Ñalnde kala hakkunde Ejit e Alaseri ina ɓeydoo bonde gila nde laaɓi hankadi wonde ko Alaseri yahata tawtoreede kawgel fuku adunankeewel potngel waɗde e hitaande 2010 to Afrik worgo. Ko ñalnde heen, ñalnde alarba 18-11-2009, to Omdurman to Sudaan, Alaseri fiyi Ejipt (1-0). Hade ɗum, leyɗe ɗiɗi ɗe pottiino to Alaseri gadanol, Alaseri fiyi ɓe (3-1), caggal ɗum to Keer, Ejipt hawi (2-0). 

Tomaas Sankara ko almuudo belɗo hakkille, laaɓtuɗo kaaɗtudi. Hitaande fawtii heen, caggal nde o heɓi berwe makko, o wayli tufnde, o waɗi kawgel ngam faytude e konunkaagal. Alla walli mo, hoddiro e fartaŋŋe ngonani mo, o jaɓɓaa e duɗal konunkaagal, ngal ɓe mbiyata ‘’Piritanee konunkooɓe kajogo’’ to sahre Wagadugu. Nde baaba makko nani ɗum, haawaa. Ko adii fof o tintinaani ɗum e ko refti heen, o jooɗtoranooki, kanko baabiraaɗo o wonde Tomaa Sankara ena weliri noon fof hakkille.

Fooyre Ngenndi e gardagol Aadama Jah lollirɗo Ndey Kummba jah yillinooma wuro men Jiinge Jeeri e nder tunndu Ligisayba, falnde Kayhayɗi, ñalnde ñalawma nayaɓo e joyaɓo caggal juulde koorka e nder ndeeɗoo hitaande 2009. Ɗuum hawriti ko e ñalnde 23 e ñalnde 24 lewru siilto. 

Gorko ngenndiyanke jaɓɗo janngude e jannginde pulaar mo hono mum weɓaani gorko mo Siñcu buubu Maka(jaraale Siñcu Buubu Maka:Siñcu Buubu Maka e wuro Buubu,ƴiɓɓe e ƴiiwoole wuro ƴiiwaata nayi mbewla Baltungel wali kaŋŋe.Nawel Baaba Yero,Takkii baari huñnjooɓe bubduɓel e dow laabi diidee e yommbayru beeli.Naatirgol jarli jaltirgol gayi dimmaaɗi.Bargo tokooso e mawngo.Hurmbusel e dow laabi.

Google newnanii en golle : Google rokkii en fartaŋŋe firde ɗum kam e hoyre mum edenndaangal ɗemɗe winndere nde e rewrude etuugnorgal mum biyeteengal « Google in Your Language – GIYL – (Google e ɗemngal ma). Kala jiɗɗo wallitde fulde Google, maa sosa tawo konte mum google (yeru neɗɗo@gmail.com). So a yettiima e kelle firo ɗe, ko Google e hoore mum hollitu ma kelme walla konnguɗi potɗi fireede ɗi (ko ɗeɓi haaɓnaade heen seeɗa tan ko kelme ɗe ko e Engele, ɗum noon ko firo ummaade e Engele). 

 Min kabriino on e Fooyre Ɓamtaare toŋ 52 marse 2008, wonde Catal Fedde Ɓamtaare Pulaar e Muritani to Likseyba heɓiino jokkondirde e Fedde winndereyankoore lollirnde FLM e catal jooɗingal to Kayhayɗi, laamorgo diiwaan Gorgol.

Jokkondiral ngal ko e yeeso haɓaade humambinnagu nde tawnoo ndee hare ko hare nde FƁPM seeraani e haɓeede gila 1974,

Ko ina wona jooni duuɓi 15, taƴooɓe wiyeteeɓe Saraginas en ko ko owni beeli yimɓe to rewo Santarafrik. Fulɓe aynaaɓe wuurɓe e ooɗo nokku ko ina ɓura jooni 100 hitaande, njeyaa ko e ɓurɓe tampude heen, nde tawnoo aɓe ngalɗi sibu aɓe njogii jawdi ndariindi.

