Ɓesngu Alfalah dariima darnde tiiɗnde saɗnde, gila ɓesngu Alhajji Mahmuud Umaar Bah, rewɓe e worɓe, almuɓɓe duɗal ngal mawɓe e sukaaɓe haa e banndiraaɓe e musidal ɓadtingal, alaa keddiiɗo. Galle mawɗo oo e dingiral duɗal ngal ndonku nawdude jamaanu, hakke e keewal yimɓe(fotde 315). Seernaaɓe fulɓe mawɓe, en teskiima heen Ceerno Haamiidu Baal, almaami raatib jumaa leegal Senkeem, Ceerno Abuu Soh, almaami raatib jumaa leegal Siiseem, Ustaas Aamadu Yero Kiiɗe ñaawoowo dowrowo, Ceerno Demmba Hammee Kan kilifa diine, Ceerno Aadama Barahiima Kontee garanɗo ɓesngu Ceerno Jakariyaa Kontee to Maqaama e woɗɓe heewɓe ɓe en ndañaani anndidde inɗe mumen.
To bannge almuɓɓe Alhajji Mahmuud Bah, Ceerno Demmba Hammee Kan, Ceerno Demmba Cubballo Njaay, Ceerno Kaliilu Jakitee( oo ko sooninke Kahayɗi) e Ceerno Abuu Mbarom Gelaajo ndariima heen darnde tiiɗnde. Yimɓe maantiniiɓe kadi ngarii heen ko wayi no Bah Yaayaa, Alasan Ngayde, Aadama Hoore Soh, Abdarahmaan Jah mo Jiinge, Suleymaani Konnaate, cukko meer leegal Arafaat e wonɓe ɓe limdodaako, ummoriiɓe e diiwanuuji daande maayo, diiwaan Ageylaat e diiwaan Aftuut. Hoɗɓe heewɓe wonande leydi ndii, gila e janngooɓe haa aranɓe kewu nguu, njiyaama e keewal.
To bannge jaayndiyankooɓe, Joob Saydu Haamiidu, Mammadu Njaay Boskoo, Jaaƴe Kamara e Jaayndiyankooɓe tele tonnganii banndiraaɓe e duttorɗe denndaangal ko gollanoo gila e haala haa e nate, ko jiidaa e wakkiiɓe natirɗe mumen ena coorii e jamaanu.
Caggal nde waktu yoni, yamiroore yani yo golle ɗee puɗɗe hankadi, udditi ko Abdarahmaan Bah, gorko Sey Nimaadi, Sey biile e paraaje. O adii haalde ko e ɗemngal arab jerwangal haa ƴoƴi caggal ɗuum o fayti e Pulaar. Nde o joofni ko Ceerno Haamiidu Baal janngi « xatmu quraana » . Deftere Alla ndee jippinaa e nder hojomaaji daɓɓi. Taan Sileymaani Baal duwii haa gasni, Ustaas Aamadu Yero Kiiɗe mo Ñaabina e tule oole ne fawti heen duwaaw. Faatiha sakkitoraa, juuɗe kooti e jeese, daaɗe ndiirdi aamiin.
Ɗoon, Umaar Mahmuud Umaar Bah, tiitoonde galle, mawɗo duɗe Alfalah, haftii, darii, salmini jamaanu nguu, yetti banndiraaɓe, almuɓɓe e sehilaaɓe. O haali ko fayti e nguurndam duɗe ɗee. O haali darnde jinnaaɓe makko ɓennuɓe ɓee(baabiraaɗo oo e mawniraaɗo mo o lomtii oo). O anndini jamaanu nguu wonde Alhajji Mahmuud Bah gollinooma, kadi maa ɗeen golle keddo kadi nduumodoo e njuuteendi aduna. O anndini kadi ɓe nganndaano wonde ko jiidaa tan e leyɗeele Muritani, Mali e Senegaal, duɗe Alfalah ena njahi haa to Afrik Santaraal to Gaboŋ e to kameruun. Caggal ɗuum, o waɗi eeraango feewde e denndaangal Ɓesngu Alfalah, ɗo waawi wonde, e ko aldaa e paltoor, nde nanngondirta no mahateeri, ngummoo e ɓuuɓri, ndaroo e naange, walabo e walabo tawa alaa sereendu ngam rokkude njuɓɓudi ndii semmbe. Ɗum noon naamndii ko nde gooto fof ñobbata ɓernde mum haa ɗaata, haɓa e ngaameela haa foola, waɗa so Alfalah wuurii ko kañum wuuranaa, so
Alfalah lohii walla maayii ko kañum bonnanta walla waasata. O sakkitorii ko jaarde miñiraaɓe makko rewɓe. O wiyi debbo ko feccere e leñol, darnde mum wonaa sara e mahdi renndo. So ɓamtaare heɓaama, debbo ena tawa. So poolgu dañaama, debbo ena tawaa. O yetti Faatu Bah, Halimata e Nenne sabu darnde mumen tiiɗnde nde ndarii haa golle ɗee mbaawi yuɓɓude, gila to bannge ngalu, peeje haa e warñeende. O anndini yimɓe ɓee ko ɓeeɗoo mbaɗi denndaangal ngalu kuutoraangu e nguuɗoo kewu.
O adorii tawo haalde ko e arab, mo horsaaka e ɓunndu tiggundu haa o gasi, o waɗti ko o haalnoo koo e Pulaar laaɓɗo cer haa bahe keewɗe ndimmbii.
Udditi golle ɗee ko Ceerno Aamadu Yero Kiiɗe. O waɗi ko nguurndam Alhajji Mahmuud Bah( yo yurmeende Alla won e mum). O lelniri ɗam ko e mbaydi jime jaarooje. Laaɓi mi tan won fulɓe waawɓe ngal ɗemngal haa seedtini. Hay ɓe nanataa walla ɓe paamataa ko o haalata koo, naayodiima e duƴƴe ɗee. Nde o joofni, Almuudo belɗo daande no limmbam, heɓɓii, takki junngo e hakkille, toƴƴi daande quraana. Arnooɓe fof mbeltii, duwaaw sakkitaa. Njaram saraa e jamaanu, yimɓe njari haa kemmili, gooto fof rokkaa deftere quraana, nawti galle mumen.
Gelongal Fuuta lollirɗo
Njaay Saydu Aamadu
