Ceerno Mammadu Hammadi Sih ari e aduna ko e hitaande 1940 e nder wuro Sorimalee. Baaba makko wiyetee ko Hammadi Faarmata Sih, dawi ko e wuro Cali to diiwaan Damga. Yumma makko wiyetee ko Aysata Mammadu, jeyaa ko Walaa. O naati jaŋde alquraana ko e hitaande 1947 to Barooɓe Jakel e juuɗe Ceerno Muktaar Sammba Seydi lollirɗo Yero Kudeeje Kebe. Nawi mo toon ko baaba makko Hammadi Faarmata Sih. Ñalnde heen ñalli ko ñalawma njeslaari(alarba). Nde ɓe naati galle, ɓe tawi ko Ceerno Muktaar ena jooɗodii e sehilaaɓe mum aadoraaɓe: Ceerno Usmaan Kummba, Moodi Hawo, Sawa Demmba, Seydi Dikel e Saydu Pallal.
Ko ñalnde heen o winndanaa alkulal gadanal. Ko ɗoon o woni haa o dañi alluwal timmungal, o seertaani e ceerno. Alaa ɗo ɓe njahdaani e diiwaan hee, gila Bokke Salsalɓe haa to Cilaa e ganndaangal Pete fof. Nde o dañi alluwal timmungal, Ceerno Muktaar waɗdi mo e ɓiyi mum ena wiyee Alhajji Maalik Kebe ngam ɓe njanngoya fiqhu to Ceerno Ahmadu Abdallaay Bah to Kayhayɗi. Nde ɓe ngummii e yahde, Ceerno Mammadu Yero Kebe, afo Ceerno Muktaar Sammba, sakkiti mo wonde woto o yondino e fiqhu hee tan, yo o jokku alluwal makko quraana. Ngoon miijo hawrani mo, o fiɓi anniya.
Nde ngari e Kayhayɗi, ɓe njippii ko biyeteeɗo Alhajji Gayel Billo. Ɓe tawi ɗoon e wuro hee almuudo gooto ena wiyee Haamiidu Yero ena jeyaa to wiyetee Siiwre Caamɓe ena rokkaa seedantaagal ijaaz, ena janngina ɗoon. Miijo makko mawni, kanko Ceerno Mammadu Sih, e jokkude alluwal makko quraana ɗo oon ɗoo. Waɗti so ɓe ɓaarii winndannde makko fiqhu to Ceerno Ahmadu Abdallaay Bah, o woppa Alhajji Maalik Kebe galle njaatigi maɓɓe, o faya to duɗal quraana too. Fotde balɗe, omo heɗoo janngooɓe e jannginoowo, o winndaani. Alla waɗi o nultaa e ceerno makko gadano hono Ceerno Muktaar Sammba Seydi to Barooɓe Jakel. O tawoyi oon to wiyetee Bokke Salsalɓe, ɓe ngondi toon fotde balɗe nay, ɓe ngartidi Barooɓe Jakel. O habri oon loowdi nelal ngal, kadi o yettinori anniya makko e jiɗde jokkude alluwal makko quraana. Oon wiyi mo yo o lelo haa weeta. Weeti, Ceerno Yero Kudeeje rokki mo njooɓaari e njogitaari, wasiyii mo yo jokku alluwal makko kono woto o won ɗo Kayhayɗi ɗoo, yo o ƴeew bannge goɗɗo. O waynii Ceerno Yero Kudeeje lollirɗo Ceerno Muktaar Sammba Seydi, o fayti Kayhayɗi. O haalani Alhajji Maalik, gardiiɗo makko oo. Weeti, Alhajji Gayel Billo, njaatigi maɓɓe, tawi ena arti daral, habri mo garal Ceerno Aamadu Abbaas e wuro hee. Oon ko ceerno daɗɗo, ceedtanaaɗo baawgol quraana haa natti sikke. O jeyaa ko Siñcaan Njaakiri kono o ruumata ko to wiyetee Wuro Seeno. Ceerno Aamadu Abbaas arnoo ko to galle Paali Kabaa. Ceerno Mammadu Sih yahdi e njaatigi mumen haa toon. Paali Kabaa waɗtidi mo e cukalel, nawi mo haa to jippunde ceernaajo oo to leegal Siñcaan Sammba Cillo. Ceerno Mammadu Sih haalani mo yiɗde mum. Oon jaɓi, jaɓi yahdorde e makko. Ceerno Aamadu Abbaas jogii ko ngaari coweeri(ngaari mbaɗɗeteendi), rimndi heen kaake mum, waɗɗii, o rewi e ngaari ndii, omo wondi e almuudo goɗɗo ena wiyee Aadama Golleera. Ɓe ñalloyi ñalnde heen ko wuro Ganki Siree Binta, ɓe mbaaloyi Ligisayba. Ɓe ndawi, ɓe ñalloyi to wiyetee Nebbam, ɓe njofoyi e Wuro Seeno. Ko ɗoon Ceerno Aamadu Abbaas hoɗnoo, ena wondi e jawdi mum.
