Ganndal ko dokke Alla, naamndaaki duuɓi, jibinannde, doole walla darnde. Ɗuum laaɓtii e Kasga hakkunde Abuu Siley Joop e ngabu, kaɗnoongu subalɓe awde, wuppooɓe e loototooɓe tellaade e maayo. Abuu Siley Joop riiwii ngabu, yaltinii ɗum tufnde Kasga (Kaskas).
Tawi ko adii wolde ndee seeɗa, balɗe haa e jonte, alaa cubballo tellotonoo awde e Maayo Senegaal, wonaa guppoowo, alaa ko haali loototooɗo (ɓuuɓtotooɗo).
Beeli fof ngowi haa ndeen owre waɗti jambiteede e caaleeje jakkaaji walla e nokkuuji ɗo yimɓe kawritta. Subalɓe nguuri mbonɗam, nguuri malli e gaarndi : « subalɓe kay keddaaki hannde e ndiiɗoo leydi! Joginooɓe gannde, wayɓe no Muusaa Bukari, Hammee Birom Moodi Kome walla no Pennda Saar en, njahii, njahdii e gannde mumen».
Abuu Siley Joop haaɓi jenni ɗii, maabi e yeeso jamaanu : «so Geno ittaani ko saɗti, maa mi hollu wuro Kasga ngoo e gure diiwaan ɗee wonde cubalaagal ko ɗo wonnoo tan woni, cubalaagal haa hannde ena heddii”. Nii woni o fayti galle maɓɓe, omo yahdi e fitina. Jinnaaɓe makko ndaamndii mo ko addani mo ardude e ndee laawaare. O wiyi ɓe ko o jahoowo jooni-jooni maayo, yaltinoyde ngabu nguu nokku oo. Yummiraaɗo oo sammiti mo, itti mo heen, holliti mo wonde taaniiko en ɓurnoo mo heewde ganndal kono kulle ndiyam mboomi yoga e mumen. Abuu jebbilanii konngol jinnaaɗo oo, fayti to ɗalnoo giƴiraaɓe mum. Ndeen o yettiima tan gulaali coowti : «aan dey laaɓii a wonaa cubballo! Sinno ko a cubballo tigirigi ngonno-ɗaa a ñaamtataa konngol maa! Sinno ko a cubballo ngonno-ɗaa, ñemmbatno-ɗaa ko maamaaje maayo baɗnooɗe ñaam-golluuje tiiɗɗe, jollunooɗe inɗe mumen e daartol Leñol kaaɗdi nguurndam».
Ɗoon woni ɗo Joobel roontanii kadi galle, feewnitoyii, o hocci awƴal mum, fawi e walabo, tiindii maayo. O yettii, o ari haa e pokopokal-am, o nokki ɓakkere, o janngi o tuuti heen, o fawi nde e dow awƴal ngal, o joofndii ngabu nguu, o wiyi ngu : «tawoy am hakkunde maayo!».
E kaawniiɗe Alla, ngabu nguu woppi siiwre nde duratnoo ndee, fayi hakkunde maayo, yimɓe ena ndarii e ŋoral ena ndaara hakkunde makko e ngabu. Ngu ari haa ngu faandii laana kaa, o lelni awƴal ngal e nder reedu laana, o yani e ndiyam omo wondi e comci makko, o tawoyi ngu, omo jatoo daande dow, omo hartoo ngu. Ngu ardii, o soggi ngu no gaynaako soggitirta nagge taƴiinge e sefre nii, haa ngu yalti nokku oo.
Kabaaru oo yonoyi e mawɗo Ndeenka Diƴƴe e Dulɗi (Service des Eaux et Forêts) to wuro Podoor, ari Kasga, tawi faandaare ndee ko adii fof, ko yiɗde hoolkisaade kisal ngabu nguu. Caggal ɗuum ko anndude no wolde ndee yahrunoo e yiyrude mo gite mum, kanko Abuu Siley Joop, baɗɗo ñalaande oo. Oon wiyi mo :«mi nanii wonde a waɗdiino ɗoo e ngabu, e ɗeeɗoo balɗe, a waɗii feere haa ngu yaltii diiwaan oo. Jooni, njiɗ-mi ko fawde e maggu gite am, mi nata ngu ngam waɗdande mawɓe am ciimtol». Abuu Siley yahdi e makko haa Duungel, ɓe tawaani ngu ɗoon. Ɓe ɓennidi haa Luggere Janel, hakkunde Juude e Foonde Elimaan. Nde ɓe njettii ɗoon, woodi ko o waɗi kadi, kanko Abuu, ngu suppitii. Mawɗo Diƴƴe e Dulɗi oo nati ngu nate nay, wiyi mo so tawii gabi ɗii mbaɗtii bonnude ɗoon yo o waɗ feere o yaltina ɗi nokku oo. So tawii noon ɗi mbonnaani, yo o ɗal ɗi ɗoon, ko ɗi cinkal maaje ɗee. O ƴetti ñiiɓirde Abuu e tonngoode jeew-deesto mum, o neldi e denndaangal gollorɗe maɓɓe ɗo ngonnoo e nder leydi Senegaal.
Ayaawo jaambaaro oo
Abuu Siley Joop jibinaa ko e nder wuro Kasga Laaw, diiwaan Podoor Senegaal, ñalnde 31 desaambar (bowte) 1985. Addunoo galle oo ɗoon e wuro Kasga ko awo, kono to bannge asli, o dawi ko Mbaañ Muritani. E nder ngooɗoo wuro kadi, o askitintoo ko e Suudu Siñcunaaɓe, wooturu e cuuɗi tati ciiñcunooɗi wuro ngoo. Galle oo ko ganndaaɗo, kormaaɗo, kormiraaɗo gannde mawɗe : ganndal maayo e ganndal awo. E yeru, mawniiko gorko, kanko Abuu, ena wiyee Ibaa ena waɗa geɗe kaawniiɗe e maayo. E garal Baaba Maal to Kasga, Ibaa jolii e ndiyam, woni e yaltinde liɗɗi, ena werloo dow. Kala liingu kaalaangu ko nguun o yaltinta e ndiyam, yimɓe ena kucciti heen. Abuu ko ɓiyi Siley Banel Joop e Kummba Muusaa Sih. Omo noddiree kadi Abuu Ngabu. Rokki mo ndeen waccoore ko Alhajji Baaba Maal, Naalanke Mawɗo to leydi men Senegaal, caggal nde o ƴetti pellital ittude nguuɗoo ngabu e sago mum e yaltinde ngu diiwaan maɓɓe, rewrude e gannde ganni, donaaɗi e taaniraaɓe, caabinooɗi teddungal e hurum Cubalaagu.
Gelongal Fuuta lollirɗo, Njaay Saydu Aamadu
