Ñalnde jamma 18, jofnde 19 lewru siilo 2022 wonanii en bettere mawnde, muusnde, wonanii en sunaare nde alaa ɗo haaɗi so nande en ko en tijjanooki, en njooɗtoraaki so saŋkaare tokara men, harbiyaŋke tiiɗɗo fiɓnde, gooŋɗinɗo wolde ndimaagu, dokkuɗo leñol ƴiiƴam mum hono Njaay Saydu Yero Madinel lollirɗo Saydu Mbaare.
En mbaawi wiyde, e ko aldaa ƴeŋƴaare, wonde Juudeeji tati ɗii fof (Juude Jeeri, Juude Daande Maayo e Juude Jaaɓi) mbaasii ɓiɗɗo basorɗo kono kadi leñol fulɓe ne kay waasii oon jamma sagata mo rewaani ñamaande. Cakkiti-ɗen yiyondirde e makko ko ñalnde 28 lewru bowte 2021 e wirwirnde Baal Umaar Hammaat to genaale Baabaaɓe Looti.
Ngam sufande banndiraaɓe jubbannde e jikkuuji oo gorko laatinooɗo salndu wuro, jaalal leñol, jaayre e nder yontannde, en njokkondirii e giƴiiko kaŋko Saydu Mbaare ena wiyee Yero Jaw ena jeyaa Juude Jeeri e ballondiral musiɗɗo makko goɗɗo jannginoowo ena wiyee Mboh Mammadu Sammba, ena jeyaa Ɓoggee.
E wiyde Yero Jaw : « Saydu ko gorko jontaaɗo gila ena woni cukalel, dariiɗo, laaɓtuɗo, baawɗo ñaantaade. Saydu ko gorko baawɗo cehilaagal. Fedde makko, pelle makko dow e les fof ko sehilaaɓe makko. Saydu ko neɗɗo tedduɗo, teddinoowo, kaaraysire ñemmboowo fuutaŋkaagal haŋki. E nder wuro ngoo kadi, alaa kewnoowo heen innde walla yannge tawa a addanaani joom mum ballal. Ko noon kadi junngo makko yettortoo kala maayraaɗo e nder nokku hee. Miskineeɓe wonɓe e nder wuro ngoo haa e saraaji mum kadi o seeraani e teskaade ɗumen e wallitde ɗumen sahaa e sahaa fof e nguura ko wayi no maaro e nebam walla e gawri ɗum ne tawa ko nde jenngi, nde yahi haa koyɗe taƴii ngam woto woodde jiyɗo mo, no mawɓe adan mbaɗiratnoo nii. To bannge wuro, Saydu ko yoolti ñoolɗe keewɗe. Omo darodii e feewnooɓe kaayitaaji, omo to pelle rewɓe ngam wallondirde e mumen e peeje moƴƴinooje golle mumen, ɗo o duuɗaani hay fedde wootere teeŋti noon e fedde wuro mawnde ndee hono fedde Alfaa Karamoko. Ko kaŋko ardinoo ndeen haa e dumunna mo o saŋkotoo oo. Saydu ko daraniiɗo leyɗeele waalo, cuusɗo laamu mo ŋoggataa fenaande, moolataa penooɗo ».
Hol gonnooɗo, Njaay Saydu Yero ?
Njaay Saydu Yero lollirɗo Saydu Mbaare walla Karbaas jibinaa ko e hitaande 1963 e nder wuro Juude Jeeri e nder falnde Baabaaɓe Looti to diiwaan Baraknaa Muritani. Yumma makko wiyetee ko Raki Jaari Daabo, dawi ko Haayre Golleere. Baaba makko nootortoo ko e innde Yero Madinel Njaay walla Mbaare.
Njaay Saydu Yero nde dañi duuɓi jeegom, adii janngude ko quraana no kala ɓiyi fuutaŋkooɓe. Adii winndande mo alkulal ko Ceerno Karamoko Alfaa. E hitaande 1970-71 o naati e duɗal laamu ɗo Juude Jeeri ɗoo. E hitaande 1976, o waɗi kawgel, o heɓi seedanteeje ɗiɗi ɗaɓɓittenooɗe e ndeen hitaande jeegoɓere duɗal leslesal ngam yaaɓande e hitaande 1976-77 rogere adannde wonande jaŋde hakkundeere to duɗal Ɓoggee. Caggal duuɓi 4 e ndeen rogere, o heɓi seedantaagal berwe e hitaande 1980. Hitaande fawtii heen, ɗuum woni 1981-82, Njaay Saydu Yero waɗi kawgel ngam wontoyde jannginoowo. Geno newnani mo, o naati duɗal keblorgal jannginooɓe Rooso Muritani. O waɗi e ngal ɗoo duɗal duuɓi tati kiɓɓi, o loggiti seedantaagal joofnirde jaŋde wonande keblorgal jannginooɓe e hitaande njanngu 84-85. Nde Saydu yalti, adii jannginde ko hitaande 85-86 to diiwaan Gidimaka e wuro wiyeteengo Saalka. Oon sahaa o jannginatnoo ko farayse. Caggal ɗum, o nawaa to Duɗal Ɗemɗe Ngenndiije, o heblaa to bannge ɗemɗiyaŋkaagal ciynangal e karallaagal janngingol ɗemngal neeniwal, o waɗti jannginde Pulaar. Ko e oon sahaa woni nde o yahi Fummu Gileyta. Saydu ɓooyaani e duɗe jariborɗe, arti e jannginde farayse, neldaa Tiijikja. Caggal mum, o artiraa e wuro Baabaaɓe Looti ngam jannginde farayse ɗo koles ɗoo. Saydu, nde ummii e Baabaaɓe kadi weddoyaa ko Ayunel Atruus. O woni toon dumunna, o artiraa, e ballal Geno, e wuro makko Juude. O janngini ɗoon caggal mum o wonti mawɗo jiiloowo ngaal ɗoon duɗal. Haa ɗo o saŋkii ɗoo ko kaŋko ardinoo ngal.
Ɓesngu makko : Saydu naati hoɗannde ko e hitaande 1981. O resi ko biyeteeɗo Kajjaa Bah ena jeyaa Tulde Dubaango sara Ɓoggee. Ko oon ne kadi hesnanii mo. Ɓe ndañdii sukaaɓe tato, ɓiɗɗo debbo e sukaaɓe ɗiɗo worɓe : Faatimata, Sheek e Muusaa Saydu Yero.
Tonngol : So tawii ko darnde woni ndimaagu kadi teeŋtinta ngenndiyaŋkaagal, eɗen mbaawi wiyde Njaay Saydu Yero ko dimo mo ngenndiyaŋkaagal mum aldaano e sikkitaare. O daraniima ko heewi, yooltii kadi ko heewi. O roondiima, o roondaama doŋle tedduɗe haa ɗo maayde joli ɗoo, o rootaaki. Yo Geno yurmo mo, yaafoo mo, waɗta mo e malaaɓe fodanaaɓe aljanna Firdaws, waɗta barke e ɓesngu ngu o ɗacci caggal makko. Aamiin !
Gelongal Fuuta lollirɗo Njaay Saydu Aamadu
