E darorɗe lewru saawiyee 2013, lowre internet «alakhbar » habriino wonde laamu « Muritani rokkii jamirooje ngam winnditaade saharaanaaɓe, naatna ɗum en e etaasiwil ɓetguuro Muritani ». Jooni kadi, ko fedde wiyeteende APP yaltini bayyinaango ɗo hollitta wonde « nana wona dumunaa ko kabaruuji keewɗi, keniiɗi, teeŋtini wonde kippu Gollorde Ngenndi Binndol Yimɓe e Binndaaɗe Kisnaaɗe (l’Agence Nationale du Registre des Populations et des Titres Sécurisés) neldaaɗo ko ɓooyaani koo to Basikunu, inan winnditoo yimɓe ummiiɓe Mali fof.
Hono ɗuum suurtanooma to Efderik e Biir Mogreyn wonande binnditagol yimɓe Saharaa hirnaange. E oon sahaa gooto, huunde e ɓiɗɓe leydi ndii ina tampinee tampere ɓurtunde nde hay gooto waawaa miijaade, haa ko binnditagol maɓɓe dartinaama e nokkuuji binnditgol keewɗi.
Ko ɓuri ɗum bonde nii, to Maal, Barakna, gardiiɗo nokku mum binnditgol nanngaama, ina ankitee, sibu miijeede etiima winnditaade yimɓe njoyo wiyaaɓe ko Sengaalnaaɓe ».
E ooɗoo dumunna fof kadi, Muritaninaaɓe wonɓe to Farayse ceeraani e woytaade caɗeele kawrata ngam winnditaade, sibu maɓɓe ɗaɓɓireede addude kaayit biyeteeɗo « kartal koɗaagu » ngal leydi Farayse rokkata tumarankooɓe huuɓnuɓe sarɗiiji koɗaagu e leydi mum. Lowre internet wiyeteende « kassataya.com » wiyi, caggal nde waɗi wiɗto, wonde « binnditagol ngol ina waɗi heedi-heeda ». Ɓe mbiyi kadi « … birooji tati binnditgol udditaama to Jedda (Sawuud), to Abijaa (Koddiwaar) e to Pari (Farayse). Ooɗoo biro battano halfinaa binnditgol Muritaninaaɓe wonɓe to Orop. Huunde haawniinde teskaama : to Koddiwaar e to Sawuud, gaa gaa kaayitaaji parlinaaɗi e Muritaninaaɓe fof ɗii, (kaayit binnditagol 1998 woni Ranvec e kaayitaaji binnditagol jiknaaɓe, walla seedewol sankaare), ɓeydataa heen tan ko kaayit ceedtotooɗo ko a muritaninaajo, mbinndite-ɗaa… To Farayse noon, alaa e sago ngaddaa kartal koɗaagu ngal laamu Farayse rokkata tumarankooɓe. Ɗumɗoon noon firti ko ɓiɗɓe leydi ndii potndaaka ».
Ko ɗum addani gooto e maɓɓe wiyde « laamu nguu ina foti nattude farlinde kartal koɗaagu e seedewol binnditagol 1998. So wonaa ɗuum, ko ɓuri heewde e muritaninaaɓe wonɓe Farayse mbinndittaako. » Ina sikkaa, walla won wiyɓe, waɗi oon kaayit naamneede to Farayse, ko yiɗde siggude jeyaaɓe e leyɗe ɗiɗi, sibu sariya Muritani jaɓaani ɗuum, ko hooreejo leydi oo tan waawi rokkude ɗum neɗɗo, caggal nde oon waɗi ɗaɓɓaande winndaande (kuulal 31 doosɗe ngenndaagu : «Muritaninaajo, hay so tawii ko kellifaaɗo, jogiiɗo ngenndaagu ngoɗngu, ina waawi yamireede heddodaade e ngenndaagu mum Muritani, so tawii ɗaɓɓii ɗuum ». Kamɓe wonɓe Farayse ɓee noon, ɓe mbiyi ko « sarɗiiji ɗii ina poti hoybineede e laɓɓineede. So tawii min ƴettii ngenndaagu Farayse ko sabu ngonka politik ndiddunooka min e leydi amen kaa, haa arti noon e warngooji 1989-1991. » Waɗi noon ko hay gooto e maɓɓe, ma a taw waɗaano ɗaɓɓaande heddodaade e ngenndaagu mum Muritani, ɗum noon waawaa winnditaade.
Ko ɗum addani ɓe daraade hannde e ñiŋde ndee feere nde laamu nguu ƴetti « yiɗde ɗawde ɓe ngenndaagu maɓɓe», e gardagol Fedde Muritaninaaɓe Gollotooɓe to Farayse (OTMF), yuɓɓinnde jeewte e seppo ngam ɗaɓɓude potndugol sarɗiiji wonande muritaninaaɓe fof, sibu, e wiyde Haymuut Bah, karallo ko faati e sariya, gonɗo Farayse ko ɓooyi « ɓiɗɓe leydi ɗiɗo mbaawaa ñaawreede sariyaaji ceertuɗe. Wonɓe caggal leydi poti ɗaɓɓireede tan ko kaayit ceedtotooɗo ko e ndiin leydi ngoni ». E miijo yimɓe heewɓe, wiyde ina farlina «kartal koɗaagu », ko waɗde golle polis Farayse fotnoo waɗde, tee faandaare mum haa hannde ko « yiɗde ɗawde ɓaleeɓe Muritani ngenndaagu mum en, oon sahaa gooto mo laamu Muritani winndittoo saharaanaaɓe e malinaaɓe ».
Ko ɗum addani fedde politik wiyeteende UFP yaltinde bayyinaango ñalnde 13 marse 2013 ngam « ɗaɓɓirde laamu nguu nde ittata denngaangal paddooje e sarɗiiji kaɗooji binnditagol, ko wayi no parlingol seedewol koɗaagu to Farayse » e « e wondude e hujjaaji Muritaninaaɓe wonɓe Farayse… ».
Ko noon ne kadi fedde politik wiyeteende AJD/MR yaltiniri bayyinaango ñalnde 19 marse 2013 ngam hollitde ina « wondi e ko Muritaninaaɓe wonɓe caggal leydi ɓee ɗaɓɓi koo, tee ina ñiŋa kala feere yiɗnde waɗtude won ɓeen Muritaninaaɓe yimɓe ɓe ngalaa ɗo njeyaa » e siftinde binditol ngol «fotaani wonde kuutorgal paltoor e yiɗde joñde huunde e muritaninaaɓe ».
Muttaar
