Ƴakkude laac kecco ina usta nguɗu jofe
Wiɗto ngoo waɗaa ko leydi Siin. Hade ɗuum wiɗtooji goɗɗi peññiino wonde laac ina wallita e daɗndude jofe e ñawu nguɗu (kaseer). Ko noon kadi wonande nguɗu tektekol ɓuttol. Wiɗto ngoo hollitii wonde laac ko ñamri cellal. Sibu ko noon kadi ɗum faddortoo ñabbuuli ɓernde e ɗaɗi kam e ñawu suukara, ɗiin ñawbuuli ganndiraaɗi taasiyoŋ e kolesterol e jabet.
Paɗe dalli ina ngadda nguɗu !
Paɗe dalli. Ko ina wona duuɓi capanɗe nay haa joy ko paɗe dalli mbaɗti ɓoorneede e nokkuuji men. Gila ndeen, ɗe ɓeydii ma no feewi. Eɗe keewi mbaadiiji e goobuuji e baartooji. Hoto njejjiten paɗe ɓurɗe heewde e dame cuuɗi e galleeji men hannde, ina gasa tawa ko paɗe « weeɓa ». Jooni noon, tawaana won e majje ina mbaɗi geɗe gaddooje nguɗu. Ɗeen geɗe ngoni uurtooje e ɗeeɗoo paɗe ɗo kesɗi ɗoo, kuutorteeɗe ngam goobde ɗum e rokkude ɗum noordi mboɗeeri walla ooldi walla baka ekn… Laboratuwaar baɗɗo wiɗto ngoo, ina wasiyii yimɓe, so ina cooda paɗe dalli (palastik) yo uurno ɗe tawo. So uurngol ngol ina foori, woppu. So neɗɗo ina waawi nii, yo metto ɗe, so ɗe mbeli seeɗa kadi, woto sood.
Suukara : wonaa ko sikketee koo
Kooli ko suukara weli ! Ko suukara moƴƴi. Ko haaletee e suukara koo ina heewi. Hol ko foti teskeede heen ? Ko adii fof, yimɓe ina cikka wonde suukara ina weeɓi heɓtinde sibu ko peñ, walla bek, walla ko conndi, walla tawetee ko e tanngal e sokkolaa e sirooji ekn… Kono, annduɓe ɓee mbiyi « ko ɓuri heewde e ñaamdu men ina waɗi suukara », so yimɓe mbaawaa woppude ɗum ne, ina mbaawi hakindaade heen. Waɗi ɓe wiyde noon, ko heewɓe cikkata ko suukara alaa tanaa. Tawi noon, suukara ina ɓeyda ɓalndu, woni ina ɓeyda ñawbuuli ɓernde, ina waawi ɓeydude farweende ɓalndu e mborosaaji, yanti heen, ina anndaa wonde geeƴi nguɗu nguuri ko suukara. Ɗee geɗe fof ina poti addande en miijaade. Ko ɓuri moƴƴude, ko wasiyaa, ko ustude suukara, hakinaade heen. Ɓurtinde suukara moƴƴaani. So neɗɗo waawaa ittude suukara taweteeɗo e denndaangal ñameele men oo kam, ina waawi woppude tanngal e sinngoom, usta ɗum e kafe mum, e ataaye mum ekn… So wonaa ko ɓeydani ɗum, alaa ko ustanta ɗum.
Bookara Aamadu Bah
