Mawɗo hilifaaɓe leydi ndi, hono Seyn wul Seydaan jokkondirii e jaayɗe leydi ndi ñalnde 15 sulyee 2007. Yeewtere nde yowitinoo ko e nguurndam leydi ndi : gartugol mooliiɓe, caɗeele ndiyam e kuuraa, leelgol mbayliigu, dartingol faggudu leydi ndi, bellitgol jaayɗe ekn …
Jokkondiral ngal waɗnoo ko to galle makko.
Ko fayti e caɗeele nguurndam :
Idii ƴettude konngol ko jaayndiyankooɓe ɓe. Kamɓe fof haala maɓɓe ɓuri yowitaade ko e gartugol mooliiɓe kam e mbayliigaaji laamu ngu ummini yantude e darnde jaayɗe poti daraade e nguurndam leydi ndi, ɗum jiidaani e caɗeele ndiyam e kuuraa.
Mooliiɓe : Gardiiɗo hilifaaɓe o hollitii ɗoon e ɗoon wonde gartirgol mooliiɓe ko hakke wonaa politik. O wiyi wonde gartirgol maɓɓe ngol ko huunde nde alaa duttal tee ko siyneteende tawi miijooji seɓɓitiiɓe banngeeji ɗii kala teskaaka. O hollitii wonde laamu ngu ina heɓlanii ɗum, fof ko ko yuɓɓinaa. O wiyi : “so dolwa riiwii ɓiɓɓe mum, ina foti heptinde ɗum. ƴaafnaade e yaafuya ina hatojinaa e oon sahaa. Ko waɗnoo ko, ko huunde bonnde no feewi.
En mbaawaa jokkude deƴƴude bonannde fotnde nii, nde wallittaa ngootaagu ngenndi ndi”. Leelgol mbayliigaaji : O hollitii ko fuɗaa waɗeede, kono o heptinii wonde mbayliigu kuftodinngu wonaa huunde newiinde, sibu ñawannde nde ina luggiɗi no feewi. Ɗum fof e wayde noon, njuɓɓudi laamu ngu ina foti wayleede ko yaaccii, tee won ko fuɗɗaa waɗeede heen. “Min ndoni ko laamu ɗo ardiiɓe ɓuri toppitaade ko koye mum en.” Jiilgol ngalu leydi ndi jeyaa ko e ngoƴaaji ɓurɗi mawnude. Hankadi fere kala fawotoo ko e sokla kollitaaɗo. To oon bannge jaayɗe ina poti wallitde, mbaɗta heen hakkillaaji mum en, kaala kala ko teskii heen. To bannge toɗɗagol ardotooɓe ma min eto halfinde gooto kala ko waawi waɗde. Ɗum newaaki, kono kam toɗɗagol ardiiɓe natta fawaade e wutteeji politik. Wonande ndiyam e jeyngol o hollitii wonde jaayɗe ɗe ndariima no feewi ngam findinde ko fayti e caɗeele ndiyam e jeyngol. Maa laamu ngu daro ngam ñawndude ɗee caɗeele e dumunna daɓɓo. So artii e ɓeydagol coogguuli geɗe nguura ɓurɗe hatojineede, o hollitii wonde ɗum ɓuri jotondirde ko e ɓeydagol cogguuli e nder winndere ndee kala; ɗum ittataa ina gasa e ko fayi, ɗeen geɗe nguura natta yoɓde won ndiin njoldi. Tengiti ngal dow e ɗee geɗe fof ko njoɓɗeele. To oon bannge noon ko en daɗaaɓe no feewi. Muritaninaaɓe ngonaa gollotooɓe. Galle ngar-ɗaa kala tawataa ko neɗɗo gooto ina difii ko ina ɓura yimɓe sappo. Ndeke ɓuri jojjude hannde ko waylude hakilantaagal yimɓe ɓe mbele e ɓe ummoo e joɗnde. Jaayɗe ina poti wallitde e ɗuum. E joofnirde haala makko, o huniima wallitde jaayɗe ɗe e wellitde ɗum en.
Bookara A. Ba
