Ɓesngu Baabaaɓe Looti e gardagol Aamadu Abdullaay Jallo dowlirɗo Tomaa Sankara Tokosel yuɓɓinii balɗe ɗiɗi pattamlame e nder wuro Baabaaɓe Looti, ñalnde 14 e ñalnde 15 lewru kawle(octobre) ndu ngon-ɗen nduu e nder ndeeɗoo hitaande 2017. Faandaare ndee ko mawninde hitaande waɗtunde 30 ɓiire ko Tomaa Sankara mawɗo, gardinooɗo leydi Burkina Faso, jamfanoo waraa, ñalnde 15 lewru kawle e hitaande 1987. Ko hikka waɗti koolol joyaɓol ko Tomaa Baabaaɓe ena yuɓɓina nguuɗoo kewu.
Diɗɗe jabbaaji ko wayi heen no Paco Leñol e diɗɗal Haɓooɓe e Baasal njantondirii e jabbaaji nokku oo ngam jirwinde jammaaji ɗiɗi ɗii, gila e waktu 21ɓo haa ngoriije njogga. Yimɓe pinaliyankooɓe mawɓe e haaliyankooɓe nantuɓe inɗe heewɓe tawtoraama kewu nguu. Ena waɗi heen ummoriiɓe gila Nuwaasot, Kayhayɗi e Pete to bannge Senegaal, ko jiidaa e ko nootitii e gure gonɗe e saraaji Baabaaɓe Looti.
Ɗowi golle ɗee ko Bookar Muktaar Jah e ballondiral sukaaɓe wuro ngoo.
Ñalnde 15 ndee, kikiiɗe mum yuɓɓinaa ko yeewtere nde tiitoonde ɗiɗi: Nehdi e nder Fulɓe e dewle lawɗinaaɗe e rewamuuji mumen. Nehdi e nder Fulɓe , njeewti ndeen tiitoonde ko Gelongal Fuuta lollirɗo Njaay Saydu Aamadu e Kaaliidu Buubu Manngaan. Dewle lawɗinaaɗe e rewamuuji mumen ko rogere Huley Tapsiiru, saas-faam, jeyaaɗo ɗoon e nder wuro Baabaaɓe kono gollotooɗo to Kayhayɗi, uni haa hortini.
Gelongal Fuuta e Kaaliidu Buubu Manngaan ɓamdi e nehdi ko gila ɗo ndi fuɗɗotoo e nder sato galle, ɗo ndi arata e dingiral haa ndi rewata duɗal, ndi hebbitoroo e ɗanle e jaayɗe. Huley Bah adii tonngirde yeewtere mum ndee ko magoyel tokosel, caggal ɗumen o firani banndiraaɓe tanaaji gonɗi heen. Yeewtere ndee ƴettii waktuuji ɗiɗi e feccere ɗi taƴondiraani hay leƴƴannde. Ñalɗi ɗii noon ndañii ŋakkere seeɗa e waasde tawtoreede won e jaale, ɓe darnde mumen e golle ɗee keedaaɗo caggal. Ɓeen ngoni: Baal Umaar Hammaat, Aysata Jaari Sal e Mammadu Bookar Lih.
Hol oo Tomaa Sankara mo Baabaaɓe Looti ?
Tomaa Sankara mo Baabaaɓe ko jabba mawɗo (grand rappeur), mo hakkillaaji ɓuri nanngude hannde e nder diiwaan Baabaaɓe Looti. E ballal Alla, huufo jinnaaɓe e ballal sehilaaɓe e hoɗdiiɓe, njoorto mawɗo ena sooynaa e makko to bannge mo o yahri oo.
O jibinaa ko ñalnde 15 lewru kawle (oktoobar) hitaande 1987, ñalawma mo Tomaa Sankara mawɗo waranoo oo. Ko ɗuum addani yumma makko Kummba Hammadi Jeliyaa Joop innirde mo Tomaa. Ko ndeen innde kadi o mawnidi. Baaba makko Abdullaay Jallo lollirɗo Sammba Jallo walla Cewngel noon wiyi mo ko Aamadu Abdullaay. Kono nde wonnoo innde Tomaa ndee mettaani ɗum ko kañum nii ɓuri jaalɗinde nde.
Nde Tomaa Baabaaɓe mawni haa hankadi waɗti hakkille adii daranaade ko wiɗtude ngam anndude ko saabii jinnaaɓe mum ena nginnira ɗum ooɗoo gorko. Ko ɗuum rewi haa jibini ɗiiɗoo ñalɗi hannde.
Ñalɗi Tomaa Sankara e Baabaaɓe Looti mbaɗii faayiida saɗnde. Pellital ngal suka oo joginoo e anniya mum fof laaɓtii. Toɓɓaaɗe fof ɗe o joofinoo njettodiima no haaniri nii. E dow ɗum ganndal e ganndondiral ndañaama heen.
Gelongal Fuuta lollirɗo, Njaay Saydu Aamadu
