Ɗumɗoo ko miijo Musiɗɗo men Maymuuna Caam, muritaninaajo, Hooreejo Fedde Pulaagu Hakkunde Leyɗeele (« Association Peule Internationale »), gonɗo hannde to Paris, laamorgo leydi Farayse. Ko toon o sakkani NGOOƊOO miijo ngo denndaangal winndere Pulaagu e ko wonaa ɗum tan, e nder winndannde makko e ɗemngal farayse, hono « Le secours Peul ». « Miijo ngo arani mi tan ko nde teskii mi wonde e nder Fulɓe teemedere fof, ko ɓuri capanɗe njeenayo heen (90 %) ko juulɓe, te asakal, hono salndu tataɓuru Lislaam, ene farlinaa e kala juulɗo tabitɗo (calɗi joy Lislaam ko ..la foi…, Njuulu, Asakal, Koorka, Hajju Makka wonandejogiiɗo).
Miijii mi ko oo sadak fotaani woppeede ene saroo ; o foti ko renndineede, o yuɓɓinee, o hokkee ɓurɓe soklude heen ɓe. Tabital Pulaagu ene jogii jonnde waawnde wonde jokkoode Faabu Pulaagu e kala leydi. Faabu Pulaagu ko njuɓɓudi njowitiindi e Tabital Pulaaku, faandaare mum ko faabaade ɓurɓe wonde doofolɓe. Ngam haɗde ngaluuji peewɗi e ndiiɗoo njuɓɓudi wuurnude golle jiilgol TabitalPulaagu, ina haani sosde booñ keeriiɗo tawi kuccam mum feewti tan ko e waasɓe, e geɗe keñoraaɗe ko wayi no jaayiyaaji keɓtiiɗi (heegeeji, e ñabbuuli cariiɗi, e ilameeje, e cumuuji…) e golwole. Ooɗoo booñ ma heɓɓo sadakeeje e asakeeje, e nder ɗiiɗoo mbaadiiji ɗiɗi :
1. Zakaat Al Fitr, Muddo hoore e pulaar
Asakal Muddo hoore foti yaltineede ko ko adii pummirgal Juulde Koorka (woni Al Fitr) ceedtinoowal timmude lewru Ramadaan (Koorka), ngam newnande dokketeeɗo ɗum oo waawde juulde no haanirta nii e ndimaagu mum. E nder leydi Farayse, Asakal Muddo hoore ko oorooji joy (orooji 5), ɗum woni njaruñaamdu (bottaari, maa hiraande) neɗɗo gooto pamaro doole. Asakal muddo hoore noon ko sadak tan wontata, so tawii yaltinaa ko caggal Juulde Koorka.
2. Zakât Al Maal, Asakal e Pulaar
Ko Zakât (asakal) pawiiɗo e dañal ngalu. Asakal muddo hoore (Zakât Al Fitr) foti hokkeede ko ko adii nde lewru koorka maayata. Kono Asakal pawingal e ngalu ( Zakât Al Maal tottugol mum alaa kaɗooje. Yimɓe ngaadorii yaltinde ɗum ko caggal Juulde Taaske kono mo woni kala ina wellitaa taƴande ɗum ñalngu nde arti fof yaltina asakal. Hol mo asakal (Zakât Al Maal) toɗɗii ?
Hol mo asakal (Zakât Al Maal) toɗɗii ? Ko joom Nisaab.
HOL KO WONI NISAAB ?
Nisaab ko ngalu ɓurngu famɗude ngu neɗɗo jogotoo haa asakal waɗta fawaade ɗum, haa
alaa e sago waɗta yaltinde asakal. Ɗum tolnotoo ko 85 garaam kaŋŋe, ene fota e 1275 kaalis oro (1275). Kala juulɗo jogiiɗo ko famɗi fof ko tolnii e nguuɗoo ngalu, walla ko ɓuri ɗum tawi ina mari ɗum fotde dumunna hitaande timmunde, jaggirtee ko galo, ina fotiyaltinde asakal.
HOL NGALUUJI POTƊI ASKEEDE ?
Asakal toɗɗii ko ɗiiɗoo ngaluuji : kaŋŋe, kaalis, marsandiisaaji, njeñtudi ndema, njeñtudi oogirɗe, geɗe jeñtinooje kaalisaaji mooftaaɗi (« Bursi » e banke). So huunde soodaama tawi faandoraa ko heɓde heen ɓeydaari (ngañaari), asakal ene foti yaltude e njaru huunde nde ɗo tonii maa yahrata jooni ɗo. So debbo ene jogii cuɗaari kaŋŋe, te o faandorii heen tan ko ñaantoraadeɗum, cuɗaari makko ndi yaltintaa asakal. Kono so mooftiri ɗum ko omo juloroo ɗum, ndeen noon cuɗaari ndi ene foti yaltinde asakal.
So tawii oɗon mbaɗa njulaagu, asakal fawaaki e mahateeri, e njogitaaje, e kaɓirɗe gollorɗe biro walla otooji gollorɗi ɗi neɗɗo tottiraa sabu gollal mum. Kono noon kaalisaaji julorteeɗi, e kala ngañaari mooftaandi ko ɓuri hitaande ina yaltina asakal.
Wonande kaalis dañaaɗo, asakal mum ko nii : teemedere fof ko buuɗi ɗiɗi e feccere (2,5 %). Yeru : Neɗɗo mooftuɗo ujunere ooro (1000 €) yaltinta asakal ko : (1000 ƴ 2,5 = 2500 ; 2500 : 100 = 25 €.
Ko feewti e asakal jawdi, e geɗe njentudi ndema, ƴeew deftere wiyeteende » Les dimensions de l’Islam, P. 148 à 150, 5°édition « .
HOL POTƊO HEƁDE ASAKAL ?
Asakal waɗanaa ko adii fof ko ɓeeɗoo yimɓe njeetato :
– miskiino (baasɗo)
– mo alaa balloowo
– kalfinaaɗo renndinde asakal, e dokkitoowo (caroowoà ɗum (no njoɓdi nii)
– neɗɗo mo ɓernde mum hucciti e lislaam
– maccuɗo (walla dummbaaɗo) tawi ko juulɗo potɗo rimɗineede
– neɗɗo keewɗo ñamaale tawi fawii ko e goonga
– neɗɗo kaɓeteeɗo ngam hisnude lislaam
– ɗanniiɗo mo njooɓaari mum gasi e laawol
– Ngalɗoo asakal noon juulɗo ene waawi rokkitde ngal kam tan, walla rewra e neɗɗo goɗɗo kalfinaaɗo yo renndin asakke, fecca ɗum e eeɓol amar e ciiri yimɓe njeetato sifaaɓe dow ɓe.
Maymuuna Caam
