Ñalnde 8 e 9 feebiriyee 2020, Fedde Baaboo Gellaay Enternasiyonaal yuɓɓinii ñalɗi pinal kaaltateeɗi to Beelinaaɓe, ngam mawninde maanditaare timmugol duuɓi ɗiɗi jibineede fedde ndee.
Ko ngol woni ɗimmol ko fedde ndee ine yuɓɓina ɗii ñaldi. Rawane wonnoo ko to Ndakaaru, hikka noon ɓe cuɓii artirde ñalawma oo e nder leydi Moritani, tawi ko e nder wuro Beelinaaɓe, anndiraango fuutankaagal to koɗki haa e jikkuuji.
Fedde Baaboo Gellaay sosaa ko e faandaare siftorde Aali Hamediin Sammba, dowlirnooɗo Gellaay Aali Faal. Gorko Aram, mo hay gooto naamnotaako holi kañum e nder pinal fulɓe, haa teeŋti e cubalaagu. Ko ɗuum saabii, rewo e worgo, alaa ɗo dille fedde ndee keddi. Ko noon ne caggal Afrik, ko wayi no Amerik e Orop. Kala ɗo beltortooɗo pinal woni, dille fedde ndee ina njettii ɗum, haa teeŋti noon e cubballo koɗɗo walla jeyaaɗo e Moritani, Senegaal, Mali e Gammbi. Sabu renndude ɗee leyɗeele taariik, pinal, enɗam e koɗki. Ko ɗuum addani sagataaɓe rewɓe e worɓe yiɗɓe koye mum en sosde ndee fedde, ngam yoɓde diminna gorko jom golle mawɗe mo yejjittaake e nder pulaagu.
Beelinaaɓe ne jaɓɓiima ñalɗi ɗii no doole mum potirnoo. Gila e heblooji to bannge pinal, haa yettii bismaade e teddinirde jagge laamu e ngenndiyankooɓe leñol ngol. Tawi kadi ɓe njejjitaani leƴƴi koɗdaaɗi ɗii, ɗum woni safalɓe e Sooninkooɓe.
Ñalnde aset jeetati.
Subaka aset oo ɓe piniri kp jaɓɓaade e bismaade hoɓɓe maɓɓe ummoriiɓe banngeeji kala. Nde yahi haa kiraaɗe kirtaa ɓe puɗɗii golle. Adii ɓamde konngol ko koolaaɗo kuuɓal fedde ndee, oon woni Abuu Daawuuda Faal. O bismii denndaangal nootiiɓe e noddaango ngoo, o semmbini nde moni kala darotoo e yiɗde pinal ngal e wuurtinde ɗum. O manti wuro Beelinaaɓe e darnde nde daranii fedde ndee haa pinal ngal ko aldaa e ngaameela. Nde o joofni ko Meer Kayhayɗi woni Konoo Baraaji ɓami konngol. O holli kaaɗtudi weltaare makko kanko e sete makko, o manti, o hirjini no feewi sabu faamde mo faayiida ɗee golle. Caggal ɓeen ko Duɗal Baaba leñol joli waɗi no woownoo waɗde, so weltinirde renndo ngoo jimol daaɗe gelooɗe loowngol bismaango e njettoor faade e nootiiɓe ɓee kala, haa teeŋti e fedde baaboo gellaay e fedde ndillaan. Ko heddii e jamma hee koo, Hamadi Ayse Jool, Daawuuda Gellaay Burba kiiri yimde pekaan. Rewɓe e worɓe subalɓe kiiri sappaade e juurde haa weenndoogo.
Ñalnde alet jeenay
Ɓe pooftii subaka oo. Daande takkusaan tawi ŋore ɗiɗi ɗee fof ɓittii, keewii teɓ yimɓe arɓe yeeɓde fiifiire. Sagataaɓe worɓe tellii ina mbakkii awƴe ina peccondira e laaɗe cinkiraaɗe goobooji ceertuɗi tawi laana heen kala ko jolɓe heen ɓee nanndi comci e awƴe, potondiri duuɓi e semmbe. Laaɗe Kayhayɗi e gure taariiɗe ɗee fof ngarii ngam wallude beelinaaɓe e ñaantude oon kikiiɗe. To ŋoral rewo gaa ko naalankooɓe e jirwinooɓe ngoni gaa ina ndoori pijirlooji mumen, worɓe subalɓe kiiri awƴude juuɗe njaadata tellodtoo yantude e laana jirwinooɓe kaa. Yimɓe kiiri e oon mbelemma haa daande futuro pooftoyii ngam heblanaade jamma cakkitiiɗo oo.
Nde yimɓe kirtii mbaɗdi adaa dingiral ngam yeeɓoyde ñaaƴooɓe ñaaƴo fannu. Kala comci, moori e paɗe ɗe fuutanke anndunoo yiyaama ñalnde heen e ngal dingiral tawi kadi ko sukaaɓe dariiɓe e sahaa mumen ñaantii ngaal ñaantungal. Ƴeeŋɗo kala mbiyaa ko oon nawi raay, so goɗɗo jolii ɓernde maa feccoo.
Caggal ngoon ñaaƴo ko jabbaaji (rappoor en) ndokkaa yo mbeltin yimɓe ɓee e jimɗi keewɗi ceertuɗi.
Nde ɓe ƴeeŋi ko Duɗal Baaba Leñol joli. Nde ɓeen ne ƴeeŋi ko Meer kayhayɗi rokki teddule tati. Ɗuum woni torofeeji ɗi o weltiniri ɓeeɗoo tato : Abuu Faal koolaaɗo kuuɓal fedde baaba gellaay, Seek Saar naalanke capaato nootinooɗo e noddaango ngoo, Ummu Jeŋ jaayndeyanke to Piindi Tv;
Caggal ɓeen ko Fedde ndee e hoore mum rokki seedanteeje kañum ne ngam seedtanaade won e yimɓe darnde mum en mawnde nde ndaranii diiwaan oo, haa teeŋti e wuro Beelinaaɓe ngoo eɗe ndarii heen darnde faayodinnde he diiwaan hee.
Ina jeyaa e ɓeen, Meer kayhayaɗi Konoo Baraaji, Njaay Saydu Aamadu, Ñaŋ Sileymaani Hammadi, Seek Saar, Jiil Loh, Daawuuda Sammba Ndonngo.
Ɓeeɗoo fof ko darodiiɓe e maɓɓe jamma e ñalawma subaka e kikiiɗe haa teeŋti e ɗeeɗoo golle mawɗe paayodinɗe. Ko nii balɗe ɗiɗi ɗee njahri e dow darnde timmunde nde ɓeeɗoo worɓe ɗiɗo ndarii, gila nde ñalɗi ɗii ndigaa haa njawti, joɗnde e ɗoyngol alanaa ɓe. Ɓee ngoni Mammadu Umar Ñaŋ e Ibiraahiima Sammba Ñaŋ.
Ciimtol Daawuuda Sammba Ndonngo
