Hankadi dey nattii gubbe, ɓayri woote ndawii ñalnde 23 noowammbar 2013, ngam cuɓagol depiteeji e diisneteeɓe. fotde 1 200 000 neɗɗo ina mbinnditii e doggol woote hee, 71 parti ina njeytoraa heen. Kanndidaaji ɗii ko 440 (heen 428 ummorii ko e partiiji hee, 12 ko kaɓɓondire partiiji). Ɓee fof noon njiylotoo ko jooɗaade e 147 siis asaambele ngenndi (wonnoo ko 95 fat), tawi heen 20 ko rewɓe ndesanaa ɗum en.
Meeriiji ɗii noon ko 218. UPR, hono parti laamu nguu, joɗɗinii 218 doggol, Tawaasul joɗɗini ko 155 doggol, rewi heen ko APP, 150 doggol, El Wiam joɗɗinii 103 doggol, parti biyeteeɗo Sursaut oo (ine wiyee ko parti mo hooreejo leydi ndii sosi) joɗɗinii kam ne 95 doggol.
Partiiji luulndo ngoo kam e MPR (Haamiidu Baaba) e ADIL (wul Waagef) e Timtimol (BALAS) e pelle TPMN e Kawtal e IRA (Biraam) ekn … ko taƴiiɗi (gedduɗi) woote ɗee e fawaade e hujja wonde woote ɗee ngonaa ɓamdaaɗe, heewɓe e yimɓe leydi ndii (haa arti e ɓaleeɓe) mbinnditaaki ekn… Ko parti biyeteeɗo Tawaasul oo gooto bonni haɓɓere luulndo ngoo ndee, sibu ko kanko tan woni parti jeyaaɗo e COD jahɗo woote.
To bannge woote ɗee e koye mum en, yimɓe ɓee ina teskii ɗe newaaki faamde sibu kanndidaaji ɗii ina keewi haa ɓurti, ko ɗum tagi maaɗe maɓɓe ina metti heɓtinde e ɗereeji woote ɗii sibu aɗe pamɗi. Ko ɗereeji nay cukkuɗi, njolletee e keesuuji 4. Ko ɗum tagi heewɓe njuumii e woote mum en, ina wiyee boom hay « hooreejo leydi oo, hono Muhammed wul Abdel Asiis juumii heen, nde boniraa heen ɗerewol gootol. Ma o lomtinanaa ngol nde o heɓi wootde ». Ɗuum nii ma a taw jeyi sabaabu, e won ɗiin nokkuuji, woote ɗee njoofoyi ko subaka janngo mum.
Ina teskaa woote ɗee njahraani no woote poti yahrude. Sibu, ko balɗe 13 caggal woote ɗee nde CENI rokki njeñtudi majje. A nanat ɗum hannde, nantaa goɗɗum janngo. Parti fof ina jogii limooje mum, ɗe njiidaa e limooje ɗe CENI jogii ɗee. Waɗi noon ko yonaaɓe kanndidaaji ɗii, ndokkaaka koppi seedanteeje woote no laawol wiyri nii. Yeru yimɓe APP ceppii to Suwoyraat, haa woodi gaañiiɓe, seppooji goɗɗi mbaɗii to Barkewol, to Nuwadibu, to Ajuweer, e Nuwaasoot ekn … Ma a taw partiiji ɗii kala njooɓtoriima CENI leelde golle e waylude limmoje woote ɗee. Yanti heen ardinaaɓe birooji woote ɗii nganndanaa golle ɗee : ndeen ko jagge laamu, haa arti e jannginooɓe keewnoo halfineede golle ɗee, hikka noon, nde tawnoo ina waɗi kaalis, ko e « mbeddaaji tan » ɓe ƴettaa. Yoga e maɓɓe nganndaa no woote njahrata, tee mbaawaa hay winndude seedantaagal woote. Ɗum na jeyaa e ko jiiɓi limooje ɗee. So nde jam, woote ɗee mbaɗtete.
Geɗel gootel kam ina laaɓani en : geɗe keewɗe, ɗe en mbaawaa limtidde, ina ceedtoo baasgol woote ɗee rewde laawol. Yooɓtoraa heen ko CENI, kono enen mbiyaten foti yooɓtoreede ɗum ko ɓeen toɗɗinooɓe CENI oo, woni senngo laamu nguu e partiiji CAP. Waɗi noon ko kamɓe cuɓii yimɓe ardiiɓe CENI ɓee, ko laamu nguu (hooreejo leydi ndii) waawni CENI lajal 23 noowammbar 2013 ngal yimɓe fof njenanaa ko ñoosingal.
Heewɓe ina mbiya wonde ɓurata himmande laamu nguu ko hollitde wonde ko COD geddi woote ɗee koo, haɗaani yimɓe wootoyde. Ko ɗum nii waɗi ɓe noosde wonde ko ina tolnoo e 900 000 neɗɗo, woni 75% (nder 1 200 000 winnditiiɓe ɓee), ngootii. Kono tan eɗen nganndi, ko fotnoo winnditaade koo, ɓurii ɗoon, e fawaade e ooɗoo hiisa : yimɓe Muritani fof ko hedde 3 800 000. E nder ɓeen, ko famɗi fof, nder yimɓe 10 fof, heen 6 (woni 60%) ndañii ko ɓuri 18 hitaande, woni njontii wootde. 3 800 000 X 60% = 2 280 000. Woni « duubal ko wiyaa winnditiima hikka koo », tawi ko « ɓuri heen heewde ko ɓaleeɓe ». Ɗum na jeyaa e hujjaaji gaddanɗi COD (e TPMN) taƴaade woote ɗee : « hay gooto fotaani haɗde huunde e Muritaninaaɓe hakke mum en woote ».
Nafoore woote ɗee fotnoo wonde ko yaltinde leydi e kiris politik woni oo, gila ut 2008. Kono, ɗee woote ɓeydi ko caɗeele, sibu hay wootondiraaɓe ɓee mbeltaaki sibu golle ɗee peewaani hay dara tan : gila e kuutoragol ngalu buur (yimɓe mum : koninkooɓe, hilifaaɓe, maaɗe laamu ekn … e jawdi mum) haa e CENI guuriiɗo, deftiiɗo yiɗde neɗɗo gooto, mo golle mum peewaani tan hay dara, kam e taƴagol huunde e partiiji politik ɓurɗi tiiɗde e leydi hee.
Senerooji Muritani kollitii ko kam tigi laamii leydi ndii ; waɗde Muritani yaltaani jiiɓru e caɗeele tawo.
Maa en ngartu heen, ngam rokkude njeñtudi woote ɗee.
Winndaa ko ñalnde 3/12/2013
Muttaar
