Mawɗo caahiiɗo gooto ene wiyatenoo Kocca Barma Faal meeɗii wiyde «laamɗo wonaa sahil». Ellee addannoo mo haalde ɗum ko yenaneede «ɓoorniiɗo wutte laamu nattii wonde ko wonnoo koo». O wonti ko ko wutte laamu oo naamnii koo.
Heewɓe e men noon ene ndonki ɗum faamde. Ko ɗum waɗi, won meeɗɗo ummaade dowry ari teeru salminde ɓiy gorgol mum gontuɗo jaagorgal. Nde o ari haa damal, o ɗaɓɓi yiyde denɗiiko, darinooɗo ene reena damal oo wiyi «fad mi haalana mo haa o yamira, mi ɗaccu maa naataa» . O fadaani haa deenoowo galle oo joofna tan o ruŋtii o hooti. Heddi omo duka tan omo maaboo «miin denɗum kaari, ɓinngel kaawooy mum, mi ara galle mum, deenoowo wiya maa o yamira ɗum nde ɗala mi naata»? O yejjitii, walla tawa o wondi ko o anndaa, mo o wiyata ko denɗiiko oo, ko denɗiiko tigi haa e yeeso Alla.
Kono ko denɗiiko doondiiɗo donngal jananal, dewindteeɗo e kala sahaa. Deenaaɗo, deentinaaɗo waɗde walla haalde won e geɗe. So en ƴeewii kew kewe keewɗe baɗɗe e aduna hee, maa en paam, «piilaaɗo lefol laamu, walla toɗɗaaɗo e golle laamu, nattii wonde neɗɗo ɓolo mo ngannduno ɗen oo». Ko ɗum waɗi nii kala dokkaaɗo gollal laamu dowrowal, heewi ko waylude tonngoode telefon mum. Nde tawnoo, ndeen tonngoode aadanteere, sammba noddaaka nootii en e araani abboo en fof ene ɗum njoginoo. Ko heen ɓe tooñondiratnoo, kecce ɓe kaaldatnoo. Ko addanta cehilaagal bonde heen noon, ko heewi ene saaboo ɗum. Maa wonii ko heewreede golle haa natti joganaade yahdatnooɓe e mum yaajeende. Walla tawa won ngesa ba joom mum yiɗi reende. Sabu en kumpaaka, dañɗo walla kaltiiɗo fof, ene heewi wooda arɓe sehilinaade ɗum, tawa ko pobbi mojiiɗi guri beyi. Woni fuuntooɓe tawa njiɗi ko bonnude. Won no jarabi ene heewira noon, sehil e mo wonaa sehil fof loowdete e laana ngoota. Sabu hankadi, joom mum yiyataa nanataa so wonaa naggel ɓesngel halfinaa ngel. So jawdi dogantenoondi gure jeeɗiɗi e fayngo hoɗeede waɗtii tawde ma aɗa ɗaani dow leeso, so a reentaaki tan a yejjittu hankki. Ko ɗum waɗi njiyɗen e won e leyɗeele, haa teeŋti e Afrik, ɗo gardiiɗo leydi soki sehil mum ballunooɗo ɗum nii haa laamii. Nde tawnoo aduna ko ko wonti dannga waandu. Murotooɗe hecci hanki ɗee, ko jaaɓe lomtinoo ɗumen. Jaaɓe hanki ɗee ngonti kaaƴe. Kono dee, aduna ko mbege. Yahata ko ene yirloo. Ko heednoo dow heedta les, ko heednoo les fayta dow. Ko ɗum waɗi, so neɗɗo yiɗii hisde e oo aduna, kala ko omo waɗa, yoo miijo tawo no hanki waynoo. O etoo sooynaade no janngo jogori siforaade. Mi joofnira no jaayndiyanke biyateeɗo Umar Siidi Bah heewi wiyde nii «jam toon jam gaa, jam ɗo hakkunde ɗoo»
Malal Sammba GISE