Miliyaaruuji keewɗi ñaaki ina ngoppa cuuɗi mum en hitaande kala. Ɗi maaya. Amerik fuɗɗinooma jeertinde ɗum gila 2006. ɗum teskaama e winndere hee kala : no ñaaki ɗi maayrata nii ina hulɓinii, ina yaawi, ina ɓurti. Yimɓe pinat tawa ɗi ngoppii suudu majji, tawi alaa heen fof maayngu. Ina sikkaa tan puudareeje ndema kam e baylagol ngonka weeyo mbonaani heen. ɗum jiydaa e koowooje goɗɗe ñaamooje ɗi. Ɓuri yooɓtoreede heen fof noon ko telefoŋaaji portaable ɗi.
E wiyde annduɓe, onndooji majji ina mbemjina ñaaki ɗi, ɗi ndonka annditde koɗorɗe majji, reftata heen ko saraade e maayde. Ina wiyee kadi onndooji ɗi ina usta semmbe majji, ngaddana mborosaaji feewnitaade e majji. Ñaaku noon ina heewi nafoore e nder nguurndam puɗi e biltugol mum en kam e nguurndam kullon. E nder tago, fof ko callalal, ko ko jokkondiri. So woodii ko yolɓitii heen tan, ina hasii fof solɓitoo. Ina anndaa ko ñaaki njeyaa ko e geɗe caabotooɗe jibingol ɓiɗɓe leɗɗe, sibu ko kañji ittata piindi gori, ɗi njoɗɗina e piindi dewi, nde ndaña jibinde ɓiɗɓe leɗɗe (aawdi). So ɗi maajjii, leɗɗe nattat jibinde, reftata heen ko puɗi natta woodde, refta heen kullon ndonka ko ñaami, kam enne majja.
Ndeke nattugol ñaaki woodde ina waawi saabaade majjugol nguurndam. Ko ɗum tagi ko ɗum huunde hulɓiniinde. Ganndo ŋanaa gooto, biyeteeɗo Einstein wiyiino : « Kala nde ñaaki natti woodde, aadee heddortee ko duuɓi nay fat e nguurndam mum. So ñaaki ngalaa, leɗɗe ngontaa jibin, leɗɗe nattat woodde, kullon natta woodde, yimɓe natta woodde ».
Bookara Aamadu Bah
