Jalog (dialogue) jeyaa, gila Abdel Asiis heɓti laamu, ko e konnguɗi ɓurɗi lollude e leydi men hee, hay so tawii noon, ko ngol konngol...

Daartol nguurndam Annabi Muusaa ɓiyi Umraan e miñum Haaruuna ɓe jam e kisal ngoni e mum en. Ɗuum noon mbiɗo ñaagi banndiraaɓe soodooɓe jaaynde...

Ñawirde Kuuge Winndereere (ÑKW) walla e Farayse Cour pénale internationale (CPI), e Engele International Criminal Court (ICC), ko ñaawirde kuuge aduna oo kala halfinaande ñaawde yimɓe tuumaaɓe mbaɗii warhoore leñol walla warhoore neɗɗaagu walla warhoore jiiɓru walla warhoore wolde. Hol woni WARHOORE LEÑOL (génocide), WARHOORE NEƊƊAAGU (crime contre l'humanité), WARHOORE JIIƁRU (crime d'agression), e WARHOORE WOLDE (crime de guerre) ?

Ñawirde Kuuge Winndereere (ÑKW) walla e Farayse Cour pénale internationale (CPI), e Engele International Criminal Court (ICC), ko ñaawirde kuuge aduna oo kala halfinaande ñaawde yimɓe tuumaaɓe mbaɗii warhoore leñol walla warhoore neɗɗaagu walla warhoore jiiɓru walla warhoore wolde.

Ngoowno-ɗen ko nande CPI ina ñaawa neɗɗo sabu warhoore neɗɗaagu walla ko nanndi heen. Jooni, ande anniyii waɗtude heen warhoore “bonannde taariindi” walla “loppitgol leyɗe janane”. Kabaaru oo saaktaa ko e maayirɗe settaambar 2016. O waɗii oolel mawɗo sibu ɓooyii ko remooɓe e waali-wuro en ngullitoo loppitgol jeyi mum en e bonnugol sato mum en ngol pelle mawɗe hakkunde leyɗe mbaɗata e nokkuuji mum en, e dow ballal laamuuji ñaamdari, tawi alaa fof ɗo wullittee.

Hol ko ɓuri welde e aduna ? Ngal naamnal ena heewi naamneede ! won heen njaaboroo ɓuri welde ko ganndal walla ngalu. Kono ko ɓuri teeŋtude e jaabawol hee “ko cellal ɓuri welde e aduna” nde gede limtaade dow ɗee ndewa heen. Waɗi noon  ko neɗɗo waawi dañde e aduna fof, so cellal alaa heen, neɗɗo oo dakmittaako e ko dañi koo. Ko ɗuum tagi luural alaa, ko “cellal woni afo kala ngalu” ko cellal woni hoyre kala malu.

C’est par un heureux hasard que je suis tombé sur une chanson du grand musicien haalpulaar, El haadj Baaba Maal, une chanson qui a bercé ma jeunesse passée dans le Fuuta halayɓe. Que de souvenirs attachés à cette belle chanson «  jombaajo  », popularisée par le roi du Yeela.

Maruk ruttaniima jaŋde e Farayse caggal duuɓi 30 jaŋde e ɗemngal Arab. E lewru desaambar 2015, kalifu jaŋde leydi Maruk yettiniino sattiiɓe laamɗo oo eɓɓaande ngam waɗtude jannginde fannuuji hiisiwal (matematik) e ɓalliwal (fiisik) e ganndal tago (Siyaas naturel) e ɗemngal Farayse.

 

 

Fedde Ɓamtaare ɗemngal Wolof yuɓɓinii koolol innirangol « Koolol Waalo » tuggi 6 haa 7 ut 2016 to Rooso. Tiitoonde ardinanoonde e kewu nguu ko « dartagol Waalo njiimaandi koloñaal ». Waalo noon ko diiwaan kuufɗo yupporde maayo mawngo, rewo mum e worgo mum. 

E Innde Alla jom yurmeende Aduna e wattannde. Daartol jibineede Annabi Ismayiila (JKM) ummoraade e haajara. Kanko Ibraahiim, laatiima nde o wonno to leydi Bayti Elmakdis, o duumii toon ko ina tolnoo e duuɓi noogaas, omo wonndi toon e hono jom suudu makko gadano inna wiyee Saarata, oon woni mo o ɓuri ɓooydude, oon wiyi mo kanko annabi Ibraahiima (JKM) “miin de hankadi, haadi en ngonndii ko foti nii juutde mi jibinaani, ma a taw ko Alla toowɗo oo, ko kañum haɗi mi jibinde ɓinngel, ɗuum noon waɗ feere naataa e leñol am ngol, ƴeewaa heen cuddiiɗo mbele Alla hokka en heen ɓinngel.”

