiya « hakkunde neɗɗo e koɗdiiɗo mum, foti wonde ɗoon ko reenan am keesi am mi reenan maa ko maa »
To leydi Mali
To Mali ne, eɗen nganndi ko koninkooɓe ngardii toon, hannde hade janngo. Ɓeen ne, ene jeyaa e ko ɓuri teeŋtude e ko mbakkortoo, « haɓde e waɗboniiɓe ». Pelle daraniiɗe hakkeeji aadee noon ngoytiima « hannde, wellitaare alaa too, haa teeŋti e nde jaayndiyankooɓe. Ɓe ngoytiima kadi hakkeeji yaɓɓeede toon. Ciftinen, nde koninkooɓe ɓee ngari e laamu hee, ko ɓuri heewde e jaayɗe kumpitatnooɗo kaɗta toon haalde. Ene heen Rajo Farayse Hakkunde leyɗee wiyateengo RFI e tele biyateeɗo France 24. Ɓoggi baɗatnooɗi haa Malinaaɓe keɗoo ɗeen jaayniirɗe fof taƴa, jokkondirteeɓe mumen mbiyaa yoo njaltu leydi ndii. Nde tawnoo noon « hiirde weli ko joom galle », ɓe padaani haa ɓe njerƴee nii. Ɓe ndenndin tekke maɓɓe tan ɓe mbaɗi ko Kamarel wiyatnoo « gunaa mbay guntaa mbay », ɓe coorii boli.
Malal Sammnba Gise
