Wuro Dooro : Faayre

0
1713

Hol ko addi faayre? Addi faayre ko oo rafi peeñiroowo e neɗɗo reedu dogooru biyeteeɗo (Ebola). Rafi oo wiyetee e pulaar ko : “Eeh! bone nani kadi” sabu nde en nande oo rafi bonɗo, baroowo, waɗi haa ndutti-ɗen e deftere ganndo men Demmba Paate Caam, haa kollit-ɗen janngooɓe Fooyre Ɓamtaare rafiiji reedu dogooru ina keewi sifaaji : ñabbuuli reedu ina keewi sifaaji, eɗi tampina, eɗi mbara. 

Hol ko addi faayre? Addi faayre ko oo rafi peeñiroowo e neɗɗo reedu dogooru biyeteeɗo (Ebola). Rafi oo wiyetee e pulaar ko : “Eeh! bone nani kadi” sabu nde en nande oo rafi bonɗo, baroowo, waɗi haa ndutti-ɗen e deftere ganndo men Demmba Paate Caam, haa kollit-ɗen janngooɓe Fooyre Ɓamtaare rafiiji reedu dogooru ina keewi sifaaji : ñabbuuli reedu ina keewi sifaaji, eɗi tampina, eɗi mbara. 

Eɗen mbaawi limtude heen yuppo, danawel, maamulle, nguliyel, sooynaɓo, wutto, kaliya, ndogooru-ƴiiƴam, seeroborosoppiis, ɓuuɓri, jeɓet, loowtere, njot, ƴeego, ɗaamol e ɓoccitel. Won heen ñabbuuli nanngata ko e reedu, won heen nanngata ko jofe, won heen ina ɓallii reedu muusanndu. Safaara majji ko maa ñaamee, maa yaraama. Maa en paccir ɗoo e nder deftere safaruuji ɓaleeɓe.

Yuppo : yuppo ina ara e mawɓe e sukaaɓe, kono ngo ɓuri yaawrude ko sukaaɓe, etee engu wara hitaande fof hakke miliyoŋaaji 5 aadee e nder aduna hee. Yuppo fuɗɗortoo e neɗɗo ko nguleeki ɓalndu, ɓernde ƴeefa, neɗɗo o wona e tuutde, gite mum njana maa naatta, so tawii ko cukalel ɗuure mum yanat, ngel heewa bojji ɗi ngalaa gonɗi, ɗemngal maggel ranwa, ƴiyal ɓernde maggel yolɓitoo. Mo yuppo nanngi fof, ɓalndu mum maayat biddiis, juuɗe e ɗaɗi ɓalndu fof, reedu dampa wona e dogde e addude ndiyam laalɗuɗam, modduɗam, ciccuɗam. Kala ko waɗaa heen, hay dara nafataa. Safrooɓe tampa heen nde tawnoo gooto e maɓɓe fof ina jogii heen sabaabu mo waɗata e ñawu hee. Safaara yuppo ko ɗee leɗɗe : jaaɓi e nammaadi. Jaaɓi kii, ko jaaɓe ɗee (ɓiɓɓe ɗee), nammaadi ko haako koo .

Ittaa ko deftere Safaruuji ɓaleeɓe : Ceerno Demmba Paate Caam winndunoo

Aan taroowo tedduɗo, so a yiɗii anndude no ɗee ɗoo leɗɗe cafrirta ñawu yuppo, njaafo-ɗaa ƴeewataa ko deftere safaruuji ɓaleeɓe nde Demmba Paate Caam winndunoo e nder kelle 8 e 9

E nder deftere ndee :

ñabbuuli reedu ko          14
ñabbuuli njogoral ko      3
ñabbuuli Becce ko          3
ñabbuuli puƴe  12
ñabbuuli sukaaɓe           11

Ñawu heen kala maale mum e safaara mum. Etee safaruuji ɗii fof ko leɗɗe tan ɗe Alla fuɗni e dow leydi mum, lekki heen kala no ƴettirtee ngam safrude, wonndude e waktu mum e ɓetu mum fof ina laaɓtinaa e nder ndeeɗo deftere pulaar laaɓɗo cer.

E kuɗol Muusaa Mammdu, lollirɗo:Coftuɗo Bah To Jeybaaba Wuro Dooro Nod:44 91 82 65