Gila ko ɓooyi yimɓe fof ina nganndi wonde jiilgol ngalu leydi Muritani wondaani e laaɓal, sabu, yeru, ɗeeɗoo geɗe : go’o, Muritani ko leydi ngaluɗundi : gila e oogirɗe (njamnndi e kiri e kaŋŋe ekn…), haa e liɗɗi (Muritani jeyaa ko e leyɗe winndere ndee ɓurɗe heewde liɗɗi), haa e leydi waalo moƴƴiri e geɗe goɗɗe. Ɗum fof ko wonande leydi ndi heewaani yimɓe, hedde miliyoŋaaji tati fat. 

Konngol Kajjata maalik : Hol ko sabii waylooji ɗi?

1. Jahtirgol faggudu ngaadanteewu (ndema, awo, ngaynaaka...) ndonkitngu huuɓnude soklaaji ñalndekalaaji ɓesngu men, tawi noon leyɗeele ƴellitiiɗe ɗe ko tamde jeñirɗe kala to bannge teknoloosiiji ndema, awo ekn

2. Dowlugol e keƴgol kaalis e nder nguurndam sabu kala pinɗo yiyloyto etee alaa e sago o yiyta, so ina moƴƴi maa so ina weñii, hay sinno dañirɗe ɗe ko uddiiɗe

Al-Qaida to Magreb lislameejo ko njuɓɓudi lislameeri njogitiindi ummoriindi to Alaseri. Fedde nde wiyetenoo ko Goomu Salafiiwu waaju e hare woni ko anndiranoo « Groupe salafiste pour la prédication et le combat (GSPC)» e ɗemngal Farayse walla, e ɗemngal arab : «al-jamaa`atul-salafiyyatu li l-da`wati wa l-qitaal ». Nde wayli innde mayre ko ñalnde 25 saawiyee 2007 ngam wontude AQMI. Ina wiyee wonde Ben Laaden ina wondi e ngool baylugol innde.

Ko woni “OTAN” ? OTAN (Organisation du traité de l’Atlantique Nord, e ɗemngal Farayse, NATO e ɗemngal Engele) ina wiyee kadi Alliance Atlantique. Ko fedde politik e militeer sosaande ñalnde 4 abriil 1949, renndinnde leyɗe ciifnooɗe nanondiral Briksel (Belsik, Farayse, Lukaambuur, Pays Bas, e Angalteer) yantude e Dental Amerik e Kanadaa kam e leyɗe 5 Orop hirnaange bismaaɗe yo njeye heen (Danmark, Itaali, Islande, Norwees, Portigaal).

Lefol Almameeɓe

Miijo yo Fuuta ɓooro e kalfaandi, ndi wondi ndi, feewjaa ko to wiyetee Pir Sañakuru e nder diiwaan Kajoor Senegaal. Ko duɗal jaaɓi-haaɗtirde mawngal wonnoo toon. Fannuuji keewɗi, caggal ŋuraana ina njanngee e maggal. Jannginatnoo ngal, e oon sahaa, ko biyeteeɗo Amar Faal. Ɓiɓɓe Fuutankooɓe heewɓe njanngii e maggal:

Debbo biyeteeɗo Irina Bokova (duuɓi 57) toɗɗaama, ñalnde 22 septammbar, yo won Ɗowoowo kuftodinɗo UNESCO. Toɗɗii mo ko terɗe 58 jeyaaɗe e Diiso siynoowo UNSECO. Kono ko ñalnde 15 oktoobar batu kuftodinngu ndenndinngu yonaaɓe 193 leyɗe jeyaaɗe e Fedde he, laawɗinta ngol toɗɗagol. O tampondirii no feewi e kanndidaa Ejipt, sibu woote ɗe mbaɗtaama laabi 5.

