Ko Alla seerndi yimɓe fotndaani, seerndi leyɗeele nanndinaani ! Ƴeew tan hakkunde Muritani e Niiseer no mbayi ɓallondirde, e no darɗe ardiiɓe ɗum en mbayi weeyondirde ! To Niiseer, kala nodduɗo e manndaa tataɓo, ñaawoore fawa e mum junngo, to Muritani, noddooɓe e manndaa tataɓo, mbeertantee ko leeso e yeeso.
Ko waɗi en wiyde noon ? Waɗi en wiyde noon, ko ñalnde aljumaa 8 suwee ñaawoore yimɓe ɗiɗo wiynooɓe yo Muhammadu Isufu, hooreejo leydi Niiseer yo ɗaɓɓu manndaa tataɓo, udditii to ñaawirde Sinndeer (Zinder). Ɓeen yimɓe ɗiɗo mbiyetee ko Salisu Barahim e Isufu Brah. Ñaawoore leydi ndii yooɓtorii ɓe ko « haala kaɗaaka ngam waɗde moojobere ngam firtude doosgal leydi ». Nde ɓe naamnaa hol ko waɗi ɓe waɗde ngoo noddaango, ɓe njaabii « ko min … weltiiɓe e golle Muhammadu Isufu e ɗii duuɓi jeetati ».
Wonande Muhamed Basum gardiiɗo Parti laamiiɗo oo (PNDS) : « manndaa tataɓo e leydi Niiseer firti ko kuudetaa. Parti amen yiɗi ko deeƴre leydi ndii e jahral mum yeeso ».
Ɗum dee jiidaa e UPR mo nganndu-ɗaa ko ardiiɓe mum noddata Abdel Asiis yo waɗ manndaa tataɓo ! E nder Muritani dee, wonaa tan yimɓe mehɓe yahooɓe e mbedda noddata e manndaa tataɓo, ko jaagorɗe, ko depiteeji, ko taariiɓe laamɗo oo, yimɓe ɓurɓe ɓadtaade ɗum, ko almameeɓe e annduɓe diine, nduñata hooreejo leydi oo ɗaɓɓude manndaa tataɓo, e yaɓɓude doosgal leydi, e waɗde kuudetaa e ñaamtude woondoore mum. Tee, ɗuum, alaa ko wontata ɓe so wonaa jam e ɓeydaade teddineede. Hooreejo leydi oo jaɓɓiima ɓe cili keewɗi e damal galle laamorɗo oo, salmini ɓe, semmbini ɓe. Ɗumɗoo ina holliti wonde « noddooɓe Muhammed wul Abdel Asiis yo yaɓɓugol doosgal leydi ndii, kulaani ñaaweede saka faweede kuugal ».
En takkaani hay gooto, sibu :
l ñalnde 19 sulyee 2018 ndee tan, jooɓnaaɗo konngol guwarnama Muritani wiyi “kala wiyooɓe hooreejo leydi ko jahoowo ɗoo e lebbi 10 haa 11, ngoni ko e ruuytude”.
– Haa e ko sakkitii koo, ñalnde 17 sulyee 2018, nde Muhammed Abdel Asiis yahi Ɓoggee udditde jolal ndema, o jaɓɓoraa ko leppi ɗo winndaa « Eey manndaa tataɓo ». Ine wiyee nii wonde toppitiiɓe kisal jaɓɓungal ngal ceŋtii kala lefol ngol haalaani kaan haala. Eɗen nganndi kam, so tawiino o welaaka ɗuum, hay neɗɗo UPR gooto suusaa weeynude ɗiin leppi.
– Ñalnde alarba 3 mee 2018, hooreejo leydi ndii bismiima annduɓe diine to galle mum, ɓeen ɗaɓɓiri mo nde o « heddotoo e laamu caggal 2019 ».
