jeudi, octobre 23, 2025
Google search engine
AccueilDewalJibinegol Nelaaɗo (JKM)

Jibinegol Nelaaɗo (JKM)

Nelaaɗo Alla (JKM) jibinaa ko subaka altine jeenay 9 lewru Rabiiyul awwalu e nder ɓesngu Bani Haasim e hitaande Ñiibi, tawi capanɗe nay hitaande ɓennii he Laamɗo Kisra ani surwaan, ina hawra e noogaas, walla noogas e ɗiɗi lewru abril hitaande 571 jibneede Annabi Iisaa (JKM). Fawaade e haala ganndo gooto ina wiyee Mohammed Sileymaani El Mansuur Fawri, e ganndo koode gooto ina wiyee Mahmuud Baasa. Naniraama Ibnu Saad : hono yummum Nelaaɗo Alla (JKM) wiyi : nde njibin-moomi nde mi tinii annoor mawnde yaltii e am ko ina yeynoo tataaji Saam. Hono ɗuum kadi naniraama e Ahmed gaa Irbaadi Bun Saariya.

Gaatuleeje : ñalnde o jibinaa ndee kadi won gaatuleeje njiyaa ñalnde heen ngam won e geɗe teddugal njiyaama njani e ñalnde heen, yiyaama kadi to ɓeen ndewatno allaaji mum en jeynge duppitii heen, won e nokkuuji maɓɓe dewirɗi geno maɓɓe kelii ñalnde heen. Naniraa ɗum ko Bayhakiyyu.

Jibinegol : ndeen yummum Nelaaɗo Alla jibinii ɓiyum tedduɗo oo, ɗoon e ɗoon o neli he taanum nelaaɗo ngam tin tinde ɗum o jibinii afo makko hannde. Nde oon nannoo ɗum tan, ummii dogi ari. Nde o yettii o ƴefti tiggu oo, o naatni dum nder suudu kaaba too, o yetti Alla o, o manti ɗum, o suɓanii mo innde Mohammed ndee, etee ndeen ɗoon innde alaano e inɗe aarabeeɓe. Caggal ɗuum, o haddini mo ñalnde ñalngu jeeɗiɓiiwu, hono no aarabeeɓe mbaɗiratnoo.

Muuynam nelaaɗo : adii muuyninde mo caggal yumma makko kanko nelaaɗo (JKM), ko debbo gooto ina wiyee Suweybata, soknaajo Abii Lahbi e kosam ɓiyum ina wiyee Masruuhu. Ko adii ɗuum tawi oon muyninii Hamjata Bun Abdul-muɗlabi, caggal makko kadi oon muyninii biyateeɗo Abaa Salamata Bun Abdul-asad El Maksuumi.

Nguurndam makko to bani Saad

Laatiima ko woni aada to bannge Aarabeeɓe : won e  maɓɓe so njibinaama , ina keewi jagganeede muyninoowo ngam reentanaade yoga e ñabbuuli  gaadoraaɗi, ina ɓeyda kadi semmbeeji mum en e teeŋtinde leppi mum en. Ina wona kadi neɗɗo teyliiɗo to baɗte ɗemngal gila e ummoraade nde wonnoo e tekke. Ina wayi no Abdul-Mu jaggani nelaaɗo Alla (JKM) muuyninoowo, muuynini mo ko debbo gooto e rewɓe bani Saada ibnu Bakiri, oon woni Halimata Bintu Abii suwaybi, jom galle mum ina wiyee Haaris bun Abdil-asaa Elmikna, e nder suudu maɓɓe hee wooturu. Banndiraaɗe makko toon to bannge muynam ko Abdullaahi Bun Haaris, Raanisata bintu Haris e Jasamata bintu Elhaaris. Nehi mo toon ko Abii Sufyaa bun Elhaaris ɓiy baaba makko tokooso kanko nelaaɗo (JKM).

