Njelaari

0
2230

 

Fulɓe hina keewi wiyde “addi njelaari ko joote”.  So ngol konngol goongɗii, nganndon haa jooni fulɓe/haal pulaar en ko jootaaɓe, haa teeŋti noon e nder laamorgo Muritani, Nuwaasoot. So a yeddii ƴeewtindoro Yili (hakkille) maa e tuma nde won heen ndoƴnata ɓiɓɓe mum en hina payri janngirɗe joɓateeɗe, walla hina njiilanoyoo ɗum en ɗereeji (kaaytaaji) ngam ndaña no njaŋngiri e janngirɗe laamu. Ko ndeen njiyataa almudon pulon hina ndoƴi, hina mbeelnii paalon mum en, hina mbaɗda e otooji adaa e laabi, kala oto dariiɗo kon pirloo ɗum. Won heen ko cukalon mum en ndokkata yo cakko almudon kon, ko ɓuri heewde e safalɓe ɓee ko noon mbaɗata, ɗuum noon hina jogii ko firti ko mawni, sabu hina woppa batte mawɗe e piɗtaali cukalon ɗiɗon kon fof, cakkingel ngel e cakkangel ngel fof. Cakkingel ngel, maa ɗum aawu e fiɗtaandu mum ko kañum e baaba mum ɓuri cakkangel ngel e baaba mum, ede kadi, ko sukaaɓe ɓe ngel nanndaani noon e ɓanndu tan ngel ɓuri heewde yiyde hina njeloo, hina waawi addande ngel yiyrude ɓeen yitere leesɗude. Cakkangel ngel ne, sikke alaa tinat ustaare no feewi, haa ustaare ndee mahoo e fiɗtaandu mum mawnira noon, hina fiɓi ko ɓurangel kañum e hono mum en fof. Yantude heen kadi hina maha fiɗtaandu maggel e yowitaade e woɗɓe, ɗuum hina waawi rewde ngel haa ngel saya e ɗuum, wonta hankadi ko fawaade tan welata ngel.

Sikke alaa cukalel waawaa waasde tinde ustaare e yeeso cukalel dokkatnongel ɗum, walla ngel jibnaaɓe mum ndokkatnoo tawa hina ndaara, tawa kadi hina yiya ɗum en hina toppitaa, hina njolnaa e otooji, hina nawee jaŋngirɗe, walla hina ƴeewanee kaaytaaji tawa kañum en hay kaaytaaji ngalaa nih! Njelaari sukaaɓe ndii fof e haaɓnaade e hersinaade e bonde e innde leñol ngol, ɓuri ɗuum fof hersinaade e bonde ko njelaari mawɓe ndii. Ɓeen neh ko ndeen (nde ɓeya ndoƴata ndee), ndoƴata kañum en ne, keɓa e laabi njooɗoo, sukaaɓe e mawɓe, selluɓe e ñawɓe fof, birtiiɗo ɗum en fuh ndewna ɗum gite haa ɓenna, ko ko ɗamanii tan. So keɓii e so keɓaani fof, kam mbaasii neɗɗaagal mum en. Ngaree kaɓen e njelaari ndidden ndi haa ndi yalta renndo men e leñol men. Laabi kaɓirɗi e njelaari haa doga hina keewi, hina e majji kadi ɓuri weeɓde ko hono Nelaaɗo men tinndaniri en no ardata ɗoo nih :

Nelaaɗo men Muhammadu (MKM) wiyi : “neɗɗo ƴettude Jammbere (suppirde) teenoya yeeya, ɓuri moƴƴude e mum e yelaade/ñaagaade yimɓe, so rokaama walla haɗaama fow”

Abdullaay Yerel Soh

Woppu jaabawol

Winndu yowre maa
Winndu ɗoo innde maa

Ce site utilise Akismet pour réduire les indésirables. En savoir plus sur comment les données de vos commentaires sont utilisées.