10 mee suɓaama yo won ñalngu mawningol mumtugol macungaagu. Ko ɗum mawɗo leydi Farayse, hono Jacques Chirac felliti. Toɗɗagol ñalawma oo noon waɗii haala mawka sibu huunde e diiwanuuji Farayse (duuɗe kalfanooɗe, gontuɗe diiwanuuji Farayse). Maslahaa dañaaɗo ko ñalgu 10 mee ngu mawnintee tan ko e Farayse lasli o (France métropolitaine), heddiiɓe ɓe ko ɗiiɗoo ñalɗi mawninta : 27 mee to Guwaadelup, 10 suwee to Guyaan, 22 mee to Martinik, 20 desammbar to Reuñon e 27 abriil to Mayott. Ko Goomu Ciftorgol Macungaagu ngu winndiyanke biyeteeɗo Mariis Konndee (Maryse Condé) sakkiti miijo yo 10 mee won ñalngu ciftorgol macungaagu, sibu e miijo maɓɓe, ko e oo ñalawma sariyaa keptinɗo wonde macungaagu ko warhoore (sariya ganndiraaɗo sariya Taubira) wootanoo. Mawɗo leydi Farayse wiyi wonde » e nder daartol winndere nde, macungaagu ko ñawannde » ko » musiiba wonande denndaangal duuɗe ɗe ɗum yettinoo « , » ko golle bonɗe ɗe Oropnaaɓe tabitini, e nder teeminanɗe keewɗe, e rewrude e njulaagu njaasngu hakkunde Afrik, Amerik e Duuɗe Geec Inndo.
O wiyi wonde » macungaagu sabiima añamnguraagu « . » Macungaagu, ɗo waawi ummoraade fof, ko warhoore wonande gilli e hakilantaagal kala, sibu macungaagu ina lesɗina, ina firta … « . O wiyi omo yiɗi, » gaa gaa ngolɗoo mawningol, ko denndaangal geɗe jotondirɗe e ciftorgol macungaagu, ɗe yimɓe njiɗaano siftorde, poti naatde e nder daartol maɓɓe … « . » Gaa gaa ngolɗoo mawningol, macungaagu ina foti waɗtude janngeede e duɗe laamu, ummaade jaŋde lesre haa liisee (…), yanti heen wiɗtooji mbaɗee ngam ɓeydaade huɓindaade ko woni macungaagu (…) « . Kanko Chirac, o halfinii winndiyanke mawɗo biyeteeɗo Edouart Glissant gardagol golle cosgol Nokku ngenndi baɗanaaɗo dahngo e macungaangu e kuule pirtugol macungaagu (Centre national consacré à la traite, à l’esclaɓage et à leurs abolitions). Ooɗoo nokku maa yantu e Nokku ngenndi daartol uujo (Cité nationale de l’histoire de l’immigration) potɗo udditde e abriil 2007 ɗo Pari ɗo.
Ƴoogirde : Le Monde.fr


