E nder njimri Baabooy Gellaay, gorko Aram Sahre ɓuri Goorumma (yo Alla yurmo mo kadi yaafoo mo), won ɗo o yimata heen jimol Balla Jeerel : ceɗɗo waawaa ndiyam. O yimii no Ceɗɗo ummorinoo gila Jolof, no ardi e wuro subalɓe, jippii e galle Jaaltaaɓe, Sammba-ngaari-maayo, daddo mo ñaamaa saayna haa e neemaaji ɗi tawnoo ɗoon. O haali heen hakkunde Balla e Faatimata, diwo joom wonngeela, gila e giɗli haa ɗo debbo cubballo oo felliti rokkude Balla sirluuji maayo.
O daari heen hakkunde ɓiɓɓe jaaltaɓeeɓe nokku oo e Balla haa ɗo Ceɗɗo jeeri waroynoo ngabu. O wattindorii hare hakkunde Jaaltaaɓe e Balla haa ɗo ceɗɗo jeeri hooti rimndaani ɗoo. E nder hare ndee, jaaltaaɓe mooltii ko e ngabu, nagge ngabu mbonnatnoongu falo makko nguu. O wiyi yo ngu nanngan mo Balla Jeerel barannooɗo mo ngari ngabu mbonnatnoondi falo makko ndii, caggal nde ɓiɓɓe jaaltaɓeeɓe ndonki, coggaa no sefre baali………
E ko ɓooyaani koo, e darorɗe nduuɗoo lewru colte, hitaande 2012 nde ngonɗen ndee, gabi ndiddii subalɓe ɗiɗo ɗo diiwaan Sorimalee ɗoo. Gadano oo wonnoo ko e awde haa nani takkusaan ena eeree, joofi laana mum woni e juulde. Ɗoo o habri ɗoo tan haa ngabu suppitii e yeeso makko, ɗo woɗɗaani, fari. O rewni ngu gite haa o yananaa ko e makko ngu fayi , o wawlirii noon : «feere am bonii, mi ɗaccii ɗo boni !»
Ngabu ndiddunoongu cuballo gawatnooɗo oo e cuballo taƴtinatnooɗo yimɓe hakkunde Sorimalee e Barooɓe Jakel Sahre Hammee Yero.
Ko ɗoon o woppi laana makko e saakitaaji makko. Ko goɗɗo artiranoyi mo kaɓirɗe makko subaka janngo e mum.
Cuballo goɗɗo oo wonnoo ko e taƴtinde yimɓe yahatnooɓe wirwirnde hakkunde Sorimalee e Barooɓe Jakel haa ngabu falii laana mum. Ɗo o fayi fof, ngu faloo mo haa ɓooyi tan kanko ne o wulli. Ko gulaali rewɓe e sukaaɓe wonnooɓe ɗoon e tufnde hee, paabii mo. O hootiri galle makko ko e weftere e paawngal.
Ena gasa tawa Balla jeerel dañiino caɗeele sabu jinngeede e ɓureede doole kono tan saalitaano. Feere am bonii walla mi ɗaccii ɗo boni wonaa e kunuko cubballo yooɗi, alaa ko haali e Cuballo jeynooɗo maayo, noddatnooɗo gabi ena hustina e seɓɓe. Oon kay so ngabu haɗi ɗum awde walla joofde laana mum, maa a taw tan ɗum haalotaako kono kadi deƴƴotaako.
Sinno hannde Baabooy Gellaay artatno, pekaan dañatno tufnde hesere pul kono tan Hammadi Ayse Jool, Hammoo Joop, Ngaari Ŋawle, Aadama Demmba Sih e Sammba Nduungel yo peewnito no moƴƴi.
Njaay Saydu Aamadu / Gelongal Fuuta