Moongel yuɓɓinii ñalɗi pinal tuggi ñalnde 12 lewru ut 2009 haa 18 ut 2009. Gure nootitiiɗe e ñalɗi ɗi ko Lugge Sayɓooɓe e Ganki e Maafoondu e huunde e gure tokoose taariiɗe Moongel. Golle ñalɗi ɗi ko hono nii lelorii:

-  Ñalnde alarba 12/08/09 saanga w 4 ɓo kikiiɗe haa w 7 ɓo kikiiɗe ko jaɓɓungal, jamma ko diisnondiral hakkunde ardiiɓe gure ɗe.

Jeeynaba Sammba Berel Joop ko ɓiy Mammadu Sammba Joop - Muruɗo-. O hoɗi ko nokku ina wiyee Coulombes (ɗo Rama Yade hoɗi ɗo) to leydi Farayse. Omo jogii fedde na wiyee « Murtuɓe rewɓe» (Les révoltées). Fayndaare fedde nde ko hollitde wonde ko neɗɗo mahata sato mum : neɗɗo ina waawi hoɗde e saraaji wuro, wuura e caɗeele, kono tawa haɗataa ɗum ƴellitaade so tawii jaɓii daraade, sirŋinoo, jeytoree e golle ɓamtaare leegal mum walla wuro mum.

Banndiraaɓe, yeewtere men hannde toɗɗii ko nguurndam gooto e daarorɗe yontaaji, sagata timmuɗo basorɗo, keccel laaɓa juuɗe, jaayre e nder yontaaɓe.

Nanngaten hannde ko nguurndam oo mo ngannduɗaa, wuuri ko seeɗa, laamii kadi ko seeɗa kono ñalaaɗe mum e ñaam golluuje mum njiƴƴata ko e njuuteendi aduna. Nanngaten hannde ko nguurndam Tomaa sankara.

Eɗen nganndi ko ñalnde alkamisa 15  nduuɗoo lewru kawle ndu ngonɗen, hitaande 1987, o jamfanoo, o waraa, heedde 16w30. Hikka kadi e ndeeɗoo hitaande 2009, ñalawma artii banndi mum, ñalawma alkamisa o hawri ko e 15. 

Booñ Kopporeeje Adunanke (Fond Monetaire International –FMI) jaɓii tottude Muritani ballal 80 miliyoŋ dolaar (fotde miliyaaruuji 20 ugiyya). Habri ɗum ko Amor Tahari, cukko hooreejo FMI, ñalnde alarba 16 settaambar to Nuwaasoot. Amor Tahari arii Nuwaasoot gila 8 lewru ndu ngam heblude garaangal e leydi he lappol FMI potngol yeewtitde e Muritani tuugnorɗe kese.

Kalifu geɗe nder leydi habrii ñalnde 30 ut ɓennuɗo o wonde Aali Bonngo Ondimba hawii e woote gardagol leydi Gabon. Nii woni ɓiyɗo ronii baaba mum.

Kono tan luulndo ngo jaɓaani. Sibu e miijo maggo, woote ɗe ko gujjaaɗe. Ina feeñi noon, e nder diiwanuuji ɗii kala, ko Aali ari yeeso to woɗɗi.

Ko Abdullaay Wad kam e hoore mum saakti oo kabaaru e rajo biyeteeɗo «Voix de l’Amérique (VOA)» nde o wiyata «ko mi kanndidaa e woote 2012 so Alla jaɓii. So Alla rokkii kam balɗe juutɗe, woppidii kam e hakkille am e cellal am, ko mi gonoowo kanndidaa ». Haala ɓurataa ɗo laaɓtude. O haali ɗum ko tawi omo yahi Dental Amerik  ngam siifde ballal kaalis ummoraade e Millenium Challenge Corporation.

Hikka Abdullaay ina yahra e 83 hitaande. So ndeen yettiima tawa o heɓii duuɓi 86.