Liingu geec ina wiyee “requins” (rekee) ina waawi wuurde haa duuɓi 400. Ko ɗum wiɗtooɓe caakti e jaaynde Science ñalnde 11 ut 2016.  Kamɓe annduɓe ɓee, ɓe mbaawii kadi anndude njaaweeki mawnugol nguu liingu, so santimeeteer gooto hitaande kala. Ko fawaade e ɗuum nii ɓe mbaawi millude duuɓi majji fawaade e njuuteendi majji.

En mbiyiino eɗen ngarta e haala joɗnde Dental leyɗe Aarabeeɓe. Kono en ɗaɓɓiɗinto heen, no batu batu nguu e hoore dottiraa nii, sibu ngu fotnoo wonde ko balɗe ɗiɗi kono ngu haaɗi ko e feccere ñalawma.

Eɗen mbiya "aadaaji men mbayliima, tee so en ndaraaki ɗi majjat". Won yahɓe haa mbiyi ɗee gannde kese ngaddani en tan ko caɗeele. Rewɓe ceeraama sabu telefonaaji, won jaggaaɓe heen ñohre, ɗum ɗo ɗi taƴi enɗe, won nii waasɓe heen liggeyaaji mum en, sabu won e ligginooɓe hewɓe huutoraade oo fartaŋŋe ngam sunnaade ko ligginteeɓe mum en pewjata, kaalata walla ko njahata walla ko mbaɗata.

 

Ko e daari e miijooji yimɓe «haawniiɓe» tan wonnoo, kono jooni ɗum wonta goonga : ɗo otooji mbaɗtata diwde. Fedde diwooje wiyeteende Airbus ina anniyii hookisaade taksi diwoowo, mo alaa konndiroowo hedde mayyirɗe 2017 ɗoo tan !

Wuro Dabbe jaɓɓiima hikka ñalɗi maanditaare Professeur Umaar Bah ñalnde 13 e ñalnde 14 lewru ut (juko) 2016. Njuɓɓini ñalɗi ɗii ko Fedde Goomu Muñal, ummoriinde Nuwaasot, e gardagol Iisaa Joop e ballondiral njuɓɓudi sukaaɓe Dabbenaaɓe e gardagol Mammadu Bah.

Ñalnde Alet 05/05/2016, goomu jaŋde catal Nuwaadibu yuɓɓinii kawgel naatirgel rogere ɗiɗmere to duɗal CEERNO NJAAY BARO.

Kawgel ngel yuɓɓinaa ko ñalnde alet 05 suwee 2016 to Duɗal Ceerno Njaay Baro.

Muhammadu Faliilu Sih, caggal deftere mum Hiisiwal, yaltinii winndannde faatunde e ƁALLIWAL (Physique). Eɗen puɗɗoo saaktude nde ɗoo. Tiitoonde mayre ko “HUUNDE E FIYAKUUJI ƁALLIYANKOOJI”.

Lowre internet wiyeteende Mauriweb ina waɗi winndannde yowitiinde e faggudu leydi Muritani, winndannde tiitoriinde « Les 10 éléphants blancs de la présidence de Aziz », woni, so en pirdii ɗum noon « Ñiibi daneeji 10 hooreleydaagu Asiis ». So a nanii « éléphant blanc » e Farayse, woni « ñiibi daneeji », anndu ɗum firti ko huunde yaakoranoonde ko huunde mawnde heewoore nafoore, kono wontanoore yimɓe donngal ngal alaa nafoore so wonaa heewde lorla e bonannde. Winndannde ndee idii ko firde konngol “ñiibi daneeji” ngol. Konngol ngol ummii ko e pinal Iñnjee en.

Ndeen, luural alaa “mbootu ko koɗdiiɗo bonɗo”! Caggal ɗuum wiyaa, ahaa, mbootu ina waawi waɗtude nafde sibu won ko ɓulata e mum ina waawi ɓurde safaara biyeeɗo antibiyotik oo moƴƴude, jooni kadi ko haala “kosam mboou, nguura ɓurka moƴƴude” haa  ko annduɓe ina miijo ñemtinde ɗam ngam wuurnirde yimɓe...

Pulaar wiyi ko : « Nafa yeti guurɗo woyi maayɗo ». So leñol walla leydi waasii hono ooɗoo gorko alaa e sago sunoo no feewi. Nde ngartu-mi iwde Misra to njanngoynoo-mi, ko toon njanngu-mi Pulaar, ko Yero Dooro Jallo janngini-mi.