Ciftoren, eɗen poti siftorde ko hikka waɗti duuɓi 33 ko lampa diine mawka, annoore ganndal seedtinnde, timmoode waliyaaɓe laaɓtunde hono Alhajji Mahmuudu Bah Jowol (yo yurmeende Alla won e makko) ruttinoo e joom mum, ñalnde 04 lewru siilo hitaande 1978.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko kanko wonnoo mo annduɓe mbiyatnoo Liwal-Barooɗe udditnongal duɗe Alfalah e nder leyɗeele Muritani, Mali e Senegaal ngam jannginde ɗemngal arab e sarde diine Lislaam e nder jookli Hirnaange Afrik.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko kanko jannginnoo yoga e pooye mawɗe jahruɗe ɗemngal Arab, guurɗe hannde walla dontinɗe ganndal hakkunde Muritani, Mali e Senegaal, gila e jagge laamu tiiɗɗe, ñaawooɓe nantuɓe inɗe mumen, elimaneeɓe jumaaji e jamaaji tuugnorɓe haa e seernaaɓe duworteeɓe.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko hikka waɗti duuɓi 33 ko lampa diine mawka, annoore ganndal seedtinnde, timmoode waliyaaɓe laaɓtunde hono Alhajji Mahmuudu Bah Jowol (yo yurmeende Alla won e makko) ruttinoo e joom mum, ñalnde 04 lewru siilo hitaande 1978.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko kanko wonnoo mo annduɓe mbiyatnoo Liwal-Barooɗe udditnongal duɗe Alfalah e nder leyɗeele Muritani, Mali e Senegaal ngam jannginde ɗemngal arab e sarde diine Lislaam e nder jookli Hirnaange Afrik.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko kanko jannginnoo yoga e pooye mawɗe jahruɗe ɗemngal Arab, guurɗe hannde walla dontinɗe ganndal hakkunde Muritani, Mali e Senegaal, gila e jagge laamu tiiɗɗe, ñaawooɓe nantuɓe inɗe mumen, elimaneeɓe jumaaji e jamaaji tuugnorɓe haa e seernaaɓe duworteeɓe.
Ciftoren, eɗen poti siftorde ko oo ngenndiyanke mo yeru mum heewaano, fiɗɗitnoo pittol laamu Muritani, haɗi Ɓaleeɓe teppaade to binndol ɗemɗe ngenndiije Pulaar, sooninke e wolof, kañum fof e yahrunoode ɗemngal arab, e wonnoode heen tuugnorgal laaɓtungal.
Ciftoren, eɗen poti siftorde Sileymaani Baal helno muudo hormo e sahaa mum, Sayku Umaar Taal fellanno diine, ñiiɓnuno laawol Tijjaani e nder yonta mum, Alhajji Mahmuudu Bah ne fusno suudu humambinnaagal, sari ɗemngal Arab e nder leyɗeele Ɓaleeɓe.
So lekki mawki yanii, colli keewɗi mbeemat kono ko ɗi mbeemii fof, oto ɗi njejjit o woniino maamaawi mawki hakkunde yolnde wonande tampuɓe e horitiiɓe, sewnde ɓuuɓnde e nder jeereende wonande lohɓe ɗomɗuɓe, lañaandi cafndi, neenndi ndaganiindi heyɗuɓe.
Yo Alla yurmo mo, yaafoo mo, waɗa toon fooftorde makko, kanko e denndaangal maayɓe juulɓe. Yo Alla waɗtu barke e ɓesngu ngu o ɗacci caggal makko, caggal nde ngu wuuri ko juuti. Aamiin.
- Golle ñalnde talaata nde
Ɓesngu Alfalah dariima darnde tiiɗnde saɗnde, gila ɓesngu Alhajji Mahmuud Umaar Bah, rewɓe e worɓe, almuɓɓe duɗal ngal mawɓe e sukaaɓe haa e banndiraaɓe e musidal ɓadtingal, alaa keddiiɗo. Galle mawɗo oo e dingiral duɗal ngal ndonku nawdude jamaanu, hakke e keewal yimɓe(fotde 315). Seernaaɓe fulɓe mawɓe, en teskiima heen Ceerno Haamiidu Baal, almaami raatib jumaa leegal Senkeem, Ceerno Abuu Soh, almaami raatib jumaa leegal Siiseem, Ustaas Aamadu Yero Kiiɗe ñaawoowo dowrowo, Ceerno Yaaquuba Ñaan kilifa diine, Ceerno Demmba Hammee Kan kilifa diine, Ceerno Aadama Barahiima Kontee garanɗo ɓesngu Ceerno Jakariyaa Kontee to Maqaama e woɗɓe heewɓe ɓe en ndañaani anndidde inɗe mumen.
To bannge almuɓɓe Alhajji Mahmuud Bah, Ceerno Demmba Hammee Kan, Ceerno Demmba Cubballo Njaay, Ceerno Kaliilu Jakitee( oo ko sooninke Kahayɗi) e Ceerno Abuu Mbarom Gelaajo ndariima heen darnde tiiɗnde. Yimɓe maantiniiɓe kadi ngarii heen ko wayi no Bah Yaayaa, Alasan Ngayde, Aadama Hoore Soh, Abdarahmaan Jah mo Jiinge, Abdullaay Siley Sanngoot, Abuu Ngumndi Jah, Suleymaani Konnaate, cukko meer leegal Arafaat e wonɓe ɓe limdodaako, ummoriiɓe e diiwanuuji daande maayo, diiwaan Ageylaat e diiwaan Aftuut. Hoɗɓe heewɓe wonande leydi ndii, gila e janngooɓe haa aranɓe kewu nguu, njiyaama e keewal.
