En koolinooma nde wiyaa Apofis fottataa e Leydi (Ngaawe), walla feere yiytaama no nde seyniraa bolol men. Kono, e maayirɗe 2024, haayre weeyo woɗnde yiytaama, inniraande 2024 YR4. Yiyti nde ko lonngordu Rio Hurtado to leydi Sili (Chili).
Ñalnde kala kulhuli ine ɓeydoo mawnude he mayre, sabu ngol loowi ngol ine ñoosii ngol Ngaawe ngol. Ɓeto mayre ko hakkunde meete 40 e 100. Ande hulanaa woogaade e Ngaawe ñalnde 22 bowte (desaambar) 2032. Sikkannde jangol ngol millanoonde e 1,3% ɓeydiima haa 2,3%, ɗum noon tolnoo ko e tolno 3 nder daawirgal Turin.
Hay so kulhuli ɗii ine kakindii ne, alaa e sago ɗum reenee, kono tan sikkannde buɓɓoniral ngal ine famɗi. Kulanɗe e baɗte
- • Kaaƴe tokoose (< 25 m) : ɗe keewi ko roytude so ɗe naatii hennduure. (yeru : kaaƴel Tcheliabinsk e hitaande 2013).
- • Kaaƴe kakindiiɗe (25 m haa 1 km) : aɗe mbaawi kalitde dow walla ɗe njana he leydi, ɗe ummina bempeƴƴe buɓɓannde, cumuuji walla tsunami so ɗe njanii he geec.
- • Kaaƴe ɓutte (> 1 km) : aɗa mbaawi jibinde kataaji mawɗi (yerɓo leydi, tsunami, jiiɓgol weeyo).
Haayre Chicxulub (10 km) momtii dinosooji ko ine ɓura jooni 66 miliyoŋ hitaande. 2024 YR4, kañum fof e wonde haayre hakindiinde, ine waawi bonnude huunde he nokkuuji keertiiɗi nannduɗi e bonannde haayre Toungouska e hitaande 1908, nde haayre yeronidrnde e mayre bonni ko ine abboo e 2 000 km² dunndu Siberi.
TONNGOL Tijjannde buɓɓagol 2024 YR4 he Ngaawe fof e famɗude (2,3 %), boolol mayre ine reenaa ɗo ɓadii. Nokkuuji weeyo hakkunde leyɗe ine njogii tuugorɗe e karalle ngam tintinde buɓɓannde jogornde kewde. Ƴeewle paaɗe maa ngaddan waawde ɓettaade tanaaji ɗii, hono no waɗiranoo wonande kaaƴe goɗɗe (yeru Apophis, yaaɓannoonde Ngaawe, kono nattunde hulaneede).
Bookara Aamadu Bah