Ganndo moolanaaɗo sankiima

0
1789

So maayo heewii, deeƴat, ganndo moolanaaɗo sankiima. O wiyetee ko Alexandre Grothendieck (Aleksandere Gorotenjek) ko ñalnde alkamiisa 13 noowammbar 2014 o sankii to Farayse. O wuurii duuɓi 86. O jaggiraa ko no wage mawɗo to bannge ganndal matematik, ɓurɗo mawnude e annduɓe matematik e nder duuɓi teemedere jawtuɗi ɗii, kono ina famɗi gannduɗo mo.

Ko nii jaaynde TF1 yaltiniri kabaaru oo « Le plus grand mathématicien du XXe siècle meurt en ermite ».

O jibinaa ko Berlin (Almaañ) e hitaande 1928. Yumma makko ko jaaynoowo darinooɗo wonnoo, baaba makko ko yahuud, maayɗo e nder tuddunde warngo Hitleer ɓurnde bonde, wiyeteende Auschwitz. O waɗi jaŋde makko ko leydi Farayse. Nde o naati duɗal jaaɓi-haaɗtirde Montpellier, o winndii e doktoraa, satinoo mo ko annduɓe mawɓe hiisa wiyeteeɓe Laurent Schwartz e Jean Dieudonné. Ɓeen ndokki mo golle, fotde 14 gagga, ɗi annduɓe hiisa keewi ronkande, potɗi jiiɓteede e nder duuɓi keewɗi, kono o gollii ɗum haa laaɓi e nder lebbi seeɗa. Omo yahra e duuɓi 20, o winndi ko ina tolnoo e dallinaaɗe 6 doktoraa e nder lebbi seeɗa.

O golliima to CNRS Farayse, o jannginoyii to Beresiil, o jannginoyii to Amerik. Caggal ɗuum o larñiti fannuuji ganndal kesi, luggi, ɗo teemedde annduɓe matematik ngollotoo hannde. O winndii ko ina wona 20 000 ɗerewol tawi fof yowitii ko e ganndal matematik, kono o salii yo saakte. Kanko ooɗoo ganndo, o heɓiino rokkeede njeenaaje ɗiɗi ganndal, ina heen galaŋ Fields, kono o salii ƴettoyde ɗum. O wuurii haa o maayi, omo salii feeñde e yiyeede : seede mum, ko nde o natti jannginde, o woppu fof, o fayi to nokku lobbiniiɗo o wuuri toon, haa nde o sankii ndee.

BAB