En njillinooma Ɓunndu Kummba, bannaandu Buubu Maalik Sih e ballal Alla e ballal musiɗɗo men Abdullaay Baylaa Basiiru Giro lollirɗo Bilaali Giro mo sahre Girooɓe sara Kiidiira Senegaal. Ko ñalnde dewo, 17 lewru juko 2014, mbayniɗen Jiinge Jeeri, ngar-ɗen Kayhayɗi, taw-ɗen laawol newaaki ɗoon sabu ñalde tufɗe keewɗe ko guddaaɗe sabu kabaaru rafi Ebolaa oo. Tufnde Sillaa ndee ne ko e ɗeen tufɗe guddaaɗe jeyaa. Oon ñalawma taƴtiroy-ɗen ko tufnde Njafaan Soorokum. Ummaade en ɗoon, rewrude e Hoore Foonde, Aañam, Cilon Ndaga Weendu Koyle, Ɓoki Jawe haa naatoyen e gaaraas Wuro Soogi, hawri ko 14w05h ena njona. Padndi-ɗen ɗoon werlaa payɗo Kiidiira. Mbaaloy-ɗen oon jamma ko e wuro Duunde e nder diiwaan Damga. Ñalnde heen ƴiiwoonde heewnde ndiyam juurti haa waameeji ndogi, ceeweele carii e ladde. Oto mo ngarno-ɗen oo kadi waɗti en e oto goɗɗo. Sofeer makko yettetee ko Sillaa, jeyaa ko e nder Wuro Soogi. Ko o gorko keewɗo fitinaaji, dummbuɗo walaŋ saɗne. Ko kanko nawi en haa Kiidiira, hakkunde haaɓre e faayre. Naatoy-ɗen e Kiidiira ko ñalnde aaɓnde 18 juko hitaande 2014, saanga beetawe toowɗo. Taw-ɗen njaatigi men ko jehre. Ko o jeeyoowo ɗo Jehre Kiidiira ɗoo. O wiyetee ko Maamuudu Baylaa Basiiru Giro lollirɗo Maamuudu Bijaa. Ko o miñi mum Bilaali Giro. Maamuudu Bijaa, nde tawnoo ena tijjinoo en, jaɓɓii en jaɓɓungal teddungal, bismii en bismaango fayngo. (…) Ñalnde talaata, 19 lewru juko hitaande 2014, ñalloy-ɗen ko Kiidiira. Ñalnde 20 lewru juko, hawri ko e alarba. Ñalloy-ɗen ñalnde heen ko e wuro Seleŋ e jiimde Fallemme, eɗen ngondi e Jibi Bah mo mbiy-ɗen ko jirwinoowo jeewte to Rajo Dibooli maa mbiyen ngo Rajo Fallemme. Seleŋ ko nokku Ndoondi Purel Bah, gooto e silitigeeɓe Ɓunndu hanki. Naamndi-ɗen galle Haamiidu Aamadu Jeegi Jallo, gumɗo mo wumaani hakkille. Oon gorko ko wage mawɗo, juumtuɗo hakkille. Alla ena rokki mo kadi fartaŋŋe huɓindaade taariik nokku oo e asko yimɓe hoɗɓe e nder nokku oo. O yeewtani en ko o nannoo e daartol Ɓunndu, gila e garal Fadduɓe e leydi ndii, no Girooɓe (yetteteeɓe Giro) koɗiri haa nde Sihsihɓe ɓee naati nokku oo. Nde taariik oo joofi, ɓennu-ɗen juuroyaade gooto e mawɓe annduɓe leydi ndii no hoɗiri ena wiyee Siriif Gey. Hiiri, paytu-ɗen Kiidiira, mbaaltoy-ɗen wuro Girooɓe.
Ñalnde 21 lewru juko, ñallu-ɗen ko Kiidiira eggitaade e musiɗɗo Jibi Bah taariik Ɓunndu piilanooɗo e lefol haala. Waɗnoo lefol ngol ko gooto e mawɓe wuro Sahre Fadduɓe ena wiyee Gaay Siley Manngaan (Yo Geno waɗ mo e sahre aljannaaji). Wiɗto ngoo ƴeftaa e lefol haa joofi, mbayni-ɗen musiɗɓe men Jibi e Saydu Oolel, mbaaltoy-ɗen Girooɓe.
Ñalnde aljumaa, 22 lewru juko, Jibi Bah dawni en e moto Jakarta, njah-ɗen Kaaƴel Sammba Buubu, gaabi e dubballeeje. Ɗoon ko waañaano silitigi mawɗo pulaajo ena wiyee Purdi Idi Bah kono kadi ko diiri Ɗoogel Suume, jatti Aali Mbanndi. Ko Purdi janngini jinnaaɗo men gorko oo fetel (baaba mum Njaay Saydu Aamadu). Ko ɗuum jeyi sabaabu njillu men e nokku oo nde tawnoo jinnaaɗo oo deƴƴataa mo e nder daarti mum. Purdi Idi ruumata ko to wiyetee Feto Golommbi walla to wiyetee Birfal kono seeɗtata ko e Kaaƴel. En tawaani mo ɗoon, kanko Purdi Idi, o maayii ko ɓooyi. (…).
Njaay Saydu Aamadu
Ngar-ɗen e Sahre Fadduɓe ko saanga beetawe toowɗo. Ɗoon ne kadi ko nokku Jammbel Sammba Daga. Ɗo naatir-ɗen e wuro ngoo woɗɗaani caali maɓɓe jakkaa (…) Mbayni-ɗen Sahre Fadduɓe, Usmaan Gaay Manngaan e wondiiɓe mum, nanngu-ɗen laawol Marsa e hocceere, diiri Saalum Baylo Jaw, joom jubbol jinne. Saalum Baylo ko baañoowo mawɗo wonnoo mo ñanngalaaje mum keewtunoo Ɓunndu haa mbaamoyi e Fuuta Tooro. Heewɓe nanii ngolɗoo jimol lullunongol : “ koobi ndogee, Saalum Baylo arii! Wuppooɓe njaɓii Saalum Baylo Teenooɓe njaɓii Saalum Baylo Hay woocooɓe njaɓii Saalum Baylo” Tesko-ɗen ko Saalum Baylo wonnoo ceerno Ndoondi Purel mo Seleŋ, Abuu Raasin to Kiidiira, Haamiidu Pennda Sala to Jaaligel e Bookar Ndenndoori to bannge waaño.
Njaay Saydu Aamadu
