Won e awooɓe malinaaɓe daakiiɓe to Weendu Maraysa he nder ngalluure Ligisayba Gorgol Muritani waɗtuɓe waɗde awo bonngo, fotngo ƴeewteede. E nder caaɗli e ladduli ilnooji weendu nduu, eɓeni mbaɗi heen suukaaji mitti e giriyasuuji mitti tawi hay feɗeendu ɓennataa ngam haɗde liɗɗi yawtude. Kala liingu ɓetoowu ko ɓuri 2 cm waawaa ɓennude. Ko he suukaaji ɗii heddotoo. So ɓe ngarii, ɓe ngitta ko ɓe cokli koo, liikon tokoson kon ɓe njuppoya dow, maaya walla ɓe mbaɗa kon e fuuruuji haa kon kooña, ɓe ndaaƴa kon e keesuuji, ɓe nelda to leydi maɓɓe. Nde awooɓe nokkuyaŋkooɓe ɓee naamndaa, kolliti wonde ɗeen golle kaantorɗe to bannge awo ko ɓooyɗe waɗeede e nokku hee kadi ardiiɓe ngalluure ndee mbaasaani tinde hay so ɓe ƴeftanaani ɗum peeje.
Ina teskaa noon gila nde uddo Fummu Gileyta gasi golleede, darii haa diƴƴe mbaɗti heddaade e won e nokkuuji luggi Caanngol Gorgol, leƴƴi liɗɗi keewɗi mbaɗtii aweede ɗoon e diiwaan oo gila e dahi, daneeji, ɓaleeji, ceeli, cafɗi, paddi, koɗɗaaɗi, gicce haa e cide. Ko ɗuum saabii garal awooɓe heewɓe gila e Senegaalnaaɓe teeŋti noon e ummoriiɓe to Mali, ɓe nganndu-ɗaa awo mumen wontanii falnde ndee fof ngoƴa mawka. Nde tawnoo noon ko woni ɗoon e liingu koo alaa ɗo woni e nokkuuji goɗɗi gila e maaje haa e beeli, e ko yanti heen alaa cur alaa kajo, gooto fof wonirta ko weliri ɗum, geɗe goɗɗe puɗɗiima naattude heen ko wayi no bonnude gawirɗe awooɓe jeyaaɓe e nokku oo walla nii ammbude ɓe e won e nokkuuji gawirɗi.
Ina ñaagaa nde ardiiɓe ngalluure ndee ngummotoo e joɗnde, mballondirta e pelle gure catiiɗe weendu nduu ngam hisnude ndu. Etee e kaawisi Geno, liikon tokoson kaɗetekon mawnude kon, ko koon mawnoyatnoo, njibinoya ngoɗkon e ko refti heen ko ngalu leydi ndii, ngalu ngu ɓesngu nguu fotnoo naftoraade woni e bonneede.
E siftinde banndiraaɓe won Weendu Maraysa ndu kaalaten nduu woni ko e ngalluure Ligisayba to diiwaan Gorgol, sara Jiinge Jeeri. Gure kuufɗe ndu ko Jiinge, Maraysa, Wuro Gijili, Wuro Mbaayɓe, Loƴol, Maafoondu e Ganki Siree Binta.
Njaay Saydu Aamadu
