Laana mbiyateeka « Joolaa » dogatnoo ko hakkunde Ndakaaru e wuro Cikicoor. Ka rewatnoo ko duunde Karabaan ko adii nde ka yettotoo Cikicoor, ka ruttoo kadi Ndakaaru. Ka inniranoo ko gootol e leñƴi ɓurɗi yaajde nder diiwaan Kasamaas. Hakkunde ɗee gure ɗiɗi ka waɗatnoo ko wakituuji 15.

Ko kaŋka ittatnoo diiwaan Kaasamaas e lommbere ngati ko wonaa ɗuum, laawol ummaade Ndakaaru alaa-e-sago rewa nder leydi Gammbi (ƴeewee kartal ngal).

Daartiyankooɓe limtilimtinɓe mballifiima defte jowitiiɗe e daartol Muritani,  kono ina saɗi heen (maa woodaani heen) huɓtodinɓe leñƴi ɗii fof.  Ɓe keewi tan ko jaŋtaade daartol heen leñol gootol.  Won heen nii millataa daartol ɓaleeɓe Muritani jeyaa ko e daartol Muritani.  Muritani ina jogii kadi ko heerorii ko ina ɓeyda saɗtinde daartol mum : leydi ndi waɗi ko Ɓaleeɓe e Woɗeeɓe.  Ndeke Muritani woni Muritani ko e naatnaattondiral leñƴi mum,  luure e dente hakkunde majji,  tafngo e pirtagol e mahtagol ngenndiiji majji. 

Ñokkaan Jibi Amar lollirɗo Ñokkaan Jibi Selli mo Siñtu  Bummaka ɗaldii. en yeeleende e yeeweende. Ñokkaan Jibi Selli jibinaa ko hirnaange Kayhayaɗi, to  Gorgol. Nde o yonti naatde jaŋde ko jinnaaɗo makko Amar Demmba winndani mo ‘ba’. Caggal ɗuum o fayti e junngo Ceerno Saydu Tafsiiru to wuro Goŋŋan. O ummii ɗoon o fayi wuro Daabiya Hoyre Foonde e junngo Ceerno Maamaadu Omar Kan.

Leydi, teeŋti noon e ndi swaalo ndi, ko e ngaluuji tago ɓurɗi himmude ɗi yimɓe hoɗɓe daande maayo njeɗaa, ɗum wonani ɗumen sewnde wuurnoore,  ñawndana ɓe saqqaaji maɓɓe kala kamɓe e ɓesnguuli maɓɓe. Ko ɗum waɗi faggudu daande maayo, gila e waalo ngo haa e jejogol ngol, ko ndema e ngaynaaka, sabu ko e ɗiin nokkuuji  ndema golletee, so tawii ko caggal toɓo walla duttugol  ilameeje.

 Laana kesa, inniraaka «Le Aline Sitoé Diatta» sodaama waɗaama e diƴƴe ñalnde 8 Marsa 2008 hakkunde Ndakaaru e Cikicoor. Ko kaŋka lomtii laana «Le Joola» njuwka jamma 26 Settaamburu 2002. Laana «Le Aline Sitoé Diatta» (Aliin Sitooy Jaata) duñi tufnde Ndakaru ko jamma 8 Marsa 2008 hedde wakitu 22ɓo. Hoohooɓe heewɓe tawtoraama duñgol «Le Aline Sitoé Diatta».

Tesko : caggal yonta juutnɗo, neɗɗo Ɓaleejo naatii Maison Blanche to Dowlaaji-Dentuɗi.

Hannde o ñalawma, Barack Obama naatii e daartol, jeytaama e daarol. Nguu poolgu, ko poolgu miijooji ɓamtaare, miijooji caliiɗi ceerundal leñƴi, caliiɗi sikkeeji ɗi pawaaki e goonga e potal. Hoto weltaare ɓam en noon haa cikken ko kewi Amerik koo, ko kewkewe tan, huunde yumtunde e sahaa e faru daɓɓo, huunde nde sinndaaki e cate legki ganndal e daartol e ɓamtaare miijooji xellitaare nder hakkillaaji yimɓe huniive addude mbayliigu. Hoto cikken kadi ko yontannde tan addiri noon.

Miriam Makeba, ganndiraaɗo « Mama Afrika », oo debbo kaɓinooɗo Apartaayd e nguurndam mum, jimoowo ŋanaa mo hono mum weeɓaani, hootii e joom mum ñalnde jofnde altine 10 noowammbar 2008 ina yahra e duuɓi 76. Oon jamma tan omo ummii hiirde to wuro ina wiyee Naples, to Itaali. Sabaabu maayde makko ko taƴam ɓeram.

Daartol ko fannu ganndal jaŋtotooɗo dille jawtuɗe,  sifoo nguurndam,  goowaaɗi e gañaaɗi,  donaaɗi e jiggaaɗi yimɓe ɓennuɓe,  ngonka laamaaɓe e laamiiɓe,  jotondiral maɓɓe e jotondiral maɓɓe e yimɓe heediiɓe kam e laamaaɗi keediiɗi.  So en njiɗii jaŋtaade daartol Fuuta Tooro e yonta almamaagal,  en njaltintu kaɓirɗe e kuutorɗe Sileymaani Baal haa waawi yandinde satigaagal, kolliren holi Sileymaani Baal ; cifo-ɗen no nguurndam fuutankooɓe woorunoo oon yonta,  no ɓe njiyrunoo lefol satigeeɓe e no ɓe njaɓɓorii dillere Sileymaani Baal (kitaale 1771 haa 1776) ; 

Ko ñalnde 20 sulyee 1969 koyɗol mawngol laatinoo goonga, Ameriknaaɓe ɗiɗo, hono Neil Amstrong e Edwin Aldrin mbinndi e daartol winndere nde kewu mo yaawataa yejjiteede. Oon ñalawma ko teskinɗo sibu, so en teyii mbiyen wonde ɗum hirjinii aadee, hokkii ɗum softeende jokkude golle ganndal ngam faamde e eeltude sato mum, sato ɓalliingo e woɗɗungo fof, ɓurngo mawnude e ɓurngo famɗude kala, ɓurngo faaɗde e ɓurngo yaajde kala.

Gine mawninii hitaande 50ɓiire jeytaare mum, kono ko e nder caɗeele teeŋtuɗe.

Gine woni leydi ngadanndi e nder Afrik worgo Saharaa heɓde jeytaare mum.

Ñalnde 25 settaambar 2008, leydi Siin naatii « fedde mawɓe », fedde leyɗe kattanɗe yahde kam en tan nder weeyo. Ko leyɗe tati tan ngoni e ndee fedde : Riisi, Amerik e Siin. Ɗumɗoo noon ƴellitii faayiida ndii leydi caggal faayiida mawɗo ndi heɓi e juɓɓingol « pijirlooji Olempik » e nder karallaagal e ñeeñal mawngal winndere ndee kala seedtii.

Yimɓe heewɓe ina luurdi hannde e batte ɗe kuuge leeyɗeele aduna oo nganniyi ƴettude feewde e Moritani caggal nde goomuyel militeer en folli laamu ngu ardinoo Siidi Wul Sheex Abdallaahi ngardonoongu e waame demokarasi wooteeji marsa 2007. Darnde pelle adunayankooje ɗee noon foti faamreede ko kuuge ɗe ɗe ƴetti feewde e Moritani ko geɗe kawranooɗe e nder pelle he (Moritani ko nduubaan e nder Dental Afirik, e Dental Adunayankoore ekn..) etee wiyaa heen kala jaɓɓuɗo won ɗiin sarɗiiji, kuule ɗe ina poti faweede e mum.