Miin ngadatoo-mi haalde tawo, ko miin, hol ko Fedde Ɓamtaare Pulaar nafi-mi. Sabu ɗuum, miin nde naat-mi e FƁPM, mbiɗo jannga liisee. Mbiɗo heddoraa hitaande wootere mi waɗa bak. Njannginaa-mi heen ko e jonte tati !
No pulaar winndirtee, no janngirtee! Nde mbaɗat-mi duɗal keblorgal jannginooɓe nde, tawi mbiɗo waɗa “terminale”. Mi waawataano janngidde e rogere nde njahdat-mi nde.
Ngaratnoo-mi ko dimaas hono alet, ko oon ñalawma gooto njogii-mi. Aamadu Umar oo, firlitantnoo-mi winndannde… Mbiɗo waawi wiyde hannde oo, ɗo njahrat-mi ɗo, wonaa wasaade, kono, ko noon woori, so tawii wiyaama, Kajjata Jallo ina waawi haalde pulaar, walla ina selli ɗemngal, ko F.Ɓ.P.M waɗi noon. Sabu ɗuum, nde ngar-mi e Fedde Ɓamtaare Pulaar, ko mi elew tan, ko mi pullo tan ɓolo. Ko moɓaare ɓurnoo heewde. Mi suusaano haalde hay e nder renndo. Ko e nder Fedde Ɓamtaare Pulaar e Moritani mahii-mi. Ko mbaaw-mi hannde koo fof, ko yeeɓetee e am hannde koo fof, mbiɗo sikki ko Fedde Ɓamtaare Pulaar rokki-mi ɗum. Tee wonaa miin tan.
Yoga heen hannde ina mbayi no mbay-mi nii. Ma a taw ustii golle mum en e daranaade golle F.Ɓ.P.M kono wonaa ɓerɗe mum en njiɗaa. Kono, ma a taw haajuuji aduna ina keewi, wooda e sahaa ɗo ɓur-ɗaa abbitinde doole ma ekn… haa teeŋti e nder pelle dawrugol, sabu hannde ma a taw ko toon ɓur-mi yahrude. Mbiɗo teskii kala dewnooɗo e Fedde Ɓamtaare Pulaar, miijo muuɗum, e ngaddiin muuɗum, no lelnirta haala mum, heddiiɓe ɓe hay gooto wayaani noon. So yiɗii tawa ko jannguɓe foorɓe, ko doktoreeɓe, ko mbaawi wonde fof.
Ko Fedde Ɓamtaare Pulaar tafi mi ngoon tafngo. Ko faamde mi ɗuum kadi addani mi haa e sahaa hannde o, daraade kala nde min ngummanii huunde moƴƴere, walla huunde nde min cikki ɓesngu ngu fof ina foti tintineede, min pirat ɗum e pulaar, haa e ñalawna hannde oo emin njogii jaaynirgol to bannge parti amen, wonaa waɗanɗe parti o pibilisitee, ko waɗande pulaar pibilisitee. Ko anndude huutoraade ɗum ko nafoore e ƴellitaare.
Mbiɗo joginoo nimsa, mbiɗo jogii cukalel tokosel, ko ngel tawtoranooka duɗe jariborɗe ko, heddiiɓe ɓee fof, yettere Alla, tawtoraama duɗe jariborɗe, ko heen njanngi . Ko ɓe njanngi heen ko mi nimsaani, sibu kamɓe fof ɓe ndañii peelelaagal yahrude yeeso e jaŋde maɓɓe. Ngeel tokosel ngel, Alla wallii kam hanki dañii fartaŋŋe waawii tawtoreede ko Fedde Ɓamtaare Pulaar yuɓɓini ɗoo ko, kañum ne waawii anndude Fedde nde : ɗum noon ko yettere Alla! Ɗum noon to bannge humpito, hol to cikken tan ko neɗɗo darantoo Fedde Ɓamtaare Pulaar ko nafoore leñol tan, kono nafoore makko kanko e hoyre makko ina heen, sabu ɗuum ko heen mahato-ɗaa, haa mbaawaa aan hoyre maaɗa ƴellitaade heen.
