« Wiyaama kawgel ene waɗee ngam won ƴefteteeɓe e liggey. Kala jiɗɗo jeyeede heen yoo addu kaayitaaji mum ».
So hono ooɗoo kabaaru bayyinaama e rajo, e tele, jaaynde walla e no waawi bayyinireede kala, eɗen keewi nande konngol « eh, soklaani ko mboɗo nawa kaayitaaji am, sabu ƴeftetenooɓe ɓee ƴeftaama haa pari ».
Ndeen ne dee, eɗen keewi kadi wiyde « ko neɗɗo yeɗaa koo, Alla naamnii tan ko yo joom mum dillin sabaabu, Kañum jokkita ko heddii koo ». Holi heen ko ɓur-ɗen goongɗinde ?
Paamen Pulaar ene wiya, neɗɗo wonata neɗɗo tan ko maa wonda e yimɓe hono mum en, jogoo leydi, jogoo jofnde. Kono e nder leydi maa, e nder wuro maa, haa e nder galle maa, kala no nanngira-ɗaa tawata ko aan holliri noon. Sabu no liɗɗi piyiri fof, ko noon ngawretee. Ene moƴƴi paamen, so heɓde liggey, so jaŋde, so goɗɗum, aadee kala ene jogii hake waɗde ko yiɗi, dañde ko yiɗi e wonde ko yiɗi, ngam wuura nguurndam moƴƴam ngondu-ɗam e ndimaagu. Hay sinno noon, gooto fof kadi ene foti faamde wonde hakke mum haaɗi ko ɗo hakke goɗɗo fuɗɗorii ɗoo. So o diwii ɗoon tan, a ñaayat hakke goɗɗo.
Kono wonaa toon pay-ɗen. Njiɗ-ɗen wiyde ko neɗɗo wonataa e leydi mum, ndi tawri taaniraaɓe mum, ko ari fof wiya « EH !». Geddude kay ko rokkude gammbo sago mum. So tawii mboɗo yiɗi haɗde ma huunde nde potno-ɗaa fooɗanaade sabu mum wonde hakke maa, mi waɗat feere haa cikkaa hay sinno a aranii ne, a heɓataa. Yanti heen, ene moƴƴi ciftoren konngol Mammadu Sammba Joob Murtuɗo (Yo Alla yurmo mo yaafoo mo) biynooɗo « kala mo reentaaki wiyde no fotanta-mi, ko fotanta ɗum koo wirtoo ɗum ɓenna ». Yanti heen, mawɗo gooto meeɗii wiyde, « « EH » ko helmere yaltinoore henndu e hunuko. Nduun henndu, ƴarotaako ñaande kono ene ƴaroo golle ».
Waɗde ene moƴƴi ndurnen miijooji, ngannden kala ko en pooɗanaaki en keɓataa. Fooɗanaade noon, wonaa fiyondireede e ƴattondireede, soko nootaade e kala noddaandu ndu ɓiɓɓe leydi noddaa. Tawde kay eɗen ngoongɗini ko heen njeya-ɗen. So ɗum ɓennii, jiɗɗo wonde oo foti ko nattude huutoraade won e kelme, haa teeŋti e helmere WONATAA. Ngannden, alaa ko wonataa, so wonaa ko waɗaaka. Ko saɗti adan fof noon, weeɓa waɗtan. Waɗde woto njammen, woto tikken, woto ngedden ko njey-ɗen, kadi woto lorito-ɗen e woɗɓe haa addana en wiyde so en ngalaa « juuɗe juutɗe » tan en keɓataa.
Ko Alla jogii koo ene heewi. Gooto fof arsuku mum nana fesaa e tiinde mum, hay sinno yiyotaako. Belaaɗo, mettaaɗo ko o keɓoowo. Ñaagoto-ɗen Alla tan, ko kala ko heɓaa heen yo won ko waɗaa barke, ko jibinta ɓural. Ene heewa, tawa alaa baɗtande. Ene famɗa kadi yawee, tawa ko ɗoon wonnoo damal jettinoowal e ko yiiletenoo koo. Yoo Alla rukku en ɓerɗe tiiɗɗe, muñooje tanaa, rokka en hakkillaaji jumtuɗi paamooji ɗo foti reweede, ruɗtoo newna haa haajuuji fof kumtoo njibina barke. Aamiin.
Malal Sammba GISE
