Holi Seek Anta Joop ?
Seek Anta Joop jibinaa ko ñalnde 29 desammbar 1923 to Ceytu diiwaan Jurbel to Senegaal. Nde o dañi duuɓi 30 o yahi Pari ngam janngoyde fisik e Simi (physique et chimie) kono o wayli o faati e daartol e ganndal renndo. Ɗoon ɗoon miijo makko heertini, sibu yoga e oropnaaɓe mbiyatnoo ko Afriknaaɓe ngalaa daartol. E nder wiɗto makko ngam heɓde doktoraa o holliti wonde idii hoɗde e Ejipte ndeen ko ɓaleeɓe Afrik, caggal ɗum ɗemngal e pinal Ejipt carii e nder Afrik hirnaange. Ndee ɗoon deftere, anndiraande Ngenndiije ɓaleeɓe e pinal (Nations nègres et culture), dañii daraja mawɗo e winndere nde. Nde tawnoo omo huɓindii gannde keewɗe, dalillaaji ɗi o hokki ngam dallinde ngooɗoo miijo ina tuugii e ganngal leƴƴi e ganndal ganni e pinal.
Nii woni o holliti wonde Ejiptnaaɓe e ɓaleeɓe njiidi tagoodi (nguru ɓanndu, leeɓi, kine e toni). O holliti kadi pinal Ejiptnaaɓe ɓuri ɓallaade ko pinal Afirik ɓaleeɓe, kadi ɗemngal ɓolof kam e hoore mum ina nanndi no feewi e ɗemngal Ejiptnaaɓe kaalatnoo ndeen ngal. Gaagaa ɗumɗoon Joop daraniima ndimaagu leyɗe Afrik kam e yo Afrik fof won leydi ngootiri. Nde o arti Senegaal o jokki wiɗtooji makko to Iniwersitee Ndakaaru, haa arti to bannge jiidigal Egiptnaaɓe e Afriknaaɓe. E nder kitaale 1970 UNESCO halfini mo binndol huunde e deftere wiyeteende « Daartol Kuftodinngol Afrik » winndude, damal jowitiingal e iwdi Ejiptnaaɓe. Nii woni, e ngoon yeeso, o tawtoraa e hitaande 1974 batu winndereyankeewu njuɓɓinanoongu to Keer ngam binndol ngool daartol.
Caggal gostondiral miijooji, fanniyankooɓe ɓurɓe maantinde e winndere nde (so wonaa gooto) kawri wonde geɗe ɗo o holliti, kanko e Teofil Obenga, jowitiiɗe e jiidigal hakkunde pinal Ejip ndeen e pinal Afrik, ina ngoodi. Porfeseer Jean 7ercoutter wiyi : « to bannge binndol e pinal e hakilantaagal, Ejipt ko e Afrik jeyaa ». Ko noon ne wonande Porfeseer Leclant. Kono tan haa hannde annduɓe ɓe ina luurdi to bannge anndude mbele woɗnooɓe e Ejipt ndeen ɓe ko ɓaleeɓe tan walla ko jilluɓe. Porfeseer Seek Anta Joop sankii ko ñalnde 7 feebariyee 1986 to Ndakaaru. Hol dalillaaji ɗi Seek Anta Joop rokki ngam dallinde ngal jiidigal ? Ma en ngartu heen e tonngooɗe paaɗe ɗe.


