Jofnde 28 jolal 1990 : “Ñaawee warkoyeeɓe”

0
232
Warngo koninkooɓe ɓaleeɓe Muritani ñalnde 28 jolal
Warngo koninkooɓe ɓaleeɓe Muritani ñalnde 28 jolal

Rawane Babaaɓe Looti fadaani haa laamu nguu ara mawninde toon 28 jolal, sabu, gila 2021 yonta sukaaɓe toon wondude e yummiraaɓe mum en, nde oon ñalawma arti fof, ndarii ko he mbeddaaji. Hikka kadi, laamu nguu yiɗi arditaade dillere ndee, etii aditaade ɓe, so dummbude yaakoraaɓe ko kam en ngardii dillere ndee, ñalnde 27 jolal ndee to Baabaaɓe e to Haayre Mbaar. Ɗum noon, dillere ndee woni ko ɓeydaade layde. Ga Nuwaasoot gaa kadi, yummiraaɓe e baayeeji e wallidiiɓe mum en, ndawrii seppo faade galle mawɗo Huley Sal, ɗo joɗnde yuɓɓintee kala nde oo ñalawma 28 jolal bonɗo arti ngam siftorde e duwanaade waraaɓe e oo jamma e kala ɓe laamu warnoo hakkunde 1989-1991. Kono, nde tawnoo « kulol eggii tuddunde mum » poliseeji laamu mbaali ko ɗaanaaki, ñalli njooɗaaki, ngam hulde seppooji rewɓe e baayeeji woondirɓe « maa warkoyeeɓe ñaawee » haa goonga laatoo.

Hikka kadi senngo seppooɓe ɓeydiima yaajde, sibu sukaaɓe Haayre Mbaaranaaɓe ndawri kam enne ko seppo e ɗaɓɓude ñaawoore warnooɓe jinnaaɓe mum en, gila 27 jolal boom poliseeji nani toon kippi mbeddaaji, ine nannga sukaaɓe.

E kitaale ɓennuɗe ɗee laamu Gaswaani yiɗiino faltaade won e caɗeele leydi ndii, ko wayi no ko lolliri “Passif Humanitaire” mbele ina suuta ɗum he kaaldigal ngal anniyinoo waɗdude e partiiji politigi, tawa haaldata tan ko he joomum en (lorɓe he kewkewe 89-90). Ina jeyaa e ko softinnoo mo he ɗuum, won hoohooɓe ɓaleeɓe jeyaaɓe e laamu  hee, walla nii won e pelle lorɓe ndaartatnoo ɗum, sabu mum en jooɗtoraade yoga e ɗaɓɓatnooɓe ñaawoore ina gasa ngoppa ɗum so ndokkaama won ndiin ndaaamordi ceɓorndi. Kono alaa heen fof ko laatii, laamu yiɗnoo tan ko yo ɓe njaafo, ɓe ndaamee, haala kaa ubbee tawa haŋkati hay gooto artataa wullitaade. Won jappannooɗo ɓe noppi he ɗuum (njeyaa ko he loranooɓe ɓee) kono wayi ko no keewal ngal wiyi ko lopppet alaa heen, hay so tawii waɗaaka ñaawoore aadoraande maa wona “ñaawoore sabborde” (justice transitionnelle) etee sariya yaafuya mo 93 firtee.

Nanondiral waɗde dañaaka. Ko ɗum waɗi Fedde maayraaɓe e alyatimeeɓe hesɗitini sippirooji e laamu, teeŋti noon e yiɗde hollirde so won weltotooɓe he 28 jolal, kamɓe, ñalnde heen ko ñalngu suno ngam siftorde soldateeɓe 28 waɗanooɓe yarga to tuddunde Inaal e hitaande 1990. Ɓe paamii wonde pellital laamu nguu e yiɗde ñawndude haala kaa ɓenndaani tawo, hay etaade ñemmbude leyɗeele ɗe ɗeen kaantare keɓtinoo, cakki won ɗeen peeje haa ndiwti ɗum (Afirik bannge worgo, Ruwanndaa, Maruk e Gine hannde…) ɗum ina hollira tan tippudi laamu ngardiindi ndii, ko diwti nii laamiiɓe hannde ɓee, ina ngoɗɗoyi he dawrugol leñamleñaagu ngu umminnoo nguu. Ɓayri kay hay won e sarɗooɓe (depiteeji) ine cuusi salaade janngande waraaɓe ɓee Faatiha !!! Fedde maayraaɓe e alyatimaaɓe pellitii kam enne ruttaade ɗo nanngunoo, ina he ɗuum, fawaade e peeje e mbaawka mumen e mbaadi ndi cuɓii mawningol 28 noowammburu. Gila e duuɓi 1990 ko kirjingol e jeeyngal mawngal huccinaa e nder leydi hee e boowal mayri haa addani sikkitinooɓe goodal haala kaa paami ko waɗnoo koo. 

E nder duuɓi ɓennuɗi ɗii, ɗum ƴettii mbaadi kesiri, fawaade e pellital laamu nguu e wellitde juulde ndee nder leydi hee, fedde lorɓe ndee abbiima he ndiin mbaadi : ɗum ina addana en siftorde Kayhayɗi e hitaande 2017, Aksuus 2019 cuusal ngal rewɓe maayraaɓe ɓee kolliri toon.

Kaaɗoo haala so haalaaka, yiilanaaka feere no ñawndiraa, oo waame ko jokkoowo sabu so tawii “neɗɗo ñaagiima hakke mum tottaaka, so ɓooyii fooɗantoo ko teetde”

Fooyre Ɓamtaare

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.