En kolliriino, ina jeyaa e ko fuutankooɓe eeltirta ƴoyre e karallaagal sukaaɓe, ko wiyetee fijirde gaarawol : gaarawol na fiilee, na fiiltee hakkunde peɗeeli, na feewnee heen sifaaji ceertuɗi, yeru :
- • takkel ginel,
- • faandu fallaldu,
- • mottirgal jinne, (koye sukaaɓe ko mawɗe !)
- • keecel madam en…
Ina jeyaa kadi e ko fuutankooɓe eeltirta hakkillaaji cukalon tokoson, faamnude ɓe Allah, nde tagi ndee, fotndaani : ndaar tan peɗeeli juuɗe potaani.
Walla :
Yewtere jolnoonde hakkunde peɗeeli junngo :
1. nduuɗoo (worduu) wiyi “en keyɗii”
2. nduuɗoo (joopordu) wiyi “ngujjo-yen”
3. nduuɗoo (mawndu) wiyi “eɗen cuusi ?”
4. nduuɗoo (feɗeendu feggere) wiyi “ko kuleten ?”
5. nduu (siwatinndu, hoddayru) wiyi “kulen Allah”
6. peɗelel jeegoɓel, cinndel, ine woonnoo ɗoon, wiyi
“Ko kuleten e Allah ?”
ngel soppaa !
Walla

Peɗeeli ngona e bakkaade e wasaade :
1. Wordu wiyi “sinno wonaano miin, junngo wona holfo”
2. Joopordu wiyi “ko ladde sukki koo fof, mi hulaani joopaade”
3. Mawndu wiyi “ɓiɓɓe baabam fof, miin ɓuri leggal daande”
4. Feggeeru wiyi “kaŋŋe e kaalis fof ko miin waɗantee”
5. Siwatinndu, hoddayru wiyi “ko mi kodda kono mi ɓiirtataa lahal”
6. Joopordu nduu (hofotoonu ina ɓiirta nduu) wiyi “ko a malluɗo mi”, giddi wiyi na fiyandu.
Keddiiɗi ɗii ɓilii hakkunde majji ngam seerndude !
Hol tinndinooje taweteeɗe he ɗum ɗoo fof ?
Hay huunde yawnaaki e ganndal. Ellee, maa mbiyaa, ko geɗe tokoose ɗee ɓuri haawnaade e mawɗe ɗee.
Aamadu Kan (GFW)