Tinndol aduna :Laamɗo e suddiiɓe mum nayo

0
3628

Ina wona wonataa ko tinndol. Waɗiino sahaa, laamɗo gooto ina resi rewɓe nayo. Jom suudu makko nayaɓo oo noon, omo yiɗi ɗum haa ko ɗoon tan haaɗi ; ɓurani mo heddiiɓe ɓe kala. Alaa ko o waɗantaa mo. Kala ko moƴƴi e ko yooɗi ko oon o haandini ɗum. Kaŋko laamɗo o, omo yiɗi kadi jom suudu makko tataɓo o, omo faarnortonoo mo so tawii omo hollondira mo e laamɓe fasiraaɓe makko. Kulhuli makko tan ngonnoo ko hoto debbo o meeɗde woppude mo, rewa e gooto e ɓeen.

Debbo makko ɗiɗaɓo oon ne kadi, omo yiɗi ɗum. Oon ko cirridiiɗo makko : e sahaa fof nde o jogii caɗeele, ko oon o hollitta. Debbo makko jeewo o noon, ɓuri kamɓe fof nuunɗande mo, sabu ko e oon o mahdi laamanteeri makko kala, kono noon, gilli makko keewaani e oon no feewi. O hokkaani mo ŋiima tigi rigi. Alla resi en reeni en haa waɗi sahaa gooto, kaŋko laamɗo o, nyawu fiyi mo, etee tampini mo, o fuɗɗii faamde haŋkati ko o gaynuɗo, o miiji wonde «amo jogii rewɓe nayo, kono so o maayii o hebori heddaade ko gooto». O noddi debbo nayaɓo o, o wiyi ɗum : « aan ɓurnoo-mi yiɗde e suddiiɓe am fof, alaa ko mi waɗanaani ma. Jooni noon, tawde wonii ngon-mi ko e maayde, njiɗ-mi ko ngonaa jahdiiɗo am aduna e laakara». Debbo o jaabiimo : « ko a kaangaaɗo ! » hade mum ruŋtitaade, yahi laawol mum. Jaabawol debbo o noon muusi mo no feewi, haa wayi mo no laɓi e wofnde nii. Laamɗo oo noddi debbo tataɓo oo wiyi ɗum : «mi yiɗii ma kaaɗdi nguurndam am, jooni noon, Alla woni ko e waɗde haajaande mum, mbeɗe naamni ma mbele aɗa heblii e yaadude e am». Debbo o jaaɓtii mo wiyi : « alaa, sabu aduna o no wayi welde nii, mi woppirta ɗum nii tan, mi yahda e maa. Nyalnde joom maa jey ma fof, mi restete.» Ɗum muusi laamɗo o no feewi, o sunii heen.

O noddi debbo ɗiɗmo o, o wi’i ɗum : « Ko e maa mooltotonoo-mi e sahaaji ɗi ngondu-mi e caɗeele, kadi aɗa wallatnoo-mi heen. Jooni noon, tawde wonii ngon-mi ko e ruttaade e joom am, mbeɗe yiɗnoo njahden ». Debbo oo jaabii mo wiyi : « mbeɗe haaɓi ko mi waawataa  yahdude e maa ko, kono mbeɗe hunani ma, maa mi waɗane janayse jooɗɗo. » Laamɗo o wayi no mugaaɗo nii, sabu o miiji ko o juumnooɗo e no sikkirtunoo gilli ɗi rewɓe ɓe njoganii mo. Ko e oon sahaa o eji daande debbo ina wiya : «Miin dey, so Alla jaɓii maa mi yahdu e maa kala ɗo mbaaw-ɗa yahde fof ». Laamɗo oo ƴuŋti hoore mum, ƴeewi mo, tawi ko debbo mum jeewo o, debbo pooƴɗo, mo sellaani, jebbiliiɗo ; O wiyi kaŋko laamɗo oo «ndeke ko aan potnoo-mi yiɗde e sahaaji nde mbaaw-mi nde». So goonga haaletee, gooto e men fof ina jogii rewɓe nayo :

-Debbo men nayaɓo o,  ko ɓanldu men, ko mbaaw-ɗaa toppitaade ɓanldu maa fof maa ndu woppe nyalnde maayde.

-Debbo men tataɓo o ko ngalu men e faayida men e nder renndo. Nyalnde maayde alaa heen fof ko naworten.

-Debbo men ɗiɗmo o, ko sehilaaɓe e banndiraaɓe men. Ɗo gilli maɓɓe mbaawi tolnaade e men kala nyalnde maayde, ɓe ndiwataa moƴƴinde janayse men e neldude en duwaawu.

-Debbo jeewo o ko oon woni fittaandu men. Eɗen keewi welsindaade ndu e lorde ndu, kono ko kayru woni jahdiiɗo duumiiɗo. Ko ɗum waɗi eɗen poti toppitaade ndu mbele e ndu sella, ndu yooɗa. Ɗum noon yo en male, Alla walla en e waɗtude hakkille e pittaali men (jeewɓe men).

Maamudu H. Joop