Tinndol : Ñamlel ko joɓel

Ñalawma gooto e ñalawmaaji, ñalɗi Alla ina keewi limotaako, saqqa heɓi gorko gooto, saqqa jippaade ndaɗɗudi nattugol ngoraagu. Gorko oo ko desɗo rewɓe tato sukaaɓe, tee o jibidinii e gooto heen fof. Nde saqqa oo juuti e makko o renndini rewɓe ɓee o haalani ɓe ko heɓtii-mo ko. O holli ɓe joɗnde alanaa-mo ko o jahoowo safroyaade haa ɗo o dañoyi jam fof. Ɗuum noon o waawaa happande ɓe nde o artata ɓayri ko noon ɗum siforii, o naamnii ɓe heen miijo maɓɓe.

Kamɓe rewɓe ɓee fof ɓe mbaɗti konngol ngol e jeewo o. Jeewo o heɓɓitii wiyi : « nde a aldaa e saqqa nde, alaa ko kollu-ɗaa min so wonaa jam e newaare, ɗum noon, minen ne, min mbaawata tan ko muñande ma, cafroyo-ɗaa haa ndañaa jam ». Ndeen, gorko o heblii, yuɓɓini joɗnde maɓɓe gila e ñaamdu haa e koltu, fotde duuɓi ɗidi. O fewji njooɓaari, o waynii moƴƴuɓe wuro, omo juuroyoo. Wuro ngo fof renndi, seedtii moƴƴeere makko : ɓe nduwii yo Alla humtu haaju makko waɗa jaaƴnde!  Gorko oo wakkii sasa mum dawi, ñalli yahde haa naange darii e hoore. O ɗomɗi sabu ko e ceeɗu ŋeeleelu wonaa. Omo lemoo haa o sooynii ɓunndu, o fayi e mayru haa o ƴooga ndiyam ko o yari. O jolni baagal, o jumpi ngal, o safi boy yalti wiyi mo : « yoo alla yoɓ ñamaande ! Kono neɗɗo gonɗo nder o, woto yaltin ɗum nimsaa »! O joltini baagal, o safi, o ƴeeŋni e baagal he ko waandu! Ndu diwi ndu darii ɗaa, ndu wiyi mo : « yoo Alla yoɓ ñamaande ! Kono neɗɗo gonɗo nder o, woto yaltin mo nimsaa ». Ndu dogi ndu sokkii e buruure! Gorko o moosi, wiyi e ɓernde mum : « hol fof no boy e waandu njoɓirta mi ñamaande am? » O safi goɗngol, o yaltini mboddi. Ndi laylayti ndi heɓi ɗaa, ndi wiyi mo : « yo Alla yoɓ ñamaande ! Kono neɗɗo gonɗo nder o,  woto yaltin mo nimsaa! » Ndi sokkii e dulndu… Gorko o, e ɗomka mum joltini baagal ngal, safi, mbaroodi taktakiri yalti. Ndi darii ɗa, ndi wiyi mo : « hol ko adinooɓe ɓee mbiy maa? Gorko o wiyi : « ɓe kaalii konnguɗi ɗiɗi : go’o « yo Alla yoɓ ñamaande »; ɗiɗi « won ko woni to nder woyndu to, wiyetee ko neɗɗo, woto mi yaltin mo, mi nimsita. So mi yaltinaani neɗɗo banndi am, hol mo njaltintu-mi. So ɗuum ɓennii, ɗaminii-mi waawi yoɓde mi golle am, ko neɗɗo, wanaa onon kullon ladde. mbaroodi ndii wiyi mo : « nan ko ɓe kaali ko, so wonaa ɗuum maa a ŋat feɗeendu maa piccaa! » Miin ne mbiɗo wiy maa « yo Alla yoɓ ñamaande » !. Mbaroodi ullii e ladde! Gorko joltini baagal safi, murlo ko’el hono neɗɗo yalti fokkiti, o ƴeeƴaaki mo saka wiya mo, « a jaraama ». Gorko joltini baagal, safi ndiyam yari haa ɗomditi fokkiti jokki ɗanngal mum.   