So won ɗo Pinal Fulɓe e ɗemngal mumen hulanaa saayde e nder leƴƴi goɗɗi, taweteeɗi diiwal Hod bannge fuɗnaange leydi Muritani, fedde Fulɓe wiyeteende AADE saliima Pinal mum e ɗemngal Pulaar lawodee e ɗiin leƴƴi jartaaɗi, caayi naatti e leñol goɗngol.
Ngol woni laawol gadanol, ko fedde ndee ine yuɓɓina ñalɗi pinal nder wuro Neema, tuggi ko ñande 13 haa 15 duujal 2022 to Galle Sukaaɓe nder tummbure Neema.
Nder ɗee ɗeen balɗe tati, fedde ndee waartii pinal leƴƴi Muritani, wejooji mbaɗaa leñol heen kala yiytii heen hoore mum. Jeewte pattamlame jowitiiɗe e ñootondiral renndo, tiiɗtingol ngootaagu ngenndi njuɓɓinaa e ɗemngal Farayse kam e ɗemɗe ngenndiije ɗee kala, tawi ko jannginooɓe dowrowɓe e daraniiɓe jojjanɗe aadee kalfinenoo ɗeen jeewte. Ɗuum kala hawriti ko e sahaa nde konnguɗi ñidduɗi, laŋkooji, ceyfitooji, gaawooji ngañgu njalti ine njoopoo leñol Fulɓe Muritani. Yeddinaani, so en mbiyi fedde AADE ko ko lonnginaa ɗiin konnguɗi, ngati mogooji e jime eeltinaaɗe, ɗe ɓe keblunoo fof ɓaarii ko e ngootaagu ngenndi, hollirde leƴƴi nay Muritani ɗii, ngoni jookli nay adunaaru nduu gooto kala ine foti e kala sahaa ñaastaade bannge mo heedti oo, tawi kadi welsindaaki jookli keddiiɗi ɗii.
Nde mogooji ɗii mbaɗaa e yeeso hoohooɓe laamu nguu, kala heen ƴettunooɗo konngol ko bojji weltaare, ngati yooɗeede tinndinooje baɗaaɗe e ɗemɗe ngenndiije ɗee kala, e tee sukaaɓe ɓee kala heen ɗemngal ngal kaali, aɗa jogoo caɗeele askitinde ɓe holi leñol ngol ɓe poti jeyeede. Keɓindagol maɓɓe ɗemɗe muritaninaaje ɗee, nootaniiɓe laamu kolliti ko hono nih leydi Muritani foti mahiraade, ɓe teeŋtini gooto fof so waawii ɗemngal goɗɗo oo, kulihuli ngoodataano. Ñande heen, capaato kalfinaaɗo konngol sukaaɓe Neema, teeŋtinii ɗii ñalɗi Pinal ɗi fedde AADE yuɓɓini, fennii haala Mohamed Mahfuud.
Nde doktoor Sih Maamuudu hooreejo Fedde ndee, ƴetti konngol o teeŋtinii paandaale yummaaje fedde ndee, ko daranaade ngootaagu ngenndi leƴƴi Muritani e jannginde sukaaɓe ɓee Pulaar ngannda pinal mumen mbaasa saayde e leƴƴi goɗɗi. Teskaade ɗii ɗoo duuɓi kala hade goodal fedde ndee, sukaaɓe Fulɓe heewɓe jibinaaɓe nder Neema nattii haalde Pulaar e tee hay cuddungaaji Fulɓe pinal mumen yiyetaake ine holliree. Ɗuum addi cosgol fedde ndee, ngam falaade ɗam moɗam-pinelaagu.
Nde dariima, nde haɓaa haa nde jojjiti jojjannde mayre to rajo Neema, gila ɗo ɓe mbiyaa Pulaar haaletaake ngoon rajo. Ɓe mbaɗi goomuuji njooɗdoyii e Waali haa ɓe ndokkaa goonga, ɓe keɓi yeewtere maɓɓe. Fedde AADE, waɗii ko meeɗaa waɗeede nder Neema, renndinde leƴƴi Muritani, noddude hoohooɓe laamu diiwal ngal weja pinal leƴƴi ɗii. Kala no jombaajo siŋkirtenoo hanki, gila e jime jahdatnooɗi heen yiyaama e ɗiin ñalɗi Pinal, leñol heen kala addii jombaajo mum.
Fedde AADE renndinii Fulɓe Neema, ngoni neɗɗo gooto, nde hollii sukaaɓe jibinaaɓe toon ɓee Pinal mumen.
Jaayre Pinal-JP
