E maayirɗe lewru sulyee 1890, tuubakooɓe Farayse ngari, pelli, mbommbi Kayhayɗi, keɓti wuro ngo, mahi ɗoon galle koninkooɓe. Alburi Njaay ɓenni, tiindii fuɗnaange, fayi Ka’arta. Abdul Bookar noon, heddii to Muritani, sabu o fayi ko to wuro Geru,sara Kiifa (diiwaan Asaba), to wallidiiɓe makko e hare tuubakooɓe, hono safalɓewulaad Ayda en e Idaw Aysi en, e Saraatiit en. Nde Abdul Bookar ari toon, o wonti ko eggiyanke hakkunde rewo e worgo, e nodumunnaaji mbaydi, omo jokki hare makko. E lewru oktoobar 1891, tuubakooɓe lammini Siik Mammadu Maamuudu, ɓe mbaɗimo El Fekki fuɗnaange Fuuta. Abdul Bookar nde nannoo ɗum tan, ummii rewo, ariHorndolde, yani e makko, wari mo. Tuubakooɓe mettini heen sanne. Ɓe ngummanii yooɓaade wonki Abdul Bookar. Koadii ɗum, ɓe pelliti ko jookde mo baŋ yoo baŋ. Ɓe ngadorii ko fuɗnaange, ɓe kaɓitoon e sehilaaɓe makko waawnooɓe arde paaboo mo. E lewru deesamburu 1890,feewde saawiyee 1891, tuubakooɓe, e gardagol Arsinaar (Archinard), pooli Ka’arta,keɓti Ñooro, laamɗo Juulɓe fayti Maasina.
Caggal ɗum, Dodso ummini wolde ɓurnde mawnude, ina tiindii e Abdul Bookar. Elaawol makko, kanko Dodso, o yiyondirii e laamɗo Laaw, e laamɗo ƴirlaaɓe, elaamɗo Fuɗnaange Fuuta, e huunde e Safalɓe Saraatiit en : Dodso yamiri laamɓe Laaw, e ƴirlaaɓe e Fuɗnaange Fuuta, yo paddo Abdul Bookar,kaɗa ɗum taccude maayo, e naattude e Fuuta; Dodso yamiri Saraatiit en ne, yo kaɗmo yahde maayo, so ɓe keɓii, yo ɓe mbar mo. Nii woni, Abdul Bookar, gañaaɗo e tuubakooɓe e wondiiɓe mum en, fewjanaama tinaani, ejaani ɗum nii ! E oon sahaa, Abdul Bookar wonnoo ko e heblaade no yahri maa ruttorii Fuuta Tooro,ngam felloyde tuubakooɓe e wondiiɓe mum en. O yani e fuɗnaange Fuuta ko eMaarsee Abril 1891, omo wondi e yimɓe Alburi Njaay heddodinooɓe e makko, omowondi e koninkooɓe Saraatiit en. ƴimɓe fuɗnaange Fuuta kaɓtiima ɓe sanne, caggalɗum, Abdul Bookar en nduttii Geru.
Feere nde Dodso sakkunoo nde ina woni haa hannde e siyneede, Abdul Bookartinaani ɗum haa hannde. O wonnoo nii ko e ndaarde no o hootiri Kayhayɗi, e no onanondiri e tuubakooɓe. Abdul Bookar neli miñum gorko biyeteeɗo Aali Bookar eyimɓe capanɗe nayo, yo njah Kayhayɗi, kabra kumaandaŋ Kayhayɗi (tuubaako)anniya makko artude Kayhayɗi, e faamondirde e tuubakooɓe. Aali Bookar enngummii ina njaha, nde ɓe pokkitnoo tan, Abdul Bookar ne woni e heblanaadegartugol mum Kayhayɗi. O felliti soodoyde pucci ɗiɗi, omo nawana ɗi kumaandaŋKayhayɗi. O ummii soodoyde ɗi to wuro ɓul Muttaar, hooreejo Saraatiit en, ñande 1ut 1891. O yettii toon ko ñande talaata 4/8/1891. Ko toon o eji feere tuubakooɓe cakkunoo nde.O felliti yaltude wuro ngo subaka law. Ñande alarba 5 ut 1891, Abdul Bookar ummiisubaka ina hoota, e laawol makko, Safalɓe noogaas wallidiiɓe tuubakooɓe njani emakko, pelli mo, mbari mo ñande 5 ut 1891. ƴahdiiɓe makko, hono biyeteeɗo SaadaAali (gawlo maa mahbo) waraa, hono ɓiyeteeɗo Saada Mammadu (gonnooɗoAlmaami Ɓunndu) gaañii seeɗa. Ko nii woni no Abdul Bookar Kan mo Daabiya joofniri balɗe mum, e jamfagol tuubakooɓe e wallidiiɓe mum en, ɓaleeɓe e safalɓe. E nder Fuuta Tooro fof no diidorinoo, gila nde tuubakooɓe naati heen haa njalti, ko Abdul Bookar Kan ɓuri fof haɓtaade ɓe. Ko kanko joginoo araaraay ngenndiyankooɓeFuuta haɓtiiɓe tuubakooɓe Farayse.
Abdul Bookar Kan ! Golle maa haa bada, ko min wuurtinooɓe, sabu a diidanii minlaawol: Laawol goonga, laawol ndimaagu e dental e jeytaare, laawol dimol. Abdul Bookar Kan ! Aan e wondiiɓe ma, golle mon ngenndiyankooje ɗe, haa abadako min rewooɓe, haa min poola añɓe leñol Muritani e Afrik fof, suuɗiiɓe e feeñɓe. (Joofii, kono ma en ngartu heen)
Aamadu Umar Jah (tommbo ɗee ko heddii ko e winndannde aroore)


