Porfesoor Njawaar Kan, jannguɗo dowrowo fannu Ganndal leydi wayniima en, ina ɗaldi en ndonu ngu aadoraaka, maantinirngu nuunɗal, muñal e giɗli ɓiyngu yummiraagu. O heɓi seedantaagal makko jaŋde jowitiingal e Ganndal leydi ko e nder duɗe jaaɓi haatirde Ndakaaru e Pari VII.
Njawaar Kan jeyaa ko e yonta sippirtenooɓe e kitaale 1968, dillere haɓotonoonde tiimaandi koloñaal nde tammbinoo ɗum sippirooji sanɗaaji e miijooji pinal. Ɗum addaniino mo e oon sahaa mobbeede e waawnere e nder larme. Gila nde o yahrata e duɗe hakkundeeje (lycée national) o jeytoraama e ko lollirnoo « Mouvement National Démocratique » dillere ngenndiyankoore e demokarasiyankoore Moritani, o waɗti nguurndam makko fof daraniiɗo hakkeeji aadee e kala ɓure jotondirɗe e potal, gaagaa lorla e tooñanngeeji ɗi o hawratnoo.
Amo tawaa etee ko o seede muddaaji caɗeele peeñnooɗe hakkunde leƴƴi e kitaale 1966 e 1989. O reftiima ɗum e nder binndanɗe makko, haa arti e ɓurnde maantinde e majje « Maayo saliima seerndude », ɗo o seedtoto geɗe jurminiiɗe ɗe o humpitii, kollirooje ceeral hakkunde leƴƴi e tooñanngeeji ɗi o wuurnoo e lor aadee « passif humanitaire » e nder Moritani.
Ndeeɗoo winndannde maantoniri ko wonde ɗum eeraango ɓiyleydaagu, ɗaɓɓoowo beldital tawa jaŋngooɓe winndannde nde fof yoo keɓtin muuseeki e mette guuranooɗe e oon sahaa mbele ina mbaawa mahdude jaŋngo mum en.
Gila he cukaagu makko heccu, Njawaar Kan naati e Dental Kuuftidinngal Sanɗaaji e wonɓe e Heblo (UGESM) luulndinoongal e coftal laamatiri ndii. Ɗum addanii mo dummbeede duuɓi ɗiɗi tuggi 1972 haa 1974 e nder tuddule soldateeɓe. Ina moƴƴa yontaaji jooni ɗii ngannda nguurndam ɗam o wuurnoo ɗam, humpito makko heeriingo e sippirooji denndaaɗi, sabu maa ɗum addan ɗum en faamde taariik kimmuɗo e nder nguurndam Moritani.
« Laawol liiltungol », hono tiitoonde deftere makko ɗimmere nde o winndi, woni tiimtorgal makko garwaniiwal ko Demmba. Demmba noon heewi wonde ko ɓiɗɗo ɗimmo e nder ɓesngu Fuuta Tooro. He nder ngol pentol, o ardini binndol makko ko Sheek Haamiidu Kan. Faandaare ndeeɗoon deftere ko hollirde jotondire e nder galleeji fuutankooɓe e dewondiral parlinaangal sabu kecciigu ngam mawninde aadaaji pinal e diine tiindiiɗi e jaaral yeeso. Njawaar ina rutta teddungal e aadaaji fuutankooɓe ganni tawa omo hollira heen caɗeele ɗi njogii e waawde yahdude e oo aduna baylotooɗo tawi nangtagol renndo ngoo e ko ɓenni fawii ko e piɓle jowitiiɗe e kaaldigal e ballondiral. E nder binndanɗe makko, Njaawar Kan holliri ko neɗɗo jankiniiɗo, jaadiiɗo renndo e goɗɗuɗo cooyngal. O waawi taccude jolɗe keewɗe caɗeele, diwtude ɗum en ngam huccitande ko fayi arde e ƴellitde kaaldigal.
O woniino e nder nguurndam makko diisneteeɗo sara Hooreejo Ndenndaandi e gardiiɗo Booñ Ngenndi ngam Kisal Renndo (CNSS). O ƴellitii Moritani tawi amo nawdi ƴoyre (miijo laaɓtungo) e pellital ɓiyleydaagu. Ñemmbude darnde makko, ɗaɓɓiri aroyooɓe ko mahde renndo tuugiingo e muñal e kormondiral, gaddanooje gooto e men fof jeytoreede e tafgol nguurdiigu moƴƴu.
« Njawaar kan suddiima leppi leydi, leydi suddiima leppi teddungal ».