Laatima baaba makko tokooso, hono Hamjata bun Abdul muɗlabi oon ne kadi muynii to bani Saad ibnu bakiri en, yummum oon kadi muyninii nelaaɗo Alla tawi ina woni to Halimata. Laatima Hamjata bun Abdul-muɗlabi ko o muynidiiɗo nelaaɗo e jeese ɗiɗi, heen yeeso ko to bani Saad en, yeeso ɗimmo ngoo ko to Suwaybata.

Halimata noon nde muyninta mo ndee, o yiyii barke, firti ko o yiyii heen nafoore mawnde sanne e kaawisaaji ɗi o suusaano daartude. Ngam kanko Halimata o wiyi : “ miin e hooram, mi miijiima artirde mo to yummako, o ƴetti mo, o nawti mo to yummako, miin fof e reerɗude o heddoo e amen, nde njettii-mi kaalan mi ɗum yummako, mbiy-moo-mi : so tawii mi woppii ɓinngel-am ngel to amen mbiɗo hulani ngel ñabbuuli gonɗi e nder makka ɗi. Ɗoon e ɗoon min ceertaani no feewi ha o artiri mo he amen. Ko hono nih o heddorii e bani Saad en ha o timmini duuɓi nay walla joy caggal nde o jibinaa. Ko ɗoon caɗeele ceekgol ɓernde makko joli. Naniraama Muslim gaa Anas hono nelaaɗo Alla (JKM): Jibiril arii e makko omo fijda e cukolon ɗiɗon, o jaggi mo, o liɓi mo, o seeki becce ɗee, o itti ɓernde ndee o looti ɗum, o lootiri ɗum ko ndiyam biiri jam jam, ɗum fof tawi cukolon kon ndogii, kon payii to yummum nelaaɗo, kon mbiyi  ɗum : Mohammed jaggaama waraama. Ɓe ndogi ɓe njaɓɓoyii mo haa ɓe kawri e makko omo arta, ɓe ƴeewi mo, ɓe tawi keeci makko ina moddi leydi. Caggal nde Halimata yiyi ɗeen ɗoon caɗeele o huli o ruttini mo to yummakko Aminata. Ko ɗoon o wonti ha o timmini duuɓi jeegom, Aminata ƴeewtindii, miijii waɗde njillu ngam juuroyaade jom galle mum Abdullaahi, baaba mum Nelaaɗo Alla (JKM) to nokku ina wiyee Biisurbi. Kanko Aminata o yalti Makka o tacci yolnde ko ina tolnoo e teemedde joy kilomeeteer, omo wondi e ɓiyiiko Alyatiim Mohammed nelaaɗo Alla (JKM) oo. Debbo gooto ina wiyee Ummu Aymana ina liggantunoo mo, o ɗaldoyi ɗum Abdul-muɗlabi to Makka. O duumii to o juurinoo too ko lewru. O uddi njillu nguu, nde o artata omo faati Makka ñawu heɓtii mo he laawol, ɗum tampini mo e hakkunde laawol ngol, o maayi nokku ina wiyee Abwaay hakkunde Makka e Madiina. Ko hono nih yummum nelaaɗo (JKM) o, sankorii.

Gartugol nelaaɗo to Makka

Ko taaniiko Abdul-muɗlabi itti mo Abwaay to yummako sankii too, artir mo Makka. Caggal ɗuum noon, ɗum wonani mo ngoƴa kanko Abdul-muɗlabi, ngam jaɓataa seertude e nelaaɗo ngam yurmaade ɗum, omo jooɗodoo e mum e dow leeso makko o wona e moomde keeci mum, omo anndi won ko o teskittee e mum kono omo deƴƴi ɗuum. Nde o timmini duuɓi makko jeetati e lebbi ɗiɗi e balɗe sappo, taaniiko Abdul-muɗlabi saŋkii. Hade mum ruttaade noon tawi fodiino ɗaldude mo baaba makko tokooso Abii ɗaalibi sehil baaba makko no feewi.

Ine jokka he tonngoode faande

Jibriil Muusaa Joop

RELATED ARTICLES

LAISSER UN COMMENTAIRE

S'il vous plaît entrez votre commentaire!
S'il vous plaît entrez votre nom ici

- Advertisment -
Google search engine

Most Popular

Recent Comments