So ɗum yawtii, mi wiya on wonnde fedde nde, ina jogii ko teskii-mi e mayre. On njiyii nde wiyaa, nde jogii ko duuɓi 30. E nder duuɓi capanɗe tati ɗi, en limtii ɗo hooreeɓe nayo ngardiima fedde nde. Tuggi ko e Suleymaani Kan, Bah Mammadu Siley, Saawo Umar Idiriisa, e Aamadu Umaar Jah, wonii yimɓe nayo ngardiima fedde nde. Ɗum noon to bannge lomlomtondiral, mbiɗo sikki ko sifaa moƴƴo, ko ɗum yiɗaa. So tawii fedde ina woodi, waɗa sahaa, goɗɗo arditoo ɗum, mbele renndo ina waawa nawrude ɗum yeeso. Ɗum noon hannde wonaa gooto fiytotoo becce mum wiya ko kañum jeyi Fedde Ɓamtaare Pulaar, wonaa ɗiɗo, ko jeyanooɓe e fedde he fof.
Haame warii kam kay hanki, njiɗnoo-mi ndeeɗoo yeewtere tawi ko hanki nde waɗaa, sibu arɓe ɗo hanki ɓee, mbiɗo yaakorii ko ɓuri heen heewde ngannda Fedde nde. Ko ɓeen moƴƴunoo hannde kaalanee tigi-rigi ko woni FƁPM.
Caggal muuɗum, ko fayti e jaŋde ɗemɗe ɗe. Jaŋde ɗemɗe, fedde Ɓamtaare Pulaar nde sosaa nde, noddii kiram keewɗam. Ɓesngu ngu fof digiima abbii heen. Wayi no “reɓendication” nii. Firti ko enen fof en ngummaniima huunde, firti ko alaa e sago wona.
Nde mbiy-ɗen alaa e sago wona nde, eɗen keewnoo haɓdiiɓe to oon bannge, ɓe njiɗaano ɗum wona. Kono noon nde ɓesngu hollunoo ɗum ina tiiɗi ɗum alaa e sago wona, ɗum laatinooma, ko ɗum addi tigi cosgol Duɗal Ɗemɗe ngenndiije. Ɗum addunoo eɗen njarlitii jannginde e janngude e duɗe he. Hannde noon mbiɗo sikki eɗum ɗeɓi ustaade. Wonaa yimɓe ɓe njiɗaa ɗemngal ngal, wonaa yimɓe ɓee njiɗaa leñol ngol ɓamtoo, kono noon ko ma a taw ko haajuuji ɗi no mbayi nii, alaa e sago njiylo-ɗen laabi kesi ɗi nganndu-ɗen ina mbaawi ɓamtude ɗemngal ngal, ɓamta leñol ngol tawi eɗen njahri heen yeeso tawa wonaa ruttitaade ɗo hannde e wiyde pulaar ina moti janngee, walla ina moƴƴi ɓamtee.
Onon on njiyi farankofonii ƴetti ko Butoros Gaalii jeyaaɗo to Ejiipt, kañum ko aarabe, njanngata ko Engalee, mbaɗi ɗum gardiiɗo. Ko yiɗde ɗemngal mum en tan yo o saro…Ɓe njiilotoo hannde ko jeyanooɓe e “Iñoŋ sowiyetik” yo ngar njeyee e fedde Farankofonii! Firti ko ɓeen, kañum en, ina jarani ɗum en huunde fof. Kono ko laamu Farayse, doole mum ina waɗi heen. Enen noon en ngalanaa ɗum ɗeen doole. Kono, ko en ngalanaa ɗum ɗeen doole kof of, eɗen poti joganaade ɗum peeje. Sabu laamu ngu e hoyre mum ina waawi salaade ɗum, kono so tawii ɓesngu ina daranii ɗum, ina waɗti ɗum “reɓendication” mum, sikke alaa ma ɗum laato. Ko ɗum waɗi, miin kam to bannge miijo am, ko goonga hanki seppo waɗaango ngo ina yooɗi, kono noon, hol to keddo-ɗen e wiyde hanki men tan; njiylo-ɗen hannde ngannden njahdaten ko e hannde oo. So en ngaddaani ko yahdata e hannde oo, alaa e sago ɓesngu men woppat en.
Ɗum noon banndiraaɓe, miin njiɗ-mi ko yiilirde jooɗiinde jooni nde, e woɗɓe ɓe, ngannden wonnde ko e aduna keso ngon-ɗen. E nder heen nii, ina waɗi aduna keso o ina nawori heen wonde yimɓe fof ina mbellitaa. Ɗum waɗi, keewgol pelle pinal ɗe, hay dara bonnataa. Hol to njogono-ɗen e ɗuum kulol, hol to njogano-ɗen e ɗuum kadi kiram e pooɗondiral. Gooto e men fof yo liggano tan e moƴƴinde ko heedi ko, ko ɗum ɗoon woni ko waawata naftude en ko.