Fotde balɗe joyi o yettaaki e wuro. O tampii yahdu, o heyɗii te o yiyaani wuro ngo. O heɓi les lekki ɓuuɓki omo fooftoo. Ɗoyngol jaggi mo, o ɗaanii haa naange ari e deb-debinde. O feerti gite makko o yiyi boy ena darii ena ndaara mo. Boy oo heɓtini mo wiyi mo « a heptinii kam? » Gorko oo wiyi « alaa, mi heptinaani ma ». Boy oo wiyi mo « ko miin woni boy mo njaltinno-ɗaa e woyndu. Mbiɗo anndi ko ummin maa, saqqa mo ngondu-ɗaa, tee mbiɗo waawi safrude ma jooni. fad am ɗo »! Boy oo naati e ladde addi toon kaakooli leɗɗe wiyi mo « monñu haako ko jooni jooni e ndiyam, moomo-ɗaa, so alla jaɓii ma a dañ jam ». Gorko oo waɗi ko wiyaa ko, dañi jam. O yeeƴii boy o, o wiyi mo « a jaraama ». Boy o wiyi mo « alaa woto yettu am, ñamlel ko joɓel ».   Gorko o jokki e ɗanngal mum. Boy o jokki e murde murotooɗe mum. Gorko o ena yaha e nder sutu mawɗo, haa barooɗe taktake pirlii mo. Mawndi ndii darii, ndaari mo wiyi mo : « a heptinii kam? Gorko o wiyi « alaa« . Ndi wiyi mo « ko miin njaltinno-ɗaa e woyndu, ar njahen ɗo hodorde am ɗo, mbaalaa haa weeta, mi duus ma haa paando-ɗaa wuro, so wonaa ɗuum a sonngete ». Gorko oo yettii e hoɗorde mbaroodi. O jippinaa ; leelaani mbaroodi ndi jaggoyi lella addani mo. Gorko o hirsi lella ba, hutti, juɗi, o waali ƴakkude. Nde weetnoo, ndi naamnii mo hoore laawol makko, o humpiti ndi saqqa mo o wonndunoo e no o ɗacciri galle makko e no boy safriri mo. Mbaroodi wiyi mo « ɗuum noon fad am ɗo ha mi dañan maa njooɓaari e ko nawtu-daa galle maa« . Mbaroodi ndi hippoyii e laawol haa alla addi kuurtungu ɓiyi laamɗo ene nawee to gorko mum. Mbaroodi laawi ɓe, wari heen ko heewi wari ɓiy laamɗo o, mbaroodi ndii itti kaŋŋe e cuɗaari ɓiy laamɗo e yahdiiɓe mum fof e koltuuji mum en, ndi addani gorko o, ndi duusi mo ha o sooynii jubuli cuuɗi, o waynondiri e mayri.   Gorko oo naati wuro o naamnii galle joom wuro ngoo o hollaa. O jippii ɗoon. Ndeke joom wuro ngo ko neɗɗo mo o yaltinnoo e woyndu o. Gorko oo jooɗtorii ko so oon heptinii mo, maa teddin mo ko ɓuri ko kullon kon teddini mo ko. Njaatigi oo salmini mo salminaango maayngo, koɗo o habri laawol mum wonde ko julanke, tee ena jogii ko o yiɗi firlitde. O yaltini kaŋŋe e kaalis daneejo mo o heɓnoo e mbaroodi, o holli mo. Ɗoon e ɗoon reedu njaatigi makko ena seekoo ena ñootoo haa o yettii e laamɗo gonduɗo e sunu yimɓe kurtungu bajjo mum waraaɓe ɓe. Njaatigi oo wiyi laamɗo o, mi yiytii barɗo ɓiye e yahdiiɓe mum. Laamɗo ena lelinoo haftii: « hol to o woni haa mi waɗa mo ko ɓuri bonde ko o waɗi