Ahmed wul Abdallaahi woniino Jooɗaniiɗo keeriiɗo Koolaaɗo Kuuɓal Fedde Ngenndiije Dentuɗe to Afrik hirnaange, to Somaali, e to Burunndi ; hannde ko kanko ardii nokku biyeteeɗo Centre-4S (Centre des stratégies pour la sécurité Sahel Sahara) jooɗiiɗo e Nuwaasoot.
E miijo Ahmedu wul Abdallaahi, hare ownugol (AQMI …) ina yejjitina yimɓe musiiba ɓurɗo bonde, so njulaagu dorog.
Hay so tawii o sowtaani innde hay leydi ngootiri walla hay neɗɗo gooto, o joopiima kam jokkondiral gonngal hakkunde won ɓeen ardiiɓe leyɗeele kam e pelle e resooji dorog. Min piranii on ɗoo, jokkondiral jaaynde wiyeteende « Afrique Drogue » waɗdunoo e makko.
Afrique Drogue (AD) : Njeye-ɗaa ko e miijiiɓe wonde hay so hare luulndiinde ownugol ko rowrowre, ittataa ende yejjitina yimɓe musiiba goɗɗo so njulaagu dorog e nder diiwaan Afrik hirnaange oo, haa arti noon e kokayne (cocaïne) . Hol ko tag-maa wiyde noon?
Ahmeddu wul Abdallaahi (AwA) : Miɗo sikki ownugol fotaani wonde ko tuubakooɓe mbiyata « lekki mbirnuki dunndu » koo. Hol ko woni dunndu nduu ? Dunndu nduu ko njeenaari tuddiinndi e huunde e juɓɓule kisal kam e sarwisaaji ndenndaandi , kono noon, e ko ɓuri teeŋtude ko dorog. Miɗo haawaa, sibu waɗii sahaa, ko ɗum tan haaletenoo, jaayɗe ko ɗum ngardintunoo e binndanɗe mum en, rajooji e ko ɗum kaalatnoo âlnde fof, ardiiɓe dipolomasi kadi ko ɗum nawtatnoo, miɗo haawaa ko nattini ɗum haaleede jooni. Miɗo sikki hare luulndiinde ownugol ummanaande ndee, so yimɓe ndeenaaki, maa yejjitin ɗum en ooɗoo musiiba hono njulaagu dorog, ngu waɗooɓe ɗum ɓee njiɗaa haalee. Aɓe na tuddini e nder won ɗeen gure laamorɗe, heen sahaaji nii tawa ko yimɓe laamuuji, tawi kadi aɓe lutti hisnude jokkondire maɓɓe. Tee aduna fof ina anndi ! Ko ɓuri haawnaade heen kadi, ko huunde e sarwisaaji kisal leyɗe hirnaange ina nganndi ɗuum, kono ellee ɓuri toppitaade ko hare ownugol ….
AD : Aan noon, hay ko ɓooyaani koo, jokkondiral hakkunde ownugol e njulaagu dorog haalaama no feewi, haa arti noon e batu G20 njooɗinoongu to Pari …
AwA : Sarwisaaji leyɗe hirnaange nattii haalde haala dorog soi na kaala ko faati e leyɗe Saahal maa Saharaa. Kono, humpito am to Somaali e to nokkuuji goɗɗi, ina ngaddana mi miijaade wonde geɗe ɗiɗi ina njokkondiri no feewi. Yo won wonande hashish, kokayne … Yanti e ɗuum dadngooji to golf Gine. Ɗee kala ina caabii warhooreeji ɓurtuɗi baɗeteeɗi e faggooji diiwaan oo. Ɗumɗoo ina saɗtini no feewi golle ardiiɓe ɓe ngonaa yeenaaɓe walla sarwisaaji kisal jiɗɗi laaɓal ɗii.
AD : Mbele wonaa ɗum nii woni ko woodi jooni ? Yeruuji jokkondiral hakkunde hoohooɓe politik walla kisal e tarafik dorog ina keewi hannde e diiwaan oo …
AwA : Ɗum ina woodi, ina tabiti. Kono nde tawnoo dowlaaji diiwaan oo ngalaa semmbe no feewi, ngaal jokkondiral ina ɓeydoo tan, golle ɗee ina ɓeydoo hittude walla nattude aaɓnaade. Artude e ngonka ngaadoraaka, maa saɗtu no feewi. So a ƴeewii ko woni Meksik e nder leyɗe Amerik Latin goɗɗe, aɗa waawi faamde ko jogori heɓtaade diiwanuuji men ɗii.
AD : E miijo maa, kamɓe tarafikaaji ɗii, ɓe njettiima ardorde dowlaaji Muritani, e Senegaal walla leyɗe diiwaan oo goɗɗe ?
AwA : Yimɓe fof mbaɗti hakkillaaji mum en ko e Gine Bisaawo, leydi tokosiri, ina mbiya wonde wontii dowla dorog. Miɗo sikki, hay so tawii ko ɗum goonga, eɗum addana yimɓe ɓee makkinaade ko woni e dowlaaji goɗɗi ɗii koo. Haa teeŋti noon e nder leyɗe goɗɗe hirnaange Afrik , ɗo jokkondire keewɗe ngoodi, rewrude e resooji keeriiɗi, walla hakkunde galleeji walla sifaaji goɗɗi . Tee tarafikaaji ɗii ina njogii mesasuuji ɗi yimɓe njokkondiri ɓee paamata no moƴƴi, so wiyde : « dorog yeeyaaka, huutoraaka e leyɗe amen. Hol ko bonnanta on so min ndewnii ɗum e diiwaan mon. Alaa ko bonnanta sibu faaraa ko nokkuuji goɗɗi … ». Kono won ko ɓe kaalaani. Ɓe kaalaani wonde kaalis dorog in abonna fof. Ina bonna sariya e nuunɗal, in abonna polis, ina bonna kisal. Ko ɓuri ɗoon bonde, ina haɗa haa yoora kos, demokaraasi. Hawde huutortooɓe kaalis dorog e woote ina metti haa ɓurti.
A.D. E miijo maa, ardiiɓe diiwaan oo ko e maɓɓe ngondi walla ko ɓe muɓɓuɓe gite maɓɓe tan ?
AwA : E miijo am, yoga e ardiiɓe diiwaan oo ina njokkondiri e tarafik dorog oo, rewrude e jokkondire hakkunde galleeji walla e jokkondire mum en keeriiɗe. Ɗum na addana ɓe dañde jawdi keewndi. Waɗi en wiyde noon, ko ñaawoore waawaa woppitde tarafikaaji ganndaaɗi so tawiino keɓaani yamiroore ummoriinde dow. Ɓe mbaawaa jogaade tiitoonde dipolomasi e ɗannoraade no ɓe mbeliraa so tawii wondaani e bammbugol vurngol toowde. Zum weevaani dallinde. Kono tan, no yoga e pelle dorog Amerik Latin ganndaaɗe newniniraa e leyɗe men nii, ina ngaddana en miijaade wonde aɓe njogii yimɓe e njuɓɓule leyɗe men. So a ƴeewii caɗeele Amerik hawrata ngam gollodaade e leyɗe Amerik latin, eɗen mbaawi wiyde wonde ɗoo e duuɓi garooji (so wonaa ɗum woni ko woodi koo boom), leyɗe hirnaange maa ndañ caɗeele gollodaade e leyɗe Afrik hirnaange.
A.D. Kamɓe tarafikaaji dorog ɓee, walla jooɗaniiɓe ɓe e leyɗe men ɓee, aɓe njogii mbaawka e wooteeji juɓɓinteeɗi e Afrik hirnaange ɗii ?
AwA : E miijo Amadou, ko ɓooyii jumpude e wooteeji men, haa teeŋti noon kadi so tawii ko ɗoo ɓe ngoni. A ɓe keewi jawdi. Ɓe coklaani hiisa laaɓtuɗo. A ɓe mbaawi gijaade. Waɗtuɓe hakkille e nokku oo kala ina nganndi wonde tarafikaaji ɗii ina njogii wallidiiɓe to ɓuri toowde e laamuuji men. Ma darnde battin no feewi e woote jogorɗe yuɓɓineede e lebbi paaɗi.
Ƴoogirde : RFI
Firo Bookara A. Bah
.jpg?resize=100%2C70&ssl=1 "Ina waawi nanngugol Maawiyya wagginee")
