He wiyde AFP, Yuɓɓo Jaayɗe Farayse, koninkooɓe Wagner (wagneer) yettiima Bamako haa fuɗɗiima saraade nder leydi hee. Haali ɗum ko leyɗe Orop jeyaaɗe he ɗe koninkooɓe mum en ngoni nder leydi Mali. Ina heen Alamaañ e Farayse e Engele e Kanada e leyɗe goɗɗe. Kono Kolonel Abdullaay Mayga, kalfinaaɗo konngol Ngardiigu Ndenndaandi Mali, hollitii ñalnde 24 bowte (desaambar), ɗuum wonaa goonga.
Kolonel Abdullaay Mayga wiyi « haalooɓe ɗum ɓee yo ngaddu dallillaaji mum en tawa ko ummiiɗi he cewle goonganteeje ». O jokki o wiyi omo siftina « no hono nulaaɓe Oropnaaɓe wonɓe he Mali hannde, jannginooɓe Riisnaaɓe ne ina he Mali ngam doolnude kattanɗe golle koninkooɓe Malinaaɓe ». O jokki o wiyi « yo ngardiigu Mali ñaawe e dow golle tabitɗe, wonaa kay fawaade e kolce-bamɗi ». Amo teskina Malinaaɓe ngollortoo ko jotondire Dowla e Dowla, ko ɗuum tagi aɓe ngollondira tigi e leydi Riis no ɓe ngollondirta e Almaañ e Farayse e USA nih.
Ɗee leyɗe Oropnaaje (Almaañ, Farayse, Engele) e Kanada, ko kam en mbayyini ngol kabrol. Hooreeɓe majje mbiyi « … amin ñiŋa ko « merseneer en » carotoo he Mali koo, amin ñiŋa kadi ko leydi Riis wallitta Dental Wagner haa naata Mali. Amin mbasiyoo Riis nde darotoo darnde kellifaaɗo, darnde mahoore diiwal ngal ». Yantii e ɗee leyɗe Oropnaaje, leyɗe goɗɗe hono Beljik, Danmarka, Estoniya, Italiya, Lituwaniya, Norweeja, Hollanda, Purtugaal, Ndenndaani Cek, Rumaniya, Suwed. Ɗee leyɗe fof keedi ko caggal Farayse, nder doole konunkeeje keeriiɗi ɗe ɓe inniri « Takuba ». E wiyde maɓɓe ɓe njiɗi ko wallude koninkooɓe Mali.
Hoɓɓe merseneer en nder Mali
Merseneer en Riisnaaɓe ina tawtoraa golwole to Ukereen, to Siriya, to Libiya e leyɗe goɗɗe nder Afiriki hono Santarafirik. Oropnaaɓe e gardagol Farayse ndiidi diidol “boɗewol”, yo Dental Wagneer haaɗ ɗoon. Ɗee leyɗe 15 mbayyini mbiyi “… ina pelliti jokkude darnde mum en ngam reende kisal ɓesnguuji, wallita haɓde e seɓɓitiiɓe nder Saahal, e tammbaade tabitino deeƴal juutngal”.
E wiyde maɓɓe, Dental Wagneer fuɗɗiima addude piirooje (diwooje) Riisnaaje to Boowal Piirooje (kanndaa) Bamako Seenu. Ɓe tuddini ko sara gruel Seenu, inan worgo Boowal Piirooje, wonaani hay kilooji ɗiɗi. Ko toon merseneer en Dental Wagneer ngoni. Hannde oo, piirooje keewɗe ina ngadda koninkooɓe Wagneer, “asiñooreeɓe” ganndal leydi ina njilloo Mali. Ina sikkaa njoɓdi maɓɓe wonata ko kaŋŋe e kaalis gaasteteeɗo.
AFP wiyi, hay gardiiɗo jaagorɗe USA, Anthony Blinken, reentinii Mali, hoto dañde caɗeele ngalu, caɗeele dille e kareeli ɗi Wagneer hebori addande ɓe. Wagneer woni ko he les njiimaandi Vladimir Putiin, Hooreejo leydi Riis.
Ciftinen, Mali woni ko he dille seɓɓitiiɓe gila 2012. Al-Qaida e Dowla Lislaam njanti e jattiniiɓe seɓɓitiiɓe ko e golwole-golwole ɗe ngasataa. Banndiiji ngari tawti ɓe. Hay nih konu Mali ina tuumaa ɓurtinde njannguuji e gure. Gila doole Ngenndiiji Dentuɗi (UN) njanti e konu Farayse e konuuji Afirikinaaje, kareeli seɓɓitiiɓe kuuɓnii Burkina e Niijeer. Ko ujune-ujune neɗɗo mboomotoo heen ñalnde kala. Hay sinno koninkooɓe Mali loppitii laamu he 2020 e gardagol Asimi Goyta, ɗum suwaa addude deeƴre nder leyɗe kuufɗe Mali, Burkina e Niijeer haa yettii Beneŋ e Togo e Kodduwaar e Gaana.
Aamadu Malal Gey
yo alla addu jam e deƳre