– Ñalnde 2 mars 2018 o bismiima kadi mawɗo petisiyoŋ « miliyoŋ siñaatiir ngam manndaa tataɓo », hono Ahmedu wul Iyahi. Nde oon yalti, wiyi « mi ɗaɓɓirii hooreejo leydi oo yo waylu doosgal leydi ndii mbele ina waawa heddaade e laamu ».
– Ñalnde 26 feebariyee 2018, won depiteeji leydi ndii tawtoraa joɗnde yeeso galle laamorɗo leydi oo ngam ɗaɓɓude e hooreejo leydi oo nde heddotoo e laamu. Ina jeyaa heen depitee biyeteeɗo Muhammed Faal wul Iisaa. Tawi ñalnde 23 feebariyee ndee, ñalnde o artata Biriksel to o yahnoo batu, kanko hooreejo leydi oo, o yaltii e oto makko ngam salminde arnooɓe ɗaɓɓirde mo hono ɗuum kadi.
– Ñalnde talaata 2 feebariyee 2018 depitee biyeteeɗo Kaliil wul Teyib noddii hooreejo oo nde ɗaɓɓata manndaa tataɓo. Ɗuum waɗnoo ko e hiraande UPR yuɓɓinannoo depiteeji mum.
– Ñalnde 10 sulyee 2017, ko mawɗo hilifaaɓe oo e hoore mum, hono Yahyaa wul Hademiin, hucciti e yimɓe teheende Buraat (nder diiwaan Barakna) wiyi ɗum en : « oɗon njogii hakke ɗaɓɓande laamu hannde nguu manndaa tataɓo, waasa woppude on, ngam joofnude golle fuɗɗii ɗee ».
– E joɗnde “jalog” jooɗinoonde 29 settaambar 2016 haa 20 oktoobar 2016 hoohooɓe UPR kaɓaama mbele joɗnde ndee ina ɗaɓɓana hooreejo leydi oo manndaa tataɓo, kono yoga e partiiji tawtoranooɗi kaaldigal ngal mbiyi ɓe « yo ɓe kaakto ɓe ngubba ». Ina sikkaa ko ɗuum wonnoo faandaare oon “jalog”.
– E lewru abriil 2016 jimoowo ina wiyee Deey wul Amar Tiisit waɗii jimol ɗabbanoowel wul Abdel Asiis manndaa tataɓo. Ko jiidaa e haalaluuji keewɗi paatuɗi e ɗuum ko adii ndeen…
Kono, hooreejo leydi oo wiyii, e haala mum e Jeune Afrique ñalnde 25 feebariyee 2018, wonde ine “ ɗooftii doosgal leydi ndii dottungal manndaaji hooreejo leydi e manndaaji ɗiɗi ”. Ko ɗuum kadi o wiyi ñalnde 1 sulyee 2018 e France 24, hay so tawii o ɓeydii heen wonde “ɗuum ko jeeyngal luulndo wonnoo, tee ngo ndañaani sago maggo”.
Ciftinen kadi, ñalnde 23 oktoobar 2016, Muhammed wul Abdel Asiis e hoore mum wiyiino wonde haala paatuka e manndaa tataɓo « deƴƴaama hankadi ». Ko ndeen o wiynoo so o yiɗiino ɗuum tan « o hulaani o hersaani » ɗaɓɓude baylugol kuule 26 e 28 doosgal leydi ndii. O siftini o meeɗii joñde (yowde) doosgal leydi ndii e kuudetaaji makko jawtuɗi ɗii. Kono oɗon nganndi “ fowru meeɗiino saddude kurus, kono ɓoti mbiyi koolaaki ”, Pulaar kadi wiyi “ anndude neɗɗo ɓuri heɗaade haala mum ”, ina gasa tawa damal “manndaa tataɓo uddiima” kono yo Alla daɗndu e peeje keddorɗe e laamu ɗe tuugaaki e nuunɗal e laaɓal.
Ko waawi heen wonde fof, sinno Abdel Asiis waɗnoo ko no Muhammadu Isufu waɗi nii tawatnoo cel waɗii ko ɓooyi !
Bookara Aamadu Bah