To bannge jaayndiyankooɓe, Joob Saydu Haamiidu, Mammadu Njaay Boskoo, Jaaƴe Kamara e Jaayndiyankooɓe tele tonnganii banndiraaɓe e duttorɗe denndaangal ko gollanoo gila e haala haa e nate, ko jiidaa e wakkiiɓe natirɗe mumen ena coorii e jamaanu.
Caggal nde waktu yoni, yamiroore yani yo golle ɗee puɗɗe hankadi, udditi ko Abdarahmaan Bah, gorko Sey Nimaadi, Sey biile e paraaje. O adii haalde ko e ɗemngal arab jerwangal haa ƴoƴi caggal ɗuum o fayti e Pulaar. Nde o joofni ko Ceerno Haamiidu Baal janngi « xatmu quraana » . Deftere Alla ndee jippinaa e nder hojomaaji daɓɓi. Taan Sileymaani Baal duwii haa gasni, Ustaas Aamadu Yero Kiiɗe mo Ñaabina e tule oole ne fawti heen duwaaw. Faatiha sakkitoraa, juuɗe kooti e jeese, daaɗe ndiirdi aamiin.
Ɗoon, Umaar Mahmuud Umaar Bah, tiitoonde galle, mawɗo duɗe Alfalah, haftii, darii, salmini jamaanu nguu, yetti banndiraaɓe, almuɓɓe e sehilaaɓe. O haali ko e innde miñiraaɓe worɓe e rewɓe :
- – Abdallaah Mahmuud Bah, jaayndiyanke to tele Muritani
- – Abuu Bakri Mahmuud Bah, gummoriiɗo to Farayse
- – Ibraahiima Mahmuud Bah, gummoriiɗo to Dowlaaji Dentuɗi Amerik
- – Jaafaar Mahmuud Bah, gummoriiɗo to Farayse
- – Mariyam Mahmuud Bah
- – Madiina Jaw
- – Halima Mahmuud Bah
- – Faati Mahmuud Bah
- – Jaanga Mahmuud Bah
- – Suwaadu Mahmuud Bah
- – Nenne Mahmuud Bah
- E ɓiɓɓe Mohammed El Qaalii Bah
- – Faatu Mohammed El Qaalii Bah
- – Umaar Mohammed El Qaalii Bah
- – e Abdullaay Mohammed El Qaalii Bah janngoowo to Ndakaru
O haali e ko fayti e nguurndam duɗe ɗee. O haali darnde jinnaaɓe makko ɓennuɓe ɓee(baabiraaɗo oo e mawniraaɗo mo o lomtii oo). O anndini jamaanu nguu wonde Alhajji Mahmuud Bah gollinooma, kadi maa ɗeen golle keddo kadi nduumodoo e njuuteendi aduna. O anndini kadi ɓe nganndaano wonde ko jiidaa tan e leyɗeele Muritani, Mali e Senegaal, duɗe Alfalah ena njahi haa to Afrik Santaraal to Gaboŋ e to kameruun. Caggal ɗuum, o waɗi eeraango feewde e denndaangal Ɓesngu Alfalah, ɗo waawi wonde, e ko aldaa e paltoor, nde nanngondirta no mahateeri, ngummoo e ɓuuɓri, ndaroo e naange, walabo e walabo tawa alaa sereendu ngam rokkude njuɓɓudi ndii semmbe. Ɗum noon naamndii ko nde gooto fof ñobbata ɓernde mum haa ɗaata, haɓa e ngaameela haa foola, waɗa so Alfalah wuurii ko kañum wuuranaa, so Alfalah lohii walla maayii ko kañum bonnanta walla waasata. O sakkitorii ko jaarde miñiraaɓe makko rewɓe. O wiyi debbo ko feccere e leñol, darnde mum
wonaa sara e mahdi renndo. So ɓamtaare heɓaama, debbo ena tawa. So poolgu dañaama, debbo ena tawaa. O yetti Faatu Bah, Halimata e Nenne sabu darnde mumen tiiɗnde nde ndarii haa golle ɗee mbaawi yuɓɓude, gila to bannge ngalu, peeje haa e warñeende. O anndini yimɓe ɓee ko ɓeeɗoo mbaɗi denndaangal ngalu kuutoraangu e nguuɗoo kewu.
O adorii tawo haalde ko e arab, mo horsaaka e ɓunndu tiggundu haa o gasi, o waɗti ko o haalnoo koo e Pulaar laaɓɗo cer haa bahe keewɗe ndimmbii.
Uddi golle ɗee ko Ceerno Aamadu Yero Kiiɗe. O waɗi ko nguurndam Alhajji Mahmuud Bah( yo yurmeende Alla won e mum). O lelniri ɗam ko e mbaydi jime jaarooje. Laaɓi mi tan won fulɓe waawɓe ngal ɗemngal haa seedtini. Hay ɓe nanataa walla ɓe paamataa ko o haalata koo, naayodiima e duƴƴe ɗee. Nde o joofni, Almuudo belɗo daande no limmbam, heɓɓii, takki junngo e hakkille, toƴƴi daande quraana. Arnooɓe fof mbeltii, duwaaw sakkitaa. Njaram saraa e jamaanu, yimɓe njari haa kemmili, gooto fof rokkaa deftere quraana, nawti galle mumen.
Gelongal Fuuta lollirɗo
Njaay Saydu Aamadu
