Sumeylu Buubey Mayga sankiima ñalnde altine 21 mbooy (marsa) 2022. Omo yahratnoo ko duuɓi 67. O wonnoo ko he dummbirdu gila Juko (ut) 2021 sabi tuumeede borjeende ngalu leydi. Ko adii nde o maayata, ɓesngu makko, haa arti noon e jom-suudu makko Fanta Yatasay, ñaagiima yo o woppe o safroyoo caggal leydi. Kono laamu sabbordu Mali, e gardagol Asimi Goytaa e Jaagorgal Jaagorɗe Sogel Mayga, horeeru makko, jaɓaani.
Ngalu o tuumaa o dirtinii nguu jotondiri ko he kaɓirɗe konu Mali, kono ɓuri raatteede ko nde o woni Jaagorgal ndeenka, o toppitinoo soodande Hooreejo IBK piirowal (ndiwoowa) he 2014. Horooɓe ngalu Mali mbayyini ko piirowal ngal soodaa koo jaraani ɗuum, ko o dirtinɗo ceede keewɗe, o huutorii mbuuñaari.
Malinaaɓe e hoohooɓe dawrugol njettii Sumeylu Buubey Mayga e laatanoode ngenndiyanke jiɗɗo leydi mum, tawtoraaɗo dille dawrugol haa demokaraasi sompaa e gardagol Alfaa Umar Konaare.
Caggal nde doktoreeɓe teskii rafi makko ina ɓeydii mawnude, ɓe ɗaɓɓi nde o woppetee o yaha caggal leydi safroyaade. He lewru bowte (desaambar) 2021, jom-suudu makko wiyi « naweede mo caggal leydi ina himmi ». Konu laamu Mali haalaani heen hay dara, wonaa eey wonaa alaa. Ñalnde 2 mbooy, cuddiiɗo makko winndi ɓataake feewde e Asimi Goytaa ngam o woppee o safroyoo. Jaabawol araani.
Sumayla Buubey Mayga jeyanoo ko koyhowi dawrugol leydi Mali. O meeɗii wonde Gardiiɗo jaagorɗe, 2017 haa 2019, yonta Ibrahima Bubakar Keytaa, laamiiɗo gila 2013 haa nde follaa he 2020.
Sumeyla Buubey Mayga ko jaayndiyanke, o heblaa ko Senegaal e Farayse. O meɗii ardaade jaaynirgol dillere ADEMA, heerto dawrugol Alfaa Umar Konaare, Aali Nuhum Jallo, e Ibrahima Bubakar Keytaa, e Joŋkunnda Tarawele… O wonii kadi Jaagorgal geɗe boowaliije, Jaagorgal Ndeenka Leydi, o ardiima kadi geɗe cuɗiiɗe.
He hitaande 2007, o sosi heerto ngo o inniri ASMA- CFP (Alliance pour la solidarité au Mali-Convergence des forces patriotiques), woni Maalde ngam Jokkere enɗam he Mali – Kawral Doole Ngenndiyankooje. O ɗaɓɓi wootaneede ngam wonde hooreejo leydi Mali. Kono gila Juko 2021 ko o berlaaɗo he dummbirdu haa lewru Bowte o rafaa, o nawaa to « Kilinik » Pasteur mo Bamako. Ko ɗoon o sankii.
Hooreeɓe leyɗi e dawriyankooɓe njangtiima geɗe luurduɗe. Won heen siftinɓe ko nde o woni Gardiiɗo Jaagorɗe, Fulɓe ɓuri wareede, teeŋti e boomaare Ogosagu ɗo Fulɓe 160 mbaraa he seeɗto 2019. O rokkii waañooɓe Dogoon en kaɓirɗe. Ko ndeen o ittaa Gardiiɗo Jaagorɗe. Woɗɓe hono Muhamad Bazum mo Niijeer kollii sunaare mum en. Ko hono noon kadi Muusaa Faki gardiiɗo “Ngootaagu Afirik”. Ramadaan Lamraani mo Alseri yettinii duwwawu, o holliri ko musiɗɗo makko o wonnoo.
Sumeyla Buubey Mayga wirnaa to baamuule Ñaarelaa (ko legal Ñaare en nder sahre Bamako) nguu ñalngu naasaande 2022.