ƴ eendu , wageejo mawɗo, mo ñoo- laaɓe nganndi ɗuwaade e golle cegeneeji mum, ina e maɓɓe gooto e arɗooji baleeɓe diiwanooɗi, nde wuldaa, sorkii ko e ngaska yeendu, hono no Soomaa Jah habriri, heɓɓitii yeewtere nde wiyi : » Ceerno Sangalde a jaraama no feewi, sabu a udditii laawol feewde e galɗingol yeewtere nde, A joofiima ɗo geɗe, eɗe poti yuurniteede e wiɗiteede, e sakkaneede pewje mawɗe, ngam kisal men, e kisal kala ko . A haalii, a wiyii : » puɗi nattii bewde, ɗii heen nattii ñewtinde ɓesnooji : ɗuum ko gaa gaa nattuɗi woodde ; puɗi goɗɗi ɗi ngoni ko e ustaade, no yaari nii e no ɓuri hulɓinaade. Ko naamnal mawngal woni ɗo : hol ko addi ɗum ? E teskuya am, e hakke ganndal am, rafi toɓooji ina jeyaa e sababuuji ɗi . Kono kadi, golle goɗɗe ina heen njanti, ngati minen yonta amen o, hay gooto e amen jibinaaka e ooɗo nokku mo ngon ɗen jooni o. Jinnaaɓe men njibinaa ko e nokkuuji ɓurɗi woɗɗude en, to bannge rewo.
Eɗen teskii, duuɓi ɗiɗi fof, maa duuɓi tati fof, eɗen ngegga feewde worgo, ngam abbaade nguura men. Takata ɗuum ko gustagol makka e falnde nde ngonnoɗen nde, tawa ko rafi toɓo woni sabaabu mum. Rafi toɓo noon, addata ɗum ko rafi leɗɗe, mi wiya puɗi e kuuɓal. Seernaaɓe adiiɓe haalde ɓe kay kaalii haa laaɓi cer : ko puɗi ngoni toɓo, ko ɗi cuurkat ndiyam, so ɗam nattii wonnde cuurki, ɗam toɓɓita, ɗam yana e leydi, ko ɗuum wiyetee toɓo, ko toɓɓitam. Usti toɓɓitam ɗam noon, ko gustagol cuurkeeje ɗe woni leɗɗe ɗe, e ko jokkii e mum en kala. Maayde leɗɗe ɗe, ina jeyaa e sababuuji mum coppugol, ngati minen ko min sunnotooɓe, asnooɓe : miɗen teskii, min mbayrat nokku ina sukkiɗi, ina wiyi giɓ, leɗɗe e cuɗaari mum en, so min ngartii ɗoon, caggal hitaande, heen sahaaji ɓaawo balɗe seeɗa, min tawa wontii boowal karal, walla min tawa ɗoon tunte maa ƴ ulɓe. Ndeke noon ceenal ngal kenuuli ndoondotoo, iwde rewo feewde worgo, ngal ubba beeli e caalli, e koɗorɗe amen : gasɗe jeelli bonna nguura amen, hono cahe korndolli, e ñuuƴ i e mooƴ u ; nganngu gonoowo e baaɗe wubba ku- ɗooli ɗi nguurnoo, weddoyoo ɗi to woɗ- ɗi. Ina jogii ko walliti ɗuum no feewi, hono jammbe yimɓe. Ko ɗuum wiyetee : « henndu walliti besoowo « . Ɗo, ko neɗɗo walliti henndu wesooru ceene, haa ngubba beeli, e caali, e baaɗe, e cehe korndolli, e laabi e gure, e ɓulli, mbara puɗi toɓatnooɗi, ndiiwa en.
E fawaade e ɗum, ladde nde won ko teskaa e mayre, nde nattii wurde : ndiyam nattii heelɗude, e welde no ndeen nii. Taki ɗum ko won e footiƴ aaji oogirɗi ndufetee e ladde, waameeji nawa ɗi e nder beeli ɗi : ko ɗum addi haa mbeleeki ndiyameeje ɗe waylii, ko cuurkeeje luuɓɗe, ɗe baylirɗe ngukkata e weeyo, e sato, ngaddani laddeeji ɗi nattude uurde no ndeen nii.
Ɗum ɗoo fof ina jeyaa e ko ɓeydii ustude beewgol puɗi ɗi, no ndeen nii. Jaangol ustiima, nguleeki ɓeydiima ! Mi wiya ɗumɗoo ko e tanaaji ɓeydiiɗi bonnude puɗi. Sabu kala ko tunwini weeyo leydi e sato, ñawnat puɗi mum. Kala ko ñawni puɗi, ñawnat en : sabu ko kannji ngoni nguura men.
Ɗum ɗoo ina hulɓinii no feewi : miin dey, nganndu mi ko hoyre am, miɗa faay no feewi wonande ngonka men njowitiika e ngonka puɗi. Sabu alaa ko njogi ɗen goɗɗum ko eɗen lomtinira puɗi ɗi, wonaa rewru, wonaa mbaylaandi. Alaa ko mbaaw ɗen wiyde, so wonaa kamɓe joom kattanɗe en ɓe, yo ɓe nganndu, ɓe njenanee, kala ko moƴ ƴ aani e men, moƴ ƴ ataa e maɓɓe, ko moƴ ƴ i e men fof ina moƴ ƴ i e maɓɓe.
E dow ɗuum, eɗen mbiya ɓe yo ɓe ƴ eew ko ɓe mbaɗata ko, ɓe ƴ eewtindoo ɗum no moƴƴ i, » sabu yiɗde wata haɗ yiyde « . Ko ɗo yeewtere wageejo mawɗo ƴ eendu yowii, haa yeeso.
Suleymaani Kan