Ceerno Mammadu Sih ɓamti ɗoon alluwal timmungal, waɗdi heen haa heddoraa fotde hijibaaji joy, hawri e ilam bippitii, ko e ndunngu wonanoo, almuudo fof ena miijoo faytude nokku mum, ceerno oo ne ena miijoo tellitoyaade, kanko Ceerno Mammadu Sih ne, o fewji faytude Jal Subalo ngam jokkoyde jaŋde. O refti laawol ngol o rewnoo nde o arta, o fayti Kayhayɗi, o taƴti maayo, o fayi Jal Subalo to Ceerno Juulde Jeew. O tawi almuɓɓe barooɓenaaɓe ena njannga ɗoon. Ena e ɓeen, mawniiko ena wiyee Ceerno Mammadu Dikel ena wondi e wiyeteeɓe Aamadu Tijjaani, Mammadu Sokkaa e Aamadu Cilel. Ɓe ngondi ɗoon haa demminaare uuri, o nanngiti laawol feewde Wuro Seeno to Ceerno Aamadu Abbaas, nde tawnoo omo huuñɗi e jokkude e mum jaŋde ko juuti. O rewi haa o joofni alluwal ngal, o ƴefti deftere ena wiyee « rasmul quraana ». O janngi ndeen haa o gasni, hawri e ndunngu siiltii, o fayti kadi Jal Subalo. Ceerno Juulde Malal Jeew heɗtanii mo ko o janngunoo to Ceerno Aamadu Abbaas koo haa gasi, o ƴeftiti deftere woɗnde ena wiyetee «Nujuumuɗ ɗawaaliya ». O janngi ndeen haa o joofni, hawri kadi e demminaare uurii, ndunngu faandiima, o fayti to Wuro Seeno to Ceerno Aamadu Abbaas, o waɗti kadi alluwal. Nde o joofni ngaal, o naatti kadi e rasmul quraana, o fiytii. O hawriti ɗoon e almuuɗo goɗɗo ena wiyee Aamadu Bokke ena jeyaa Bokke Salsalɓe, gorko baawɗo quraana, mo hono mum weeɓaani heptaade, ɓe nduumdi ɗoon e Wuro Seeno. Nokku oo welaano e oon sahaa kono ɓe ŋati haa Alla newni Aamadu Bokke fiytii« Ibnu Barha » haa joofni, kanko o fiytii rasmul quraana haa gasi, ɓe payti kamɓe ɗiɗo fof Jal Subalo. Nde Aamadu Bokke dañi ɗoon hitaande, kanko Ceerno Mammadu Sih, o yahrata, ɗoon e Jal Subalo, ko toɓooli tati. O felliti hankadi jooɗaade ɗo Ceerno Juulde Jeew ɗoo e rewindaade kaɓorgal. O woni heen haa biyeteeɗo Aamadu Tijjaani Dukkee addani mo kabaaru wonde jinnaaɓe makko ena ngondi e sokla makko, nganndaa to o woni sabu o alaa e Kayhayɗi. Oon sahaa, ko heewi haalaama heen. Nii woni, o ummii Jal, o yahi Sorimalee, o tawi ɗoon baaba makko, o ɓenni to Wallaa, o juuroyii yumma makko. Ɗuum ko e hitaande 1959 wonnoo. Ndeen kumpa jinnaaɓe kaa iwii, sikkitaare nattii, o ɓooyaani toon, o yahi Barooɓe ngam waynoyaade Ceerno Muktaar Sammba Seydi, o arti Jal Subalo. Ko ɗoon o woni haa o heɓi Ijaaz makko e hitaande 1962, caggal nde ceerno makko Ceerno Juulde Jeew arti hijjoore, arti kadi e ɗanngal mum safaara. Ngaal dokkal seedantaagal jaŋde waɗi ko e tawtoreede Aamadu Tijjaani Dukkee, Mammadu Sokkaa, Muktaar Demmba, Ceerno Mammadu Baylaa Jah, Ceerno Umaar Jakel Lih. Ndeen o ummiima ɗoon e Jal Subalo, o faytaani Sorimalee, o ruttitii ko Kayhayɗi to Ceerno Ahmadu Abdallaay Bah. O wonti ɗoon kadi duuɓi joy walla jeegom, haa o ɓaari tafsiir, ɓe nduwondiri, o arti e Sorimalee.
Gelongal Fuuta lollirɗo, Njaay Saydu Aamadu