ɓesnguuji men ɗi ». O wiyi : « omo na galle am ». Ɗoon e ɗoon kurkaali pinngal laamɗo ndewi e joom wuro haa njettii e galle mum. Ɓe kaɓɓi koɗo, ɓe ngaddi e yeeso laamɗo o, o marngilaa e lekki hakkunde galle haa tiidi keŋ, hade makko wareede! Tawi lekki ki o marngilaa kii noon waandu ena to dow makki. Gorko o wallinaa ɗoon. Nde yahi haa gaabiiji leyli, yimɓe lelii, waandu jippii, ari e gorko o. Ndu wiyi mo: « ko miin woni waandu ndu ƴeeŋnuuno-ɗaa e woyndu. Njoɓdi am e maa, ma mi yah jooni ladde mi addoya mboddi ndi paabino-ɗaa to woyndu to. Kayri ne ndi yoɓ maa golle maa moƴƴe sabu so neɗɗo waawaa ñamlude ko moƴƴi kam, yo waaw yoɓde! Waandu ndu yahi addoyi mboddi ndii haa e galle laamɗo o. Mboddi ndii takkii e gorko o, ndi wiyi mo: « maa mi soppoy jooni laamɗo o, tee tooke am so cammitaaka ko barooje, ɗuum noon so mi soppii mo maa mi wiy mo yo o ar e maa, ko aan gooto waawi sammitde mo. Oon saanga mbiyaa safrata mo ko ngaandi joom wuro waɗdee e lekki he. Mboddi ndii totti mo kaakooli ledde, ndi ɓenni suudu laamɗo ndi soppi laamɗo o, ndi turii e nofru laamɗo hee ndi habri ɗum no o sammitortoo. Laamɗo o, nde soppaaa ndee wulli, reenooɓe mum mbaɗdi e mum adaa. Ɓe ƴeewi kono alaa ko ɓe njiyi; ɓe naamnii laamɗo o ko ɗum woni, laamɗo o wiyi ɓe: « ko mboddi soppi mi, keño-ɗee ngaddanoyee kam sammitooɓe jooni jooni gila mi maayaani ». Yimɓe ɓee carii. Sammitooɓe arnooɓe ɓee fof ndoŋki. Gorko kaɓɓaaɗo o wiyi: « miin mbiɗo waawi sammitde mo« .  Leelaani gorko oo haɓɓitaa… O naati suudu laamɗo o, o yaltini basel makko, o wiyaa lekki kii waɗdetee ko e ngaandi joom wuro. Joom wuro o ena darinoo ɗoon, wiyi ena doga, tawi feraama, hoore e daande ceertii. ɓooytaani hoore joom wuro fusaa ngaandi ndii jiiɓdaa e kaakooli ɗi mboddi ndii addannoo mo ko. O wiyi : « jooni njoɓdi am, ko so a sellii, peccen laamateeri maa, mi nawa heen feccere ». Laamɗo oo wiyi « mi jaɓii sabu siftorde ko mboddi ndii wiynoo mo ko : « so a jamfiima cafroowo o, a maayat ».  Goorko oo safri mo ha o selli. laamɗo o fecci laamu mum; gorko oo ƴetti geɗal mum, nelani galle mum, joɗɗini peŋgal mum. Ɓooytaani laamɗo o hawri e lajal; gorko o rentini geɗe ɗiɗi fof jooɗtii e jappeere laamu. Ko hono nii tinndol ñamlel ko joɓel gasiri… Ɗuum ɗoo tinndini ko neɗɗo yo ñamlu ko moƴƴi : leeli juuti fof maa o yoɓe moƴƴere. So wonaani to ɓe o moƴƴani ɓe, wona to woɗɓe, sabu ko joom men tagɗo en o wiyi: « yeebotaako njoɓdi moƴƴinɓe, moƴƴu, moƴƴanaa, moƴƴine-ɗaa, moƴƴane-ɗaa…  Yo Allahu waɗan en jam.

Kuɗol Rugi Soh

Ƴoogaa ko e